پرش به محتوا

برگه:Chahar Maqale.pdf/۱۵

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

در صحرای اوبه در حدود هرات محاربه واقع شد مصنف نیز چنانکه گفتیم در لشکر غوریان حضور داشته و پس از شکست غوریه مدتی طویل در هرات مختفی گشته است (ص ۶۵-۶۷، ۸۷-۸۸)،

از تتبع و تصفح دقیق چهار مقاله معلوم میشود که نظامی عروضی ۵ با وجود علو مقام وی در فضایل و تقدم وی در فنون ادبیه در فن تاریخ ضعفی نمایان داشته و اغلاط تاریخی از قبیل تخلیط اسماء اشخاص مشهور بیکدیگر و تقدیم و تأخیر سنوات و عدم دقت در ضبط وقایع و نحو ذلک از وی بسیار صادر شده و ما در حواشی این کتاب بر حسب وسع بتوضیح آن اشتباهات پرداخته‌ایم و نمونه را در اینجا نیز اشارۀ اجمالی ببعضی از آنها می‌کنیم:

۱0(1-7) فقط در دو حکایت متعلق باسکافی دبیر آل سامان ویرا چندین سهو عظیم روی داده که از هیچکس مغتفر نیست و از مثل مصنف کسی بطریق اولی:

اولا، اسکافی را دبیر نوح بن منصور بن نوح بن نصر بن احمد سامانی فرض کرده و حال آنکه وی دبیر جد او نوح بن نصر بوده و ۱۵ قریب بیست سال قبل از جلوس او وفات نموده و زمان او را اصلا در نیافته (ص ۱۳-۱۶، ۱۰۳)،

ثانیا، الپتکین مؤسس دولت غزنویه را معاصر نوح بن منصور مذکور دانسته و حال آنکه وی نیز مدتی طویل قبل از جلوس او وفات یافته و اصلا زمان پادشاهی او را درک نکرده (ص ۱۳-۱۴، ۱۰۳-۱۰۴)،

۲۰ ثالثا، فرض کرده که سبکتکین باتفاق سیمجوریان لشکر بخراسان کشید و با الپتکین حرب کرد و حال آنکه الپتکین سی و اند سال قبل از این واقعه وفات یافته بود و آنگهی لشکرکشی سبکتکین خود برای جنگ با سیمجوریان بود نه باتفاق ایشان و این از مشهورات وقایع تاریخ است ۲۴(ص ایضا)،