باباطاهر (دوبیتی‌ها)/الهی دل بلا بی دل بلا بی

by باباطاهر

	الهی دل بلا بی دل بلا بی			گنه چشمان کره دل مبتلا بی
	اگر چشمان نکردی دیده بانی			چه داند دل که خوبان در کجابی
	بیا سوته دلان گردهم آئیم			سخنها واکریم غم وانماییم
	ترازو آوریم غمها بسنجیم			هر آن سوته تریم وزنین تر آئیم
	ته کت نازنده چشمان سرمه سایی			ته کت زیبنده بالا دلربایی
	ته کت مشکین دو گیسو در قفایی			بمو واجی که سرگردان چرایی
	جهان بی‌وفا زندان ما بی			گل غم قسمت دامان ما بی
	غم یعقوب و محنت‌های ایوب			همه گویا نصیب جان ما بی
	خوش آن ساعت که یار از در آیو			شو هجران و روز غم سر آیو
	زدل بیرون کنم جانرا بصد شوق			همی واجم که جایش دلبر آیو
	زشورانگیزی چرخ و فلک بی			که دایم چشم بختم پر نمک بی
	دمادم دود آهم تا سما بی			پیاپی سیل اشکم تا سمک بی
	خوشا آنان که با ته همنشینند			همیشه با دل خرم نشینند
	همین بی رسم عشق و عشقبازی			که گستاخانه آیند و ته بینند
	هر آنکس با تو قربش بیشتر بی			دلش از درد هجران ریشتر بی
	اگر یکبار چشمانت بوینم			بجانم صد هزاران نیشتر بی
	شوان استارگان یک‌یک شمارم			براهت تا سحر در انتظارم
	پس از نیمه شوان که ته نیایی			زدیده اشک چون باران ببارم
	خوشا آنانکه هر از بر ندانند			نه حرفی وانویسند و نه خوانند
	چو مجنون سر نهند اندر بیابان			ازین گو گل روند آهو چرانند
	سخن از هر چه واجم واتشان بی			حدیث از بیش و از کم واتشان بی
	بدریا گر روم گوهر بر آرم			هر آن گوهر که وینم واتشان بی
	دلی دیرم که بهبودش نمی‌بو			سخنها میکرم سودش نمی‌بو
	ببادش میدهم نش میبرد باد			در آتش می‌نهم دودش نمی‌بو
	خدایا واکیان شم واکیان شم			بدین بیخانمانی واکیان شم
	همه از در برانند سوته آیم			ته که از در برانی واکیان شم
	بهار آیو به هر شاخی گلی بی			بهر لاله هزاران بلبلی بی
	بهر مرزی نیارم پا نهادن			مبو کز مو بتر سوز دلی بی
	بیا جانا دل پردرد مو بین			سرشک سرخ و روی زرد مو بین
	غم مهجوری و درد صبوری			همه برجان غم پرورد مو بین
	ز بوی زلف تو مفتونم ای گل			ز رنگ روی تو دلخونم ای گل
	من عاشق زعشقت بیقرارم			تو چون لیلی و من مجنونم ای گل
	بهار آیو به صحرا و در و دشت			جوانی هم بهاری بود و بگذشت
	سر قبر جوانان لاله رویه			دمی که گلرخان آیند به گلگشت
	اگر شاهین بچرخ هشتمینه			کند فریاد مرگ اندر کمینه
	اگر صد سال در دنیا بمانی			در آخر منزلت زیر زمینه
	دلی دیرم دمی بیغم نمی‌بو			غمی دیرم که هرگز کم نمی‌بو
	خطی دیرم مو از خوبان عالم			که یار بیوفا همدم نمی‌بو
	وای ازین دل که نی هرگز بکامم			وای ازین دل که آزارد مدامم
	وای ازین دل که چون مرغان وحشی			نچیده دانه اندازد بدامم
	مو که یارم سر یاری ندیره			مو که دردم سبکباری ندیره
	همه واجن که یارت خواب نازه			چه خوابست اینکه بیداری ندیره
	نمیدانم که سرگردان چرایم			گهی نالان گهی گریان چرایم
	همه دردی بدوران یافت درمان			ندانم مو که بیدرمان چرایم
	دل از دست غمت زیر و زبر بی			بچشمان اشکم از خون جگر بی
	هران یاری چو مو پرناز دیره			دلش پر غصه جانش پر شرر بی
	بدنیای دنی کی ماندنی بی			که دامان بر جهان افشاندنی بی
