اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

ماده اول - در تأسیس مؤسسه

اصحاب این اساسنامه یک مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی که من‌بعد در این اساسنامه به نام مؤسسه خوانده خواهد شد طبق مبانی و شرایط مصرحه ذیل تأسیس می‌کنند.

ماده دوم - در مقاصد

مؤسسه خواهد کوشید تا سهم انرژی اتمی را در صلح سلامت و سعادت سراسر جهان تسریع کند و توسعه بخشد و تا جایی که بدان قادر باشد کسب اطمینان خواهد کرد که هر کمکی که به وسیله مؤسسه یا بنا به تقاضای آن و یا تحت سرپرستی و نظارت آن به عمل خواهد آمد برای پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد.

ماده سوم - در وظایف

الف- مؤسسه مجاز است:

1. تحقیق درباره انرژی اتمی و توسعه آن و استفاده عملی از آن را برای مقاصد غیرنظامی در سراسر جهان تشویق و مساعدت نماید و در صورتی که از مؤسسه تقاضا شده باشد جهت تأمین انجام خدمات یا تهیه مواد و وسایل و تأسیسات برای یک عضو مؤسسه از طرف عضو دیگر به عنوان واسطه عمل کند و نیز جهت تحقیق در انرژی اتمی و توسعه آن و استفاده عملی از آن در مقاصد غیرنظامی هم عمل یا خدمت مفیدی را انجام دهد.
2. به منظور تأمین وسائل تحقیق درباره انژی اتمی و توسعه آن و استفاده عملی از آن در مقاصد غیرنظامی و از جمله تولید نیروی برق با توجه لازم به احتیاجات نواحی عقب‌مانده جهان طبق این اساسنامه مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات ضروری را تدارک و تحویل نماید.
3. مبادله اطلاعات علمی و فنی را جهت استفاده از انرژی اتمی در مقاصد غیرنظامی تسهیل کند.
4. مبادله و تعلیم دانشمندان و کارشناسان را در زمینه استفاده غیرنظامی از انرژی اتمی تشویق نمایند.
5. جهت حصول اطمینان بر این که مواد شکاف‌پذیر مخصوص و سایر مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات و اطلاعاتی که به وسیله مؤسسه یا طبق تقاضای آن و یا تحت سرپرستی و نظارت آن تدارک شده در پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد تدابیر احتیاطی اتخاذ و اجرا کند و این تدبیر احتیاطی را طبق تقاضای اصحاب این اساسنامه بر قراردادهای دو یا چندجانبه مشمول دهد و یا بنابر تقاضای یک دولت هرگونه فعالیت آن دولت را در زمینه انرژی اتمی مشمول این تدابیر احتیاطی سازد.
6. برای حفظ سلامتی و تقلیل مخاطرات جانی و مالی و (از جمله درباره شرایط کار) با مشورت و عنداللزوم با همکاری مقامات صالح سازمان ملل متحد و مؤسسات تخصصی مربوطه آن مقرراتی اساسی (استاندارد) وضع و یا اقتباس نماید و جهت اجرای این مقررات اساسی چه در مورد عملیات خود مؤسسه و چه مورد عملیات مربوط به استعمال مواد و استفاده از خدمات و تجهیزات و تأسیسات و اطلاعاتی که بنا بر تقاضای مؤسسه یا تحت نظارت و سرپرستی آن به عمل می‌آید تدابیر لازم اتخاذ کند و نیز ترتیب مقتضی بدهد که بر حسب تقاضای اصحاب و این اساسنامه و مقررات اساسی مزبور در مورد عملیات مربوط به قراردادهای دو یا چند جانبه و همچنین در صورت تقاضای یک دولت در مورد کلیه عملیات آن دولت در زمینه انرژی اتمی به موقع اجرا درآید.
7. هر گاه در یک منطقه به خصوص وسائل و تأسیسات و تجهیزات موجود غیرکافی و یا استفاده از آن فقط تحت شرایطی میسر باشد که رضایت‌بخش شناخته نشود هر نوع وسائل و تأسیسات و تجهیزاتی که جهت انجام اقدامات مجاز مؤسسه مفید باشد تهیه و یا ایجاد کند.

