پرش به محتوا

برگه:تاریخ جراید و مجلات ایران از محمد صدرهاشمی جلد چهارم.pdf/۵۳

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
حرف عين بعده اللام
علمیه یا روز نامه علمیه دولت علیه ایران
 

شاه باعتضاد السلطنه نوشته و از همین جا معلوم می‌گردد اداره امور روزنامه بعهده اعتضاد المطلنه بوده و مطالب روزنامه انشای مرحوم میرزا محمد حسین فروغی است ولی معلوم نیست چه کسانی مباشر طبع و نشر روزنامه بوده‌اند.

شرحی که در صفحه اول شماره اول بمنزله مقاله افتتاحی روز نامه نوشته شده بدینقر ار است چون منظور نظر كیمیا اثر اعلیحضرت قدر قدرت اقدس ظل اللهی ولینت كل ممالک محروسه ایران تربیت و ترقی ملت و دولت ورواج علم و صنعت بسیاری ارعلوم وصنایع که در ازمنه سالفه در ایران بوده و سایر دول آنرا تحصیل و تکمیل کردند یا علم و صنعتی که در این دولت ابد مدت از دول خارجه پایران نقل و تحویل شده با سایر اخبار مفیده جدیده چنانکه باید بر مردم آشکار نیست برای استحضار عموم خلایق و انتشار علوم که فواید بزرك براو مترتب است از جانب سنی الجوانب شاهنشاهی حکم محكم قدر توام باعتضاد السلطنه وزیر علوم و صنایع صادر گشت که روز نامه علمیه در هر ماهی یکمرتبه سمت انطباع یابد تا مطالعه‌کنندگان را از آن فایده و بهره کلی حاصل شود. »

ار این معتصر و از اسم روز نا نامه (علمیه) معلوم می‌گردد که مندرجات روزنامه بیشتر مطالب علمى واكتشافات جدید اروپائیان است و وزارت علوم و صنایع برای روشن نمودن اذهان ایرانیان آن‌ها را منتشر و در دسترس مردم قرار داده است. برای اطلاع بیشتری از مندرجات و مطالب روزنامه فهرست بعضی از نمرات آنرا ذیلا نقل می‌نمائیم مطالب نمره اول و دوم راجع باین است که علوم و صناعات هر وقتی از اوقات در یکی از امکنه عالم شیوع ورواج داشته بعد از مدتی بمملکت دیگر نقل شده است. مندرجات نمره سوم درباره تعیین می‌ده تاریخ و بیان سال شمسی و قمریست. از نمره چهارم در تحقیق انوار كواكب وكسوف وطلوع و غروب قمر است. مطالب نمره ششم باین عنوانست شهور دوازده‌گانه که اکنون در عرب و عجم معروفت در جاهلیت باسامی دیگر مشهور بوده و ارباب لغت در اسامی هر یك نیز اختلافی کرده. شماره هفتم راجع برصد سیارات و ثبت ریجات وجد ولی از تقویم هر شل در این شماره ترسیم شده است. و نیز صورت (تل مراغه که خواجه نصیر طوسی در آنجا رصد بسته و در مراغه مشهور برصد داغی است) در این شماره چاپ شده است. نمره هشتم عبارتست از: تحقیق ماه و روز ولادت باسعادت حضرت خاتم الانبیاء صلى الله علیه و آله. در این نمره جدولی ار عرض وطول جغرافی بلاد تلگرافی ایران طبع گردیده است. نمره ۱۲ که آخرین نمره سال اول روز نامه است باین سطور شروع می‌گردد: چون در روزنامه‌های سابق مکرر از سیارات و اقمار ذکر شده اما با نفراده هنور از احدی از سیارات و اقدار آن‌ها سخن نرفته است فلهذا چنان مناسب افتاد که در این نمره از احوال قمر که نیز اصغر واقرب اجرام بكره ارض و سیار تابع وی است چیزی نگاشته شود... »

این بود شمه‌ای از مندرجات یکساله روز نامه علمیه و مندر جاب سال‌های دیگر نیز بهمین نهج است. پس از انتشار هفده نمره روزنامه مدت یکسال دوچار تعطیل

-۴۷-