	همی لا تقنطوا خوانی عزیزا			دلا یا ویلنا هم خواندنی بی
	از آن روزیکه ما را آفریدی			بغیر از معصیت چیزی ندیدی
	خداوندا بحق هشت و چارت			ز ما بگذر شتر دیدی ندیدی
	مو که آشفته حالم چون ننالم			شکسته پر و بالم چون ننالم
	همه گویند فلانی چند نالی			تو آیی در خیالم چون ننالم
	بشم واشم که تا یاری گره دل			به بختم گریه و زاری گره دل
	بگردی و نجوئی یار دیگر			که از جان و دلت یاری گره دل
	خدایی که مکانش لامکان بی			صفابخش جمال گلرخان بی
	پدید آرنده‌ی روز و شب و خلق			که بر هر بنده او روزی رسان بی
	گلش در زیر سنبل سایه پرور			نهال قامتش نخلی است نوبر
	زعشق آن گل رعنا همه شب			چو بلبل ناله و افغان برآور
	دل شاد از دل زارش خبر نی			تن سالم زبیمارش خبر نی
	نه تقصیره که این رسم قدیمه			که آزاد از گرفتارش خبر نی
	دل ار عشقت نداره مرده اولی			روان بی درد عشق افسرده اولی
	سحر بلبل زند در گلشن آواز			که گل بی عشق حق پژمرده اولی
	هزاران لاله و گل در جهان بی			همه زیبا به چشم دیگران بی
	آلاله‌ی مو به زیبایی درین باغ			سرافراز همه آلالیان بی
	دل عاشق به پیغامی بسازد			خمار آلوده با جامی بسازد
	مرا کیفیت چشم تو کافیست			ریاضت کش ببادامی بسازد
	هر آن باغی که نخلش سر بدر بی			مدامش باغبون خونین جگر بی
	بباید کندنش از بیخ و از بن			اگر بارش همه لعل و گهر بی
	ببندم شال و میپوشم قدک را			بنازم گردش چرخ و فلک را
	بگردم آب دریاها سراسر			بشویم هر دو دست بی نمک را
	اگر دل دلبر و دلبر کدام است			وگر دلبر دل و دلرا چه نام است
	دل و دلبر بهم آمیته وینم			ندونم دل که و دلبر کدام است
	ته دوری از برم دل در برم نیست			هوای دیگری اندر سرم نیست
	بجان دلبرم کز هر دو عالم			تمنای دگر جز دلبرم نیست
	شیرمردی بدم دلم چه دونست			اجل قصدم کره و شیر ژیونست
	ز موشیر ژیان پرهیز می‌کرد			تنم وا مرگ جنگیدن ندونست
	نفس شومم بدنیا بهر آن است			که تن از بهر موران پرورانست
	ندونستم که شرط بندگی چیست			هرزه بورم بمیدان جهانست
	قضا پیوسته در گوشم بواجه			که این درد دل تو بی علاجه
	اگر گوهر ببی خواهون نداری			همین این جون تو که بی رواجه
	لاله کاران دگر لاله مکارید			باغبانان دو دست از گل بدارید
	اگر عهد گلان این بو که دیدم			بیخ گل بر کنید و خار بکارید
	شوانم خواب در مرز گلان کرد			گلم واچید و خوابم را زیان کرد
	باغبان دید که مو گل دوست دیرم			هزاران خار بر گل پاسبان کرد
	گیج و ویجم که کافر گیج میراد			چنان گیجم که کافر هم موی ناد
	بر این آئین که مو را جان و دل داد			شمع و پروانه را پرویج میداد
	دمی بوره بوین حالم ته دلبر			دلم تنگه شبی با مو بسر بر
	ته گل بر سر زنی ای نو گل مو			به جای گل زنم مو دست بر سر
	دلم زار و دلم زار و دلم زار			طبیبم آورید دردم کرید چار
	طبیبم چون بوینه بر موی زار			کره در مون دردم را بناچار
	مو که سر در بیابانم شو و روز			سرشک از دیده بارانم شو و روز
	نه تب دیرم نه جایم میکند درد			همیدونم که نالونم شو و روز
	به این بی آشنایی برکیاشم			به این بی خانمانی برکیاشم
	همه گر مو برونند واته آیم			ته از در گر برونی برکیاشم
	مو آن آزرده‌ی بی خانمانم			مو آن محنت نصیب سخت جانم
