اسجاع ثقیله و صنایع لفظیّۀ بارده که شیوۀ ناخوش غالب نویسندگان ایران بخصوص متأخّرین ایشان بوده سرمشق انشاء و نمونۀ چیزنویسی هر ایرانی جدید باید باشد و در این باب عدّۀ قلیلی از کتب فارسی بپایۀ آن میرسد مانند تاریخ ابوالفضل بیهقی و تذکرةالاولیاء شیخ عطار و گلستان شیخ سعدی و تاریخ گزیده و منشآت مرحوم میرزا ابوالقاسم قایم مقام و معدودی دیگر، و بواسطۀ شهرت چهار مقاله محتاج ببسط کلام دربارۀ اهمّیّت آن نیستیم،
این کتاب چنانکه از نام آن معلوم میشود مشتمل است بر چهار مقاله در بیان شرایطی که در چهار طبقه از مردم که بزعم مصنّف پادشاهان محتاج بدیشان میباشند یعنی دبیر و شاعر و منجّم و طبیب باید مجتمع باشد و در ضمن هر مقاله بعد از شرح شرایط مخصوصۀ هر یک از این چهار طایفه قریب ده حکایت تاریخی مناسب مقام ایراد نموده است و مقالۀ دوّم کتاب مخصوصا بواسطۀ آنکه متضمّن اسماء جمعی کثیر از شعراء قدیم ایرانی معاصر ملوک سامانیّه و غزنویّه و خانیّه و دیالمه و سلجوقیّه و غوریّه و نیز مشتمل بر تراجم احوال چند نفر از مشاهیر ایشان مانند رودکی و عنصری و فرخی و معزی و فردوسی و ازرقی و رشیدی و مسعود سعد سلمان میباشد از حیث نظر ادبی اهمیتی عظیم دارد و مقالهٔ سوم بواسطهٔ اشتمال آن بر بعضی معلومات در خصوص عمر خیام که این اواخر بواسطهٔ ترجمهٔ رباعیات او بغالب السنۀ غربیّه در اروپا و امریکا شهرت فوق‌العادۀ بهمرسانیده دارای اهمّیّتی مخصوص است زیرا که چهار مقاله اوّلین کتابی است که ذکری از عمر خیّام در آن شده وانگهی مصنّف خود معاصر او بوده و با وی ملاقات نموده است، و همین حکایت چهار مقاله در باب پیشگوئی عمر خیّام که «گور من در موضعی باشد که هر بهاری باد شمال بر من گل افشان میکند» باعث شد که «انجمن عمر خیّام» در لندن بوتۀ گل سرخی از نیشابور از سر مقبرۀ عمر
