پرش به محتوا

برگه:Chahar Maqale.pdf/۲۳۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

بصد باب نظامی عروضی در چهار مقاله (ص ۵۴) و رسالۀ در اسطرلاب حاجی خلیفه در کشف الظنون ۱بدو نسبت داده‌اند،

ص ۵۵ س ۷ کوشیار جیلی، هو کیا ابو الحسن کوشیار بن لبان بن باشهری الجیلی (با جیم و یاء مثناة نحتیه یعنی از اهل گیلان)، از مشاهیر منجمین و کبار فلکیین عصر خود محسوب میشود، ترجمۀ حالش در کتابی بنظر نرسید و چنانکه از مؤلفات او استنباط میشود در نصف اخیر قرن چهارم هجری می‌زیسته است، در کتاب مجمل الاصول ۲که از کتب معروف اوست گوید «و کان من ابتداء الادوار الی عند حلول الشمس ۲۰ درجة و ۱۴ دقیقة من الحوت فی سنة ۳۲۱ لیزدجرد انقضت ۴۳۲۰ سنة شمسیة آلخ» و سنة ۳۲۱ یزدجردی مطابق است با سنۀ ۳۴۲ هجری، و در موضعی دیگر ۳از همان کتاب گوید «فاما مواضعها (ای الکواکب الثابتة) فهی لاول سنة احدی و ستین و ثلثمایة یزدجردیة آلخ» و ۳۶۱ یزدجردی مطابق است با سنۀ ۳۸۳ هجری، ازینقرار معلوم میشود کوشیار ما بین سنوات ۳۴۲-۳۸۳ هجری در حیات بوده است پس عصر وی بخوبی معلوم شد، حاجی خلیفه در کشف الظنون در تحت «زیج کوشیار» تاریخ رصد او را در سنۀ ۴۵۹ می‌نویسد و آن سهو واضح است، ۴ کتاب از تألیفات او بالفعل در کتابخانهای اروپا موجود است ۴،

کلیات چهار مقاله جلد ۱