محیطى نوشته شده است. این كتاب بزبان اوستایى است، كه هرچند زبان مادها نبود، ولى در آنجا هم همچنان براى تألیفات دینى بكار مى‌رفت. وندیداد مجموعه‌ایست از قواعد و دستورات دینى مخصوصا راجع بانواع ناپاكیها و گناهان و وسایل و طرق تطهیر و توبه و استغفار. در این كتاب از انواع تعدى بموجودات اهورایى (انسان و سگ و بیدستر) و طریقه رفتار با اجساد مردگان و غیره سخن مى‌رود. طبق این كتاب مردگان را باید در دخمه نهاد و طعمه پرندگان ساخت،[۱] چه تدفین یا سوزاندن اجساد باعث آلایش عناصر مى‌شود و به این جهت حرام است. و نیز مس مردگان و زنان حایضه باعث ناپاكى و نجاست است. از كتاب وندیداد اسامى عده كثیرى از دیوها (دیوان) و دروج‌ها («دروغان» كه مؤنث مى‌باشد) و «پیرى‌كاها»[۲] (پریان-جادوان مؤنث) بدست مى‌آید، كه در زمره سپاه خرد شریراند.[۳]
چنین بنظر مى‌رسد، كه در كیش زردشتى شایع در ایران غربى، از اواخر عهد هخامنشى این عقیده رواج كلى یافته بود، كه اهورمزداه (اورمزد) و ائرمینیو (اهرمن) دو برادر همزاد و فرزندان زمان بیكرانه (زروان[۴]) هستند.[۵] یكى از
- ↑ آگائیاس (كتاب دوم، بند 23 و بعد) صریحا مى‌گوید، كه به دخمه نهادن مردگان از عادات ایرانیان عهد ساسانى بود. هیون تسبیانك زوار بودایى چینى فقط اجمالا تذكر مى‌دهد، كه ایرانیان غالباً اجساد مردگان خود را رها می‌کرده‌اند (بیل، ۲، ص ۲۷۸). اینوسترانتزف رساله‌ای در باب رفتار ایرانیان قدیم با مردگان خود بروسی نوشته‌است و ترجمه انگلیسی آن توسط بوگدانو Bogdanov در «مجله انستیتوی شرقی جی کاما» منتشر شده. (شماره ۳، ص ۲۸–۱).
- ↑ Pairika
- ↑ دمونولوژى، ص ۲۵ ببعد.
- ↑ Zurvan
- ↑ رک فصل سوم.
