کتاب یاد آور خواهیم شد، روزنامه شرق بصاحب امتیازی سید ضياء الدين و مدير مسئولی ( دکتر حسین خان کحال ) منتشر شده است.
( ١٢٤ ) استقلال وطن
در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۰۴ شمسی امتیاز روزنامه استقلال وطن بمدیری (ابو القاسم خان کمال زاده ) در طهران؛ از تصویب شورایعالی معارف گذشته و در سال مذکور هفته سه بار منتشر شده است .
(۱۲۵) استوار
روزنامه استوار در شهر قم بمدیری و صاحب امتیازی (ابوالفضل طهماسبی) تاسیس و شماره اول آن در تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۳۱٤ شمسی در طهران طبع و در شهر قم منتشر شده است توضیح آنکه در موقع تاسیس روزنامه استو او شهر قم فا قد مطبعه بوده و مدیر روزنامه ناچار شده است مدت ۵ ماه تمام روزنامه را در تهران طبع و در قم منتشر سازد. البته این عمل یعنی طبع روزنامه در يك شهر و انتشار آن در شهر دیگر بیسابقه نبوده و چنانچه بعدا خواهیم گفت روزنامه ( سهیل ) نیز در همدان چاپ و در ملایر منتشر میشده است . اکنون هم بعضی از مدیران جراید شهر ستانها این روش را معمول داشته و مثلا روزنامه ( اراك ) منتشره در شهر اراك بمدیری آقای (موسوی) در طهران چاپ و در اراك منتشر میگردد . قبل از انتشار روزنامه اراك مجله ( همایون ) نیز همین وضع را داشته یعنی از مرداد ۱۳۱۳ تا خرداد ١٣١٤ شمسی که مجله همایون در قم نشر شده ؛ بعلت نبودن مطبعه در قم و یا کهنه و فرسوده بودن آن در طهران چاپ و در قم نشر شده است .
گر چه قبل از این تاریخ مرحوم ( کامکار ) مدیر مجله درخشان ( رجوع شود بحرف دال کتاب ) مطبعه کوچکی از اصفهان برای انتشار روزنامه و مجله خو د بشهر قم برد و مدتی هم بعد از مرگ او برادرش آنرا در قم اداره میکرد ولی به هر صورت در موقع انتشار مجله همایون و روزنامه استوار ؛ قم فاقد چاپخانه آبرومندی بوده و از این رو مدیر آن مجله همایون و روزنامه استوار ناچار بطبع نشریه خود در طهران بودهاند. از اینجا معلوم میشود شهرستان قم از لحاظ نداشتن چاپخانه از خیلی شهرهای ایران و حتی بوشهر هم عقب تر بوده است . پس از پنج ماه که از تاسیس و انتشار روز نامه استوار در قم گذشت ؛ مدیر روزنامه بدستیاری و شرکت چند نفر اقدام بخرید چاپخانه برای قم نموده و چایخانه بنام ( چاپخانه قم ) در آنجا تاسیس گردیده و از آن تاریخ استوار در قم چاپ شده است. در باره روزنامه استوار با اینکه امتیاز آن در تاریخ دوم خرداد ۱۳۱۳ شمسی از تصویب شورایعالی فرهنگ گذشته