	مو آن سرگشته خارم در بیابون			که هر بادی وزد پیشش دوانم
	بوره سوته دلان با ما بنالیم			زدست یار بی پروا بنالیم
	بشیم با بلبل شیدا به گلشن			اگر بلبل نناله ما بنالیم
	بوره روزی که دیدار ته وینم			گل و سنبل به دیدار تو چینم
	بوره بنشین برم سالان و ماهان			که تا سیرت بوینم نازنینم
	به عشقت ای دلارا نگروستم			نوید وصل تو تا نشنوستم
	بدل تخم وفایت کشتم آخر			بجز اندوه و خواری ندروستم
	خوش آنساعت که دیدار ته وینم			کمند عنبرین تار ته وینم
	نوینه خرمی هرگز دل مو			مگر آن دم که رخسار ته وینم
	دلم دور است و احوالش ندونم			کسی خواهد که پیغامش رسونم
	خداوندا ز مرگم مهلتی ده			که دیداری بدیدارش رسونم
	بوره یکدم بنالیم و بسوجیم			از آنرویی که هر دو تیره روجیم
	ته بلبل حاش لله مثل مو نی			نبو جز درد و غم یک عمر روجیم
	دلم دردین و نالین چه واجم			رخم گردین و خاکین چه واجم
	بگردیدم به هفتاد و دو ملت			بصد مذهب منادین چه واجم
	از آن انگشت نمای روزگارم			که دور افتاده از یار و دیارم
	ندونم قصد جان کردن بناحق			بجز بر سرزدن چاره ندارم
	از آن دلخسته و سینه فگارم			که گریان در ته سنگ مزارم
	بواجندم که ته شوری نداری			سرا پا شور دارم شر ندارم
	بدل درد غمت باقی هنوزم			کسی واقف نبو از درد و سوزم
	نبو یک بلبل سوته به گلشن			به سوز مو نبو کافر به روزم
	فلک کی بشنود آه و فغانم			بهر گردش زند آتش بجانم
	یک عمری بگذرانم با غم و درد			بکام دل نگردد آسمانم
	نذونی ای فلک که مستمندم			وامو پر بد مکه که دردمندم
	بیک گردش که میکردی ببینی			چو رشته مو بسامانت ببندم
	کنون داری نظر گو واکیانم			ز جورت در گدازه استخوانم
	بکه اندیشه‌ای بیداد پیشه			که آهم تیر بو ناله کمانم
	ز حال خویشتن مو بیخبر بیم			ندونم در سفر یا در حضر بیم
	فغان از دست تو ای بیمروت			همین ذونم که عمری دربدر بیم
	گلستان جای تو ای نازنیننم			مو در گلخن به خاکستر نشینم
	چه در گلشن چه در گلخن چه صحرا			چو دیده واکرم جز ته نوینم
	کافرم گر منی آلاله کارم			کافرم گر منی آبش بدارم
	کافرم گر منی نامش برم نام			دو صد داغ دل از آلاله دارم
	غم عالم همه کردی ببارم			مگر مو لوک مست سر قطارم
	مهارم کردی و دادی به ناکس			فزودی هر زمان باری ببارم
	هزاران ملک دنیا گر بدارم			هزاران ملک عقبی گر بدارم
	بوره ته دلبرم تا با ته واجم			که بی روی تو آنرا گر بدارم
	تو خود گفتی که مو ملاح مانم			به آب دیدکان کشتی برانم
	همی ترسم که کشتی غرق وابو			درین دریای بی پایان بمانم
	فلک بر هم زدی آخر اساسم			زدی بر خمره‌ی نیلی لباسم
	اگر داری برات از قصد جانم			بکن آخر ازین دنیا اساسم
	مو که مست از می انگور باشم			چرا از نازنینم دور باشم
	مو که از آتشت گرمی نوینم			چرا از دود محنت کور باشم
	الهی دشمنت را خسته وینم			به سینه اش خنجری تا دسته وینم
	سر شو آیم احوالش بپرسم			سحر آیم مزارش بسته وینم
	دلا خونی دلا خونی دلا خون			همه خونی همه خونی همه خون
	ز بهر لیلی سیمین عذاری			چو مجنونی چو مجنونی چو مجنون
	خوشا آنان نه سر دارند نه سامان			نشینن هر دو پا پیچن به دامان
	شو و روزان صبوری پیش گیرن			بیاد روی دلداران مدامان