ب- مؤسسه ضمن انجام وظایف خود:

1. در فعالیت‌های خود به قسمی عمل خواهد کرد که با هدف‌ها و اصول سازمان ملل متحد به منظور پیشرفت صلح و تعاون بین‌المللی و یا سیاست متخذه از طرف ملل متحد به منظور تحقق یک خلع سلاح تضمین‌شده در سراسر جهان و با سایر قراردادهای بین‌المللی که به منظور اجرای چنین سیاست‌هایی به وجود آمده است منطبق باشد.
2. برای حصول اطمینان از این که مواد شکافت‌پذیر مخصوصی که مؤسسه دریافت می‌دارد جز در مقاصد غیرنظامی به مصرف نخواهد رسید بر استعمال مواد مزبور نظارت برقرار خواهد ساخت.
3. منابع و ذخایر خود را در سراسر جهان به قسمی توزیع خواهد کرد که استعمال مؤثر و تا حداکثر استفاده عموم از مصرف آن در جمیع مناطق جهان با توجه به احتیاجات مخصوص نواحی عقب افتاده جهان تأمین گردد.
4. گزارش‌های سالیانه‌ای از فعالیت‌های خود به مجمع عمومی سازمان ملل و عندالاقتضا به شورای امنیت تسلیم خواهد کرد و هرگاه در حدود فعالیت‌های مؤسسه مسائلی پیش آید که در صلاحیت شورای امنیت باشد، مؤسسه شورای مزبور را که مسئولیت اصلی صلح و امنیت جهان را به عهده دارد از آن مستحضر خواهد ساخت و همچنین مؤسسه می‌تواند اقداماتی را که طبق این اساسنامه بدان مجاز می‌باشد و از جمله اقداماتی که در بند ۳ از ماده ۱۲ پیش‌بینی شده به عمل آورد.
5. گزارش‌هایی را به شورای اقتصادی و اجتماعی و سایر مقامات ملل متحد در خصوص مسائلی که در صلاحیت آن‌ها است تسلیم می‌نماید.

پ- کمکی را که مؤسسه ضمن انجام وظایف خود به اعضای خود می‌کند مقید به هیچ شرط سیاسی و اقتصادی و نظامی یا هر شرط دیگری که مغایر با مقررات این اساسنامه باشد نخواهد نمود.

ت- به شرط رعایت مقررات این اساسنامه و مقررات قراردادهایی که بین یک دولت یا دسته‌ای از دولت‌ها طبق مقررات این اساسنامه یا با مؤسسه منعقد شده باشد، مؤسسه فعالیت‌های خود را با توجه به حق حاکمیت دولت‌ها به عمل خواهد آورد.

ماده چهارم - در عضویت

الف- اعضای مؤسس این مؤسسه عبارتند از دولی که عضو سازمان ملل متحد یا یکی از مؤسسات تخصصی آن بوده و این اساسنامه را در ظرف نود روز از تاریخی که برای امضا آماده می‌شود امضا و سند تصویب را تسلیم نموده باشند.

ب- اعضای دیگر مؤسسه دولت‌هایی هستند که اعم از داشتن یا نداشتن عضویت در سازمان ملل متحد با یکی از مؤسسات تخصصی آن عضویت آن‌ها بنا به توصیه هیأت مدیره از طرف کنفرانس عمومی تصویب شود و سند الحاق به این اساسنامه را تسلیم نمایند. هنگام توضیح یا پذیرفتن دولتی به عضویت مؤسسه هیأت مدیره و کنفرانس عمومی درباره قدرت و تمایل آن دولت به ایفای تعهداتی که به اعضای مؤسسه تعلق خواهد گرفت با توجه به قدرت و تمایل آن دولت به اجرای مقاصد و اصول منشور ملل متحد اتخاذ تصمیم خواهد کرد.

پ- مؤسسه بر اصل تساوی حق حاکمیت جمیع اعضای آن مبتنی می‌باشد و برای این که حقوق و امتیازات ناشی از عضویت مؤسسه برای کلیه اعضاء تأمین گردد جمیع اعضا موظفند تعهداتی را که طبق این اساسنامه به عهده گرفته‌اند با حسن نیت اجرا کنند.

ماده پنجم - در کنفرانس عمومی

الف- یک کنفرانس عمومی مرکب از نمایندگان کلیه اعضای مؤسسه یا به صورت عادی سالیانه و یا بر حسب دعوت مدیر کل که طبق تقاضای هیأت مدیره یا اکثریت اعضا به عمل خواهد آمد به صورت فوق‌العاده انعقاد خواهد یافت. محل اجلاس این کنفرانس مقر دائمی مؤسسه خواهد بود مگر اینکه کنفرانس عمومی تصمیم دیگری اتخاذ کند.

