اعتنا نیست و از روی کمال تعصب نوشته شده.[۱]
تاریخ لشکرکشی‌های هرقل به ایران تألیف سبئوس[۲] باختصار وقایع ایران را از زمان پیروز تا سال ۵۵۹ ذکر کرده و راجع به ۵۰ سال اخیر عهد ساسانیان و آغاز تسلط عرب مفصل‌تر نوشته است.[۳]
تاریخ ارمنستان منسوب به موسی خورنی[۴] تألیفی است، که ظاهراً در قرن نهم میلادی شده، و از دوره ساسانیان مطالب سودمند و مفصل در بر دارد.[۵] از ملحقات تاریخ موسی شرحی اجمالی است در باب ممالک قلمرو ساسانیان، که حائز اهمیت فوق‌العاده است. آخرین چاپ این مبحث جغرافیایی موسی خورنی همان است، که مارکوارت با ترجمه آلمانی همراه تألیف خود موسوم به «ایرانشهر بنا بر روایت موسی خورنی»[۶] منتشر کرده است. شرح و تفسیر و انتقادات بسیار مفصل و بحث‌های تاریخی و تپوگرافی، که نویسنده آلمانی مذکور باین کتاب افزوده است، آن را برای مطالعه‌کنندگان تاریخ دوره ساسانی مخزنی ضروری
- ↑ چاپ ونیز، ۱۸۵۹؛ چاپ میکائل پرترکال Miehael P'orthugal ،۱۹۰۳، لانگلوا، ج ۲، ص ۱۷۷ و بعد، اکینیان، ص ۳۷ و بعد.
- ↑ Sebeos
- ↑ چاپ پاتکانیان، سن‌پطرسبورغ ۱۸۷۹؛ ترجمه ماکلر F. Macler پاریس ۱۹۰۴.
- ↑ Moses Xorenaci
- ↑ چاپ ونیز ۱۸۶۵، چاپ انتقادی توسط ابلیان M. Abeliau و هاراطونیان S. Haruthiunian تفلیس؛ لانگلوا، ج ۲، ص ۵۳ و ما بعد. راجع به مسئله زمان حیات موسی دروغی رک مارکوارت تحقیقات ایرانی Untersuchungen von Iran ج ۲، ص ۲۳۵، و کوکازیکا Caucasica ، سال ۱۹۳۰، ص ۷۷-۱۰؛ و اکینیان در مجله شرق‌شناسی وین،۱۹۳۰، ص ۲۰۴ و بعد. ملاکر Mlaker، ارمنیکا Armenica ،۱۹۲۶، ص ۱۲۲؛ مجله شرقی وین،۱۹۳۵، ص ۶۸-۲۶۷.
- ↑ Drānschahr Geographie des Ps. Moses Xorenai