	بعالم کس مبادا چون من آئین			مو آئین کس مبو در دین و آئین
	هر آنکو حال موش باور نمیبو			مو آئین بی مو آئین بی مو آئین
	بوره ای دل بوره باری بشیمان			مکه کاری کز آن گردی پشیمان
	یه دو روزی بناکامی سرآریم			باشه روزی که گل چینیم بدامان
	دلم از دست ته نالانه نالان			اندرون دلم خون کشته پالان
	هزاران قول با ما بیش کردی			همه قولان ته بالان بالان
	ته سر ورزان مو سودای ته ورزان			گریبان بلرزان وا ته لرزان
	کفن در کردنم صحرای محشر			هران وینان احوال ته پرسان
	ز یاد خود بیا پروا کریمان			ازو کو التجا وا که بریمان
	کیه این تاب داره تا مو دارم			نداره تاب این سام نریمان
	بوره منت بریم ما از کریمان			بکشیم دست از خوان لیمان
	کریمان دست در خوان کریمی			که بر خوانش نظر دارند کریمان
	زدست مو کشیدی باز دامان			ز کردارت نبی یک جو پشیمان
	روم آخر بدامانی زنم دست			که تا از وی رسد کارم بسامان
	دلم تنگ ندانم صبر کردن			زدلتنگی بوم راضی بمردن
	ز شرم روی ته مو در حجابم			ندانم عرض حالم واته کردن
	آنکه بی خان و بی مانه منم من			آنکه بر گشته سامانه منم من
	آنکه شادمان به انده میکره روز			آنکه روزش چو شامانه منم و من
	پشیمانم پشیمانم پشیمان			کاروانی بوینم تا بشیمان
	کهن دنیا بهیچ کسی نمانده			به هرزه کوله باری میکشیمان
	مو آن اسپید بازم سینه سوهان			چراگاه مو بی سر بشن کوهان
	همه تیغی به سوهان میکرن تیز			مو آن تیغم که یزدان کرده سوهان
	برندم همچو یوسف گر بزندان			ویا نالم زغم چون مستمندان
	اگر صد باغبان خصمی نماید			مدام آیم بگلزار تو خندان
	نوای ناله غم اندوته دونو			عیار قلب خالص بوته دونو
	بوره سوته دلان واهم بنالیم			که قدر سوته دل دلسوته دونو
	سری دارم که سامانش نمیبو			غمی دارم که پایانش نمیبو
	اگر باور نداری سوی من آی			بوین دردی که درمانش نمیبو
	به والله که جانانم تویی تو			بسلطان عرب جانم تویی تو
	نمیدونم که چونم یا که چندم			همی دونم که درمانم تویی تو
	بهارم بی خزان ای گلبن مو			چه غم کنده ببو بیخ و بن مو
	برس ای سوته دل یکدم به دردم			ته ای امروز دل تازه کن مو
	نیا مطلق بکارم این دل مو			بجز خونابه اش نه حاصل مو
	داره در موسم گل جوش سودا			چه پروایی کره اینجا دل مو
	وای از روزی که قاضیمان خدا بو			سر پل صراطم ماجرا بو
	بنوبت بگذرند پیر و جوانان			وای از آندم که نوبت زان ما بو
	چو مو یک سوته دل پروانه‌ای نه			بعالم همچو مو دیوانه‌ای نه
	همه مارون و مورون لانه دیرن			من دیوانه را ویرانه‌ایی نه
	مو را ای دلبر مو با ته کاره			وگرنه در جهان بسیار یاره
	کجا پروای چون مو سوته دیری			چو مو بلبل به گلزارت هزاره
	درین بوم و برانم پرورش نه			شوانم جا و روزانم خورش نه
	سری دیرم که مغزی اندرو نه			تنی دیرم که پروای سرش نه
	مو را درد دلم خو کرده واته			ندونی درد دل ای بیوفا ته
	بوره مو سوته دل واته سپارم			ته ذونی با دل و دل ذونه با ته
	بدنیا مو نوینم کام بی ته			بدس هرگز نگیرم جام بی ته
	بلرزم روز و شو چون بید مجنون			ندارم یک نفس آرام بی ته
	سحرگاهان فغان بلبلانه			بیاد روی پر نور گلانه
	ز آه مو فلک آخر خدرکه			اثر در ناله‌ی سوته دلانه