ب- هر یک از اعضا در این کنفرانس‌ها یک نفر نماینده خواهد داشت که می‌تواند اعضای علی‌البدل و مشاورینی همراه خود داشته باشد. هزینه حضور هر نمایندگی به وسیله عضو ذی‌نفع تأدیه خواهد شد.

پ- کنفرانس عمومی در آغاز هر دوره اجلاسیه یک نفر رئیس و متصدیان دیگری را که لازم باشد انتخاب خواهد کرد و این منتخبین در طول دوره اجلاسیه انجام وظیفه خواهند نمود. کنفرانس عمومی با رعایت مقررات این اساسنامه نظامنامه داخلی خود را وضع می نماید. هر عضو دارای یک رأی خواهد بود. تصمیمات مربوط به مسائلی که در بند ح از ماده ۱۴ و قسمت یک بند پ از ماده ۱۸ و بند ب از ماده ۱۹ پیش‌بینی شده به اکثریت دو ثلث اعضای حاضر و رأی‌دهنده اتخاذ خواهد شد. تصمیمات مربوط به مسائل دیگر از جمله این که کدام مسائل یا کدام دسته از مسائل جدید باید به اکثریت دو ثلث آرا حل شود منوط به اکثریت آرای اعضای حاضر و رأی‌دهنده خواهد بود. حد نصاب با اکثریت اعضا حاصل می‌گردد.

ت- کنفرانس عمومی می‌تواند کلیه مسائل و اموری را که در حدود این اساسنامه بوده و یا به اختیارات و عملیات یکی از مقامات پیش‌بینی‌شده در این اساسنامه ارتباط داشته باشد مورد بحث قرار دهد و به اعضای مؤسسه و هیأت مدیره و یا به هر دو در باب مسائل و امور مزبور توصیه‌هایی بنماید.

ث- کنفرانس عمومی:

1. اعضا هیأت مدیره را طبق ماده ۶ انتخاب می‌کند.
2. پذیرش اعضای جدید را طبق ماده ۴ تصویب می‌نماید.
3. امتیازات و حقوق هر عضو را طبق ماده ۱۹ معلق می‌سازد.
4. گزارش سالیانه هیأت مدیره را مورد مداقه قرار می‌دهد.
5. طبق ماده ۱۴ بودجه مؤسسه را بنا به توصیه هیأت مدیره تصویب می‌نماید و با این که بودجه مزبور را کلا یا جزئا به ضمیمه توصیه‌های خود به هیأت مدیره اعاده می‌دهد که از نو به کنفرانس تقدیم کنند.
6. گزارش‌هایی که باید به سازمان ملل متحد تسلیم شود به طوری که در قرارداد مربوط به مناسبات مؤسسه با سازمان ملل پیش‌بینی شده به استثنای گزارش‌های مذکوره در بند ب از ماده ۱۲ را تصویب می‌کند و یا آن را به ضمیمه توصیه‌های خود به هیأت مدیره عودت می‌دهد.
7. هر قراردادی را که بین مؤسسه و سازمان ملل یا مؤسسات دیگر بسته می‌شود به طوری که در ماده ۱۶ پیش‌بینی شده تصویب می‌کنند یا آن را به ضمیمه توصیه‌های خود به هیأت اعاده می‌دهند و هیأت مدیره آن را مجددا به کنفرانس عمومی تقدیم می‌نماید.
8. قواعد و حدودی را که هیأت مدیره می‌تواند در حیطه آن طبق بند ج از ماده ۱۴ مبادرت به استقراض نماید و نیز شرایط قبول وجوهی که داوطلبانه به مؤسسه تقدیم می‌شود و همچنین طبق بند ج از ماده ۱۴ طریق مصرف وجوه عمومی مذکور در آن بند را تصویب می کند.
9. اصلاحات در این اساسنامه را طبق بند پ از ماده ۱۸ تصویب می‌کند.
10. انتصاب مدیر کل را طبق بند الف از ماده ۷ تصویب می‌نماید.

ج- کنفرانس عمومی صلاحیت دارد:

1. درباره هر مطلبی که هیأت مدیره به خصوص برای کسب تکلیف به کنفرانس عمومی احاله می‌کند اخذ تصمیم نماید.
2. موضوعاتی را برای بررسی به هیأت مدیره ارجاع و یا از هیأت مزبور تسلیم گزارش‌هایی را درباره هر موضوعی که به عملیات مؤسسه مربوط باشد درخواست کند.

