مناسب می‌دیدند، به خدمت می‌بردند[۱]. گویا وصفی، که از زن تمام‌عیار در نامه‌های عجیب خسرو پرویز درج بوده، شباهتی با بیانات ریدک دارد، آن غلامی، که گفتگوی او را با پادشاه در یک رساله پهلوی درج کرده‌اند، و امروز در دست است، و سابقا عبارتی چند از آن نقل کرده‌ایم وی گوید: «بهترین زن آن است، که پیوسته در اندیشه عشق و محبت مرد باشد، اما از حیث اندام و هیئت، نیکوترین زنان کسی است، که بالایی میانه، و سینۀ فراخ، و سر و سرین و گردنی خوش‌ساخت و پاهایی خرد، و کمری باریک و کف پایی مقعر، و انگشتانی کشیده و تنی نرم و استوار دارد. باید که سینه‌اش چون به و ناخنش چون برف سفید، و رنگش سرخ چون انار، و چشمش بادامی، و نرم مانند کرک بره (؟)، و ابروانش چون کمان، و مرواریدهایش (یعنی دندانهایش) سفید و ظریف[۲]، و گیسوانش دراز و سیاه مایل به سرخی باشد، و هرگز سخن نراند... (؟)»[۳]
محبوبه خسرو شیرین نام داشت، که بقول ثعالبی: «بوستان حسن و رشک ماه تمام بود»[۴]. چون شیرین عیسوی بود، بعضی از مورخان غربی و
- ↑ طبری، ص ۱۰۲۵، نلدکه، ص ۳۲۵؛ مقایسه شود با چهارمین گناهی، که به خسرو دوم نسبت داده‌اند، طبری ص ۱۰۴۷، نلدکه ص ۳۶۴.
- ↑ بیلی، بولتن شرقی،۹، ص ۲۳۳.
- ↑ شاه خسرو و ریدک وی، چاپ اونوالا، بخش ۹۶؛ مقایسه شود با روایت ثعالبی ص ۷۱۰ و بعد.
- ↑ ثعالبی، ص ۷۰۲.
عبارت ثعالبی چنین است: قال فاخبرنی عن احسن النساء و اشهاهن قال من یقبلها القلب و یجها و تشتهیها النفس و خیرهن من کانت بین الصغر و الکبر و الطول و القصر و الهزل و المسن ملحیة القد جمیلة الوجه حلوة الجملة مستویة الجبهة مقوسة الحاجبین ملوزة العینین معتدلة الانف دقیقة الشفتین و عقیقتهما ضیقة الفم لؤلؤیة الشعر حسنه الضحک مدورة الذقن ابریقیة العلق رمانیة اللون حریریة البشرة حالکة الشعر تفاحیة الندبین زنبوریة الخصر لطیفة البطن مدهنیة السرة ضخمة المجیز صغیرة القدم طیبة الرائحة رخمیة الصواب قلیلة الکلام کثیرة الحیاء فضحک الملک و قال زهازه. (مترجم).