	بدنیا مثل مو دل سوته‌ای نه			بدرد سوز غم اندوته‌ای نه
	چسان بندم ره سیل دو دیده			که این زخم دلم لو سوته‌ای نه
	دل مو دایم اندر ماتم ته			بدل پیوسته بی‌درد و غم ته
	چه پرسی که چرا قدت ببوخم			خم قدم از آن پیچ و خم ته
	زغم جان در تنم در گیر و داره			سرم در رهن تیغ آبداره
	ندارم اختیاری از چه جوشش			دل مو تاب این سودا نداره
	به کس درد دل مو واتنی نه			که سنگ از آسمون انداتنی نه
	بمو واجن که ترک یار خود که			کسیس یارم که ترکش واتنی نه
	دل مو غیرته دلبر نگیره			بجای جوهری جوهر نگیره
	دل مو سوته و مهر ته آذر			نبی ناسوته آذر در نگیره
	نذونم لوت و عریانم که کرده			خودم جلاد و بیجونم که کرده
	بده خنجر که تا سینه کنم چاک			ببینم عشق بر جونم چه کرده
	دو چشمم را ته خون پالا کنی ته			کلاه عقلم از سر وا کنی ته
	اگر لیلی بپرسه حال مجنون			نظر او را سوی صحرا کنی ته
	مو را نه فکر سودایی نه سودی			نه در دل فکر بهبودی نه بودی
	نخواهم جو کنار و چشمه سارون			که هر چشمم هزارون زنده رودی
	شوم از شام یلدا تیره‌تر بی			درد دلم ز بودردا بتر بی
	همه دردا رسن آخر بدرمون			درمان درد ما خود بی اثر بی
	پی مرگ نکویان گل نرویی			دگر رویی نه رنگش بی نه بویی
	ز خود رو هیچ حاصل برنخیزد			بجز بدنامی و بی‌آبرویی
	به جز این مو ندارم آرزویی			که باشد همدم مو لاله‌رویی
	اگر درد دلم واجم به کوهان			دگر در کوهساران گل نرویی
	دل بی عشق را افسردن اولی			هر که دردی نداره مردن اولی
	تنی که نیست ثابت در ره عشق			ذره ذره به آتش سوتن اولی
	من دل سوته را لایق ندونی			که در دیوان عشاقت بخونی
	هزارون بارم از خونی ببو کم			ز تو زیرا که بحر بیکرونی
	یقینم حاصله که هرزه گردی			ازین گردش که داری برنگردی
	بروی مو ببستی هر رهی را			بدین عادت که داری کی ته مردی
	نپنداری که زندان خوشترم بی			سرم بو گوی میدان خوشترم بی
	چو گلخن تار و تاریکه به چشمم			گلستان بی ته زندان خوشترم بی
	ز بیداد فلک یارون امان بی			امان جستن روز آخرزمان بی
	اگر پاره کرم یخه بجا بو			که وامو آسمان پرسرگران بی
	در اشکم بدامان ریته اولی			خون دلم ز چشمان ریته اولی
	بکس حرفی ز جورت وانواجم			که حرف جور پنهان ریته اولی
	دل تو کی ز حالم با خبر بی			کجا رحمت باین خونین جگر بی
	تو که خونین جگر هرگز نبودی			کی از خونین جگرها با خبر بی
	بسوی باغ و بستان لاله وابی			همه موها مثال ژاله وا بی
	وگر سوی خراسان کاروان را			رهانم مو سوی بنگاله وا بی
	غم اندر سینه‌ی مو خانه دیری			چو ویرانه که بوم آشانه دیری
	فلک اندر دل مسکین مو نه			ازین غم هرچه در انبانه دیری
	هر آن کالوند دامان مو نشانی			دامان از هر دو عالم در کشانی
	اشک خونین پاشم از راه الوند			تا که دلبر بپایش برفشانی
	ز دل بیرون نبجتم ناله نایی			ز مژگان تر مو ژاله نایی
	شوی نایه که مو خوابت بوینم			به بخت مو به چشم لاله نایی
	چه واجم هر چه واجم واته‌شان بی			سخن از بیش و از کم واته‌شان بی
	بدریا مو شدم گوهر برآرم			هر آن گوهر که دیدم واته‌شان بی
	دلم بلبل صفت حیران گل بی			درونم چون درخت پی بگل بی
	خونابه بار دیرم ارغوان وار			درخت نهله بارش خون دل بی