ماده ششم - در هیأت مدیره

ماده واحده: اصلاحیه ماده ششم اساسنامه مؤسسه بین المللی انرژی اتمی که در تاریخ ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰ (۶ مهر ماه ۱۳۴۹) در وین به تصویب چهاردهمین اجلاسیه کنفرانس عمومی مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی رسیده تصویب و اجازه تسلیم سند تصویب آن داده می‌شود. قانون فوق مشتمل بر یک ماده و متن اصلاحیه ضمیمه پس از تصویب مجلس شورای ملی در جلسه روز یکشنبه ۱۳۵۰/۳/۱۶ در جلسه روز دوشنبه سی و یکم خرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.

رییس مجلس سنا جعفر شریف امامی

الف- هیأت مدیره به ترتیب ذیل تشکیل خواهد شد:

اول- هیأت مدیره‌ای که به علت انقضای دوره باید کنار رود برای عضویت در هیأت مدیره نه نفر اعضا را که در تکنولوژی انرژی اتمی منجمله تولید مواد خام از سایرین مجرب‌تر باشند تعیین می‌کند به علاوه از هر یک از مناطقی که ذیلاً ذکر می‌شود برای عضویت در هیأت مدیره عضوی را که در تکنولوژی اتمی و من‌جمله تولید مواد خام مجرب تر باشد به شرط آن که منطقه مزبور نماینده‌ای در میان عضو مذکور در فوق نداشته باشد معین می‌نماید.

1. آمریکای شمالی
2. آمریکای لاتین
3. اروپای غربی
4. اروپای شرقی
5. آفریقا
6. خاورمیانه و آسیای جنوبی
7. آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام
8. خاور دور.

دوم- کنفرانس عمومی برای عضویت در هیأت مدیره اعضای زیر را انتخاب می‌نماید:

الف- بیست عضو با رعایت این که مناطق مصرحه در قسمت (الف - ۱) این ماده باید در شورا به طور منصفانه نمایندگی داشته باشد به نحوی که هیأت مدیره همواره دارای پنج نماینده از منطقه آمریکای لاتین و چهار نماینده از منطقه اروپای غربی و سه نماینده از منطقه اروپای شرقی و چهار نماینده از منطقه آفریقا و دو نماینده از منطقه خاورمیانه و آسیای جنوبی و یک نماینده از منطقه آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام و یک نماینده از طرف منطقه خاور دور باشد.

هیچ یک از اعضای این گروه نمی‌تواند بعد از انقضای دوره خدمت به نمایندگی در همان گروه انتخاب شود.

ب- یک عضو دیگر از میان اعضا مناطق زیر:

خاورمیانه و آسیای جنوبی

آسیای جنوب شرقی

اقیانوس آرام و خاور دور

ج- یک عضو دیگر از میان اعضا مناطق زیر:

آفریقا

خاورمیانه و آسیای جنوبی

آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام

ب- انتخابات مصرحه در (الف - ۱) این ماده منتهای شصت روز قبل از هر اجلاس کنفرانس عمومی عادی سالانه به عمل خواهد آمد. انتخابات پیش‌بینی‌شده در قسمت (الف ۲) این ماده طی دوره‌های اجلاسیه کنفرانس عمومی عادی صورت خواهد گرفت.

ج- اعضایی که طبق مقررات قسمت (الف - ۱) این ماده در هیأت مدیره عضویت یافته‌اند از پایان اجلاس کنفرانس عمومی عادی سالانه که آن‌ها را تعیین نموده تا پایان اجلاس کنفرانس عمومی عادی سالانه آینده متصدی این سمت خواهند بود.

د- اعضایی که طبق قسمت (الف ۲) این ماده در هیأت مدیره عضویت یافته‌اند از پایان هر اجلاس هر کنفرانس عمومی عادی سالانه متصدی این سمت خواهند بود.

ه‍- هر یک از اعضای هیأت مدیره دارای یک رای می‌باشد. تصمیمات مربوط به میزان بودجه مؤسسه طبق مقررات مندرج در بند ح از ماده ۱۴ به اکثریت دو ثلث اعضا حاضر و رای‌دهنده اتخاذ می‌گردد. تصمیمات مربوط به مسایل دیگر و من‌جمله این که کدام مسائل جدید باید به اکثریت دو ثلث آرا حل گردد به اکثریت آرا اعضا حاضر و رای‌دهنده اتخاذ خواهد شد. حد نصاب با اکثریت دو ثلث اعضا هیأت مدیره حاصل می‌شود.

