(مقدمه)
«در کشور ما از سال ١٢٥٣ قمری که نخستین روز نامه انتشار یافت
تاقبل از شهریور ۱۳۲۰ فقط دویست و شصت و شش روزنامه و مجله که حرف اول
اسمشان ( الف ) بوده منتشر شده است. این آمار را ما از تاریخ جرايد ومجلات
ایران که اخیراً جلد اول آن بچاپ رسیده است بدست آورده ایم . تاریخ جرايد و
مجلات ایران کتاب سودمند و پر ارزشی است که آقای محمد صدر هاشمی در طی ده
سال کوشش و تحقیق موفق شده اند نخستین جلد آنرا با يك مقد مه مفید و مفصل در
باره تاریخ پیدایش روزنامه در ایران و تحولاتی که در آن رویداده؛ بقطع مناسب و
چاپ مرغوبی در اصفهان ، اقامتگاه خویش، منتشر سازند. در این کتاب بر تاریخ
مطبوعات صد و چند ساله ایران بطور مشروح میتوان آگاهی یافت و این آگاهی که
باید اعتراف کرد قبل از انتشار کتاب تاریخ جراید و مجلات ایران ، برای ما میسر نبود
مرهون ذوق و جدیت آقای محمد صدر هاشمی است .»
دانشمند گرام آقای امیر قلی امینی مدیر محترم روزنامه اصفهان در شماره ۵۲۷ سال ششم روز نامه خود درباره کتاب تاریخ جراید و مجلات ایران اینطور اظهار نظر میفرمایند: « یکی از بهترین و مفید ترین کتاب هایی که در سالهای اخیر تألیف شده و بمانند خورشید تابانی از افق نشریات ایران طلوع نموده است کتاب تاریخ جراید و مجلات ایران تألیف دوست دانشمند و فاضل ما آقای محمد صدر هاشمی است که بدون شك میتوان گفت چنین کتابی بدین مفیدی در سال های اخیر بطبع نرسیده بود و بلکه همانطور که خود مؤلف محترمش مدعی است این عمل پر زحمت و مرارت ایشان تنها تأليف يك كتاب نيست بلكه ايجاد يك قسمت از تاریخ است.
در اینکه جراید فارسی زبان از آغاز پیدایش خود خدمات مؤثر و ذیقیمتی به تنویر افکار عمومی و بالنتيجه باستقرار اصول مشروطیت و آزادی در قدم اول و حفظ این آزادی در قدم دوم نموده اند جای شك و تردید نیست و وقتی نشریاتی تا بدین در جه از اهمیت مصدر خدمت بشوند حق این است که تاریخ پیدایش و خدمت هريك از آن ها بصورت نگارش در آمده و محفوظ بماند ولی متأسفانه بیقیدی مشترکین اولیه این جراید و حتی بیقیدی مدیران خود آنها در حفظ محصول زحمت و نتیجه افکار و عقایدشان بطوری اکثریت این جراید و مدیران آنها را گمنام ساخته بود . که حتی نگارنده تا قبل از انتشار این کتاب مفید اطلاع نداشتم که در آغاز مشروطیت ایران روزنامه ای هم بنام (اصفهان) بقلم و مدیریت مرحوم میرزا حسینخان اعلاءالدوله مدتی در شهر اصفهان انتشار مییافته است . ( تقریظ مذکور مفصل و ما برای خوف از اطناب بنقل قسمت آخر آن میپردازیم) خلاصه اینکه کتابی که دوست دانشمند ما تألیف نموده از جمله کتبی است که در تاریخ ادبیات ایران برای همیشه باقی خواهد ماند و حتی میشود گفت مصدر و منبع اطلاعات مورخین آینده قرار خواهد گرفت و ما امیدواریم که مؤلف محترمش آنقدر دارای عمر
(ه)
