پرش به محتوا

برگه:Jondi Shapour Magazine, no. 12.pdf/۷

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

شیوه‌نامهٔ دستور خط فارسی

  • رعایت مفاد چاپ نهم دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مقاله‌ها لازم است.
  • از جملهٔ مهم‌ترین قواعد این دستور خط می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
  • فاصلهٔ مجازی باید رعایت شود. در فارسی این نویسه در مواردی که دو حرف به هم نمی‌چسبند ولی فاصلهٔ مرئی ندارند استفاده می‌شود. مثلاً در کلمه‌های «خانه‌ها»، «می‌شود» و «بهره‌وری».
  • برای ترکیب‌های اضافی و وصفی منتهی به «ه‍» ناملفوظ، مثل «خانهٔ بزرگ»، از نویسهٔ «ی» روی ه‍ استفاده می‌شود. درست: «خانهٔ بزرگ». غلط: «خانه بزرگ»، «خانه‌ی بزرگ»، «خانه ی بزرگ»
  • علامت جمع ها هم به صورت بی‌فاصله و هم با فاصلهٔ مجازی به کلمهٔ جمع‌شونده می‌چسبد و هر دو صورت صحیح است: (کتابها و کتاب‌ها) و در چند مورد خاص حتماً با فاصلهٔ مجازی نوشته می‌شود. از این رو اگر همواره با فاصلهٔ مجازی نوشته شود مشکلی پیش نمی‌آید. در هیچ موردی ها با فاصلهٔ معمولی نوشته نمی‌شود: (کتاب ها) مواردی که حتماً از فاصلهٔ‌ مجازی استفاده می‌شود از قرار زیرند:

o بعد از های ناملفوظ: خانه‌ها

o بعد از های ملفوظ که به حرف قبل بچسبد: تشبیه‌ها

o بعد از ط یا ظ: استنباط‌ها

o کلمه پردندانه باشد. (بیش از سه دندانه): حساسیت‌ها

o واژگان خارجی نامأنوس: مرکانتیلیست‌ها

o جمع بستن اسم خاص: حسن‌ها و حسین‌ها

  • عموماً پیشوند جدا (با فاصلهٔ مجازی) نوشته می‌شود (مثال: «هم‌شکل») مگر اینکه به صورت سرهم معنایی بسیط از کلمه استنباط شود (مثال: «همسایه»).
  • پسوند چسبیده نوشته می‌شود (مثل دانشمند) (مگر اینکه حرف آخر جزء اول و حرف اول پسوند هم‌‌مخرج باشند یا حرف آخر جزء اول ه باشد: نظام‌مند و علاقه‌مند).
  • کلماتی که ترکیب دو یا چند کلمه‌اند در صورتی که معنای کلمهٔ جدید بسیط‌گونه باشد سرهم (مگر اینکه جزء دوم با «آ» آغاز شود) و در غیر این ‌صورت با فاصلهٔ مجازی نوشته‌ می‌شوند: «نیشکر» برای مورد اول (دانش‌آموز به عنوان استثناء) و «آب‌میوه» برای مورد دوم.
  • کرسی همزه با توجه به حرکت حرف پیشین تعیین می‌شود:

o اگر حرکت پیش از همزه ساکن یا زیر باشد همزه به صورت ئ‍ نوشته می‌شود. مثال: هیئت.

o اگر حرکت پیش از همزه زبر باشد همزه به صورت أ نوشته می‌شود. مثال: تأثیر

o اگر حرکت پیش از همزه پیش باشد. همزه به صورت ؤ نوشته می‌شود. مثال: مؤسسه.

o استثنا: اگر حرکت قبل از همزه ضمه باشد و حرف بعد از همزه «و» باشد، همزه به صورت ئ‍ نوشته می‌شود. مثال: شئون.