و- هیأت مدیره مجاز است طبق این اساسنامه و با توجه به مسئولیت‌های خود در قبال کنفرانس عمومی که در این اساسنامه پیش‌بینی شده است وظایف مؤسسه را انجام دهد.

ز- هیأت مدیره در مواقعی که خود تصمیم می‌گیرد تشکیل جلسه خواهد داد. این اجلاسات در مقر دائمی مؤسسه خواهد بود مگر این که از طرف هیأت تصمیم دیگری اتخاذ گردد.

ح- هیأت مدیره از میان اعضا خود رئیس و متصدیان دیگر را انتخاب خواهد کرد و با توجه به مقررات این اساسنامه آیین‌نامه داخلی خود را وضع می‌نماید.

ط- هیأت مدیره می‌تواند کمیته‌هایی را که مقتضی بداند تشکیل دهد. هیأت مدیره می‌تواند در روابط خود با سایر سازمان‌های اشخاصی را به نمایندگی خود معین کند.

ی- هیأت مدیره هر سال گزارشی در خصوص امور مؤسسه و کلیه طرح‌هایی که از طرف مؤسسه تصویب شده برای تقدیم به کنفرانس عمومی تهیه می‌نماید. همچنین هیأت مدیره گزارش‌هایی را که مؤسسه موظف است یا ممکن است موظف گردد که به سازمان ملل یا هر سازمان دیگری که کار آن مربوط به کار مؤسسه باشد تسلیم نماید، برای تقدیم به کنفرانس عمومی تهیه خواهد نمود. این گونه گزارش‌ها و نیز گزارش سالانه لااقل یک ماه قبل از اجلاس کنفرانس عمومی عادی به اعضا تسلیم خواهد شد.

اصلاحیه ماده ۶ اساسنامه مؤسسه بین المللی انرژی اتمی (سپتامبر ۱۹۷۰):

الف- به جای قسمت‌های (الف - ۱) تا (الف - ۳) متن زیر نوشته شود:

اول- هیأت مدیره‌ای که به علت انقضای دوره باید کنار رود برای عضویت در هیأت مدیره نه نفر از اعضا را که در تکنولوژی انرژی اتمی منجمله تولید مواد خام از سایرین مجرب‌تر باشند تعیین می‌کند. به علاوه هر یک از مناطقی که ذیلاً ذکر می‌شود برای عضویت در هیأت مدیره عضوی را که در تکنولوژی انرژی اتمی و من‌جمله تولید مواد خام مجرب‌تر باشد. به شرط آن که منطقه مزبور نماینده‌ای در میان نه عضو مذکور در فوق نداشته باشد معین می‌نماید.

1. آمریکای شمالی
2. آمریکای لاتین
3. اروپای غربی
4. اروپای شرقی
5. آفریقا
6. خاورمیانه و آسیای جنوبی
7. آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام
8. خاور دور

دوم- کنفرانس عمومی برای عضویت در هیأت مدیره اعضای زیر را انتخاب می‌نماید:

الف- بیست عضو با رعایت این که مناطق مصرحه در قسمت (الف - ۱) این ماده باید در شورا به طور منصفانه نمایندگی داشته باشد به قدری که هیأت مدیره همواره دارای پنج نماینده از منطقه آمریکای لاتین و چهار نماینده از منطقه اروپای غربی و سه نماینده از منطقه اروپای شرقی و چهار نماینده از منطقه آفریقا و دو نماینده از منطقه خاورمیانه و آسیای جنوبی و یک نماینده از منطقه آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام و یک نماینده از منطقه خاور دور باشد. هیچ یک از اعضای این گروه نمی‌تواند بعد از انقضای دوره خدمت به نمایندگی در همان گروه انتخاب شود.

ب- یک عضو دیگر از میان اعضا مناطق زیر:

خاورمیانه و آسیای جنوبی

آسیای جنوب شرقی

اقیانوس آرام و خاور دور

ج- یک عضو دیگر از میان اعضا مناطق زیر:

آفریقا

خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی

آسیای جنوبی و اقیانوس آرام

ب- در بند ب

1. در جمله اول - به جای قسمت (الف - ۱) و (الف - ۲) (قسمت الف - ۱) قید شود.
2. در جمله دوم - به جای قسمت (الف - ۳) قسمت (الف - ۲) قید شود.

