عمده این مقاله را از مجله اطلاعات ماهیانه نقل کردیم این است که نو بسنده مقاله از مطلعین و کسانیکه دخالت در انتشار روزنامه داشته و با آن ایام در اروپا وده مطالبی شنیده و کسب کرده و از این جهت مقاله مذکور از هر حیث قابل دقت است. نویسنده مقاله در این شماره وعده داده که «در شماره آینده خواهیم گفت که چگونه آزاد خواهان با همه اشکالنرانی معتدلین روزنامه را چاپ کردند و عمل آنها چه انعکاسی نمود. » خوانندگان برای مزید اطلاع میتوانند باصل شماره های مجله مراجعه فرمایند.
آقای میرزا علی اکبرخان دهخدا - نویسنده ستون چرند و پرند که ضمنا دبیر روزنامه نیز بوده آقای میرزا علی اکبر خان قزوینی معروف به خواست نامبرده بشرحیکه بعداً خواهیم نوشت پس از فاجعه ۱۳ جمادی الاول ۱۳۲۶ قمری و تخریب مجلس شورای ملی و گرفتاری میرزا جهانگیر خان شیرازی و سایر آزادی خواهان؛ از ایران بجانب اروپا فرار نمود و در آنجا در کشور سویس مجدداً روز نامه صور اسرافیل را دایر کرد؛ در همین سفر بود که در مراجعت؛ در اسلامبول به کمک جمعی دیگر از آزادیخواهان روزنامه هفتگی سروش را دایر نمود و ما شرح آنرا در حرف سین کتاب یادآور شدهایم.
روزنامه چهره نما در شماره ۳ سال ششم خود مورخ غره صفر ۱۳۱۷ مقدمه روزنامه صور اسرافیل منطبعه اوردن را بدی قسم نقل مینماید: « روزنامه صوراسرافیل پس از وقایع ۲۳ جمادی الثانیه و قبایح اعمال چنگیز عصر جدید و شهادت مدیر ر و شن ضمیر آنمرحوم میرزا جهانگیر خان طاب ثراه اینک با قلم دبیر سابق خود میرزا علی اکبر خان دهخدای قزوینی دنباله مسئولیت وطن خویش را از دو گرفته و با قوتی ضعف قوای سابق برادران دینی و وطنی خود را از این گوشه انزوای دنیا بانتقام خون باک شهیدان راه حریت و ترمیم خوابیهای قلمرو داریوش وارد شیر صلا میزند واعانت و کمک برادرانایمانی خود را (بر خلاف سال اول) پس از آنهمه خسارتهای جانی و مالی امروز از روی کمال ناچاری طلب میکند وامیدوار است که عن قریب بهمت شیر مردان آذربایجان دوره این دوری و مهجوری از وطن نیز بسر آید و زردی چنانکه پیش آمد کار وعده میدهد کواکب معاف عموماً و این شب تاب ضعیف نیز از افق طهران طلوع نماید و از مزایای سال دوم روزنامه تزینی آنست که هر هفته بصورت یکی دو نفر از شهدای راه آزادی و پیشقدمان طریق حریت ما شرح حال ودرجه خدمتشان تا حدی که در اینجا بدست آید و بعد مسافت و دوری از مرکز ما را بدان مجاز نماید و السلام، برگردیم بینیه شرح احول دهخدا. ادوارد برون در جلد چهارم تاریخ ادبیات ایران صفحه ۳۱۷ تحت عنوان «ابتکار دخو در نظم و نثر» مینویسد: « این مقالات «منظور مقالات چرند و پرند صوراسرافیل است» هر چند با مضایهای مجهو و مختلف است اما گمان میکنم تمام بقلم دهخدا باشر و، عتید من دهخدا را باستناد همین اثار قایل نثری و چند قطعه شعری (قطعهای که برگشتش آکیلای است و مرتبه که برای مرزا جهانگیرخان سروده، درد خوب است خاصه مرتیه اخیرالذکر که در زیبائی و
-۱۴۶-