ج- در بند ح - به جای قسمت‌های (الف - ۱) و (الف - ۲) قسمت (الف - ۱) قید شود.

در بند د- به جای قسمت (الف - ۳) قسمت (الف - ۲) قید شود و جمله دوم حذف گردد.

اصلاحیه فوق منضم به قانون اصلاح ماده ششم اساسنامه مؤسسه بین المللی انرژی اتمی می‌باشد.

رئیس مجلس سنا جعفر شریف امامی

ماده هفتم - در کارمندان

الف) یک مدیرکل در رأس کارمندان مؤسسه قرار دارد. این مدیر کل را هیأت مدیره با تصویب کنفرانس عمومی برای مدت چهار سال تعیین می‌کند. مدیر کل عالی‌ترین مأمور اداری مؤسسه می‌باشد.

ب) مدیر کل مسئول انتصابات و سازمان و انجام وظیفه از طرف کارمندان می‌باشد و تحت اختیار و نظارت هیأت مدیره قرار دارد. مدیر کل وظایف خود را طبق مقرراتی انجام خواهد داد که از طرف هیأت مدیره وضع شده باشد.

پ) هیأت کارمندان مؤسسه آن گونه کارشناسان علمی و فنی و سایر افراد ذیصلاحیتی را که برای انجام مقاصد و وظایف مؤسسه لازم باشد نیز شامل خواهد بود. مؤسسه این اصل را رعایت خواهد نمود که تعداد کارمندان دائمی آن به حداقل باشد.

ت) در انتخاب و استخدام و تعیین کیفیت کار بدین نکته توجه اساسی معطوف خواهد شد که کارمندانی واجد بالاترین میزان کاردانی و صلاحیت فنی و فضائل اخلاقی برگزیده و تعیین شوند. به شرط رعایت اصل مذکور در فوق به تشریک مساعی اعضای مؤسسه و اهمیت استخدام به طریقی که از لحاظ جغرافیایی مظهر وسیع‌ترین منطقه ممکنه باشد نیز توجه لازم مبذول خواهد گشت. ترتیب و شرایط استخدام و حقوق و خاتمه خدمت کارمندان طبق مقرراتی خواهد بود که هیأت مدیره بنا بر مفاد این اساسنامه و همچنین با رعایت قواعد عمومی که بنا بر توصیه هیأت از طرف کنفرانس عمومی تصویب شده باشد وضع نماید.

ج) مدیر کل و کارمندان در انجام وظایف خود از هیچ مقامی غیر از مؤسسه نه کسب تکلیف و نه قبول دستور خواهند کرد و از هر اقدامی که ممکن است در وضع آنان به عنوان یک کارمند مؤسسه موثر باشد خودداری خواهند کرد و نظر به مسئولیت‌هایی که در قبال مؤسسه دارند هیچ سرّ صنعتی یا اطلاعات محرمانه دیگری که در نتیجه انجام وظایف رسمی مؤسسه بر آنان مکشوف شده افشا نخواهند کرد. هر یک تعهد می‌کند که جنبه بین‌المللی وظایف مدیر کل و کارمندان را محترم دارد و در صدد نباشد که آنان را در انجام وظایف خود تحت تأثیر قرار دهد.

چ) اصطلاح کارمندان در این ماده شامل مستحفظین نیز می‌گردد.

ماده هشتم - در تبادل اطلاعات

الف) هر یک از اعضا باید اطلاعاتی را که به تشخیص خود برای مؤسسه مفید می‌شناسد در اختیار آن بگذارد.

ب) هر یک از اعضا تمام اطلاعات علمی را که در نتیجه کمک مؤسسه طبق ماده ۱۱ حاصل شده باشد در اختیار مؤسسه خواهد گذاشت.

پ) مؤسسه اطلاعاتی را که طبق بندهای الف و ب این ماده تحصیل شده است جمع‌آوری می‌کند و به صورتی قابل استفاده در دسترس قرار می‌دهد. مؤسسه جهت تشویق تبادل اطلاعات در خصوص اهمیت انرژی اتمی و استفاده‌های غیرنظامی از آن اقدامات مثبتی به عمل خواهد آورد و برای این مقصود بین اعضای خود به عنوان یک رابط عمل خواهد کرد.

ماده نهم - در تدارک و تحویل مواد

الف- اعضا می‌توانند هر مقدار مواد شکافت‌پذیر مخصوص را که مقتضی بدانند و تحت شرایطی که با مؤسسه مورد توافق قرار گرفته باشد در اختیار مؤسسه بگذارند. موادی که تحت اختیار مؤسسه گذاشته می‌شود ممکن است بنا به صواب‌دید عضوی که آن را تدارک می‌کند به وسیله همان عضو و یا با موافقت مؤسسه در انبارهای مؤسسه نگاهداری شود.

ب- اعضا همچنین می‌توانند مواد اولیه‌ای را که در ماده ۲۰ تعریف شده و نیز مواد دیگری را در اختیار مؤسسه بگذارند میزان این‌گونه مواد را که مؤسسه طبق موافقت‌های مقرر در ماده ۱۳ قبول خواهد کرد هیأت مدیره تعیین خواهد نمود.

پ- هر عضوی میزان و صورت و ترکیب مواد شکافت‌پذیر مخصوص و مواد اولیه و سایر موادی را که حاضر است با متابعت از قوانین خود بلافاصله یا در طی مدت مقرره از طرف هیأت مدیره در اختیار مؤسسه بگذارد به استحضار مؤسسه خواهد رسانید.

ت- هر عضوی بنا به تقاضای مؤسسه از موادی که در اختیار آن گذاشته است هر مقداری را که مؤسسه تعیین کند بلافاصله به عضو دیگر یا دسته‌ای از اعضا تحویل خواهد داد و نیز هر مقدار از مواد مزبور را که واقعاً برای عملیات و تحقیقات علمی در تأسیسات مؤسسه ضروری باشد بلافاصله به خود مؤسسه تحویل خواهد نمود.

ث- میزان و صورت و ترکیب موادی که به وسیله هر عضو در اختیار مؤسسه گذاشته‌شده می‌تواند در هر موقع با موافقت هیأت مدیره تغییر یابد.

ج- اطلاعات بدوی طبق بند پ این ماده باید طی سه ماه پس از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه برای عضو ذی‌نفع داده شود. هرگاه هیأت مدیره تصمیم مغایری اتخاذ نکرده باشد موادی که بدواً عرضه شده مربوط به یک دوره یک‌ساله خواهد بود که متعاقب سالی است که این اساسنامه درباره عضو ذی‌نفع اعتبار می‌یابد و همچنین هر گاه از طرف هیأت مدیره اقدام مغایری به عمل نیامده باشد اطلاعات بعدی که نباید دیرتر از اولین روز ماه نوامبر هر سال تسلیم شود مربوط به یک دوره یک ساله متعاقب تسلیم اطلاع خواهد بود.

چ- از بابت موادی که یک عضو حاضر است در اختیار مؤسسه بگذارد مؤسسه محل و طریقه تحویل و برحسب اقتضاء صورت و ترکیب موادی که تحویل آن را از عضو مزبور تقاضا نموده تعیین خواهد کرد. مؤسسه همچنین مقدار مواد تحویل شده را ممیزی و میزان آن را متناوباً به اطلاع اعضاء خواهد رسانید.

ح- مؤسسه مسئول انبار کردن و حفاظت موادی است که در تصرف دارد و باید اطمینان حاصل کند که مواد مزبور اولاً از تغییرات جوی ثانیاً از نقل و انتقال و یا مصارف غیر مجاز ثالثاً از لطمه و انهدام من‌جمله خرابکاری رابعاً از تصرف قاهرانه مصون خواهد بود. مؤسسه در مورد انبار کردن مواد شکافت‌پذیر مخصوص باید مراقبت نماید که مواد مزبور از نظر جغرافیایی به قسمی توزیع گردد که مقادیر زیادی از آن در یک کشور یا در یک منطقه جهان تمرکز نیابد.

خ- مؤسسه در سریع‌ترین مدتی که عملاً میسر باشد از اقلام ذیل آن چه را که لازم بداند ایجاد و وضع خواهد کرد:

1. مراکز و تجهیزات و تأسیسات برای تحویل و انبار کردن و توزیع مواد
2. وسایل مادی حفاظت
3. مقررات کافی برای بهداشت یا جلوگیری از مخاطرات
4. آزمایشگاه‌های ممیزی برای تجزیه و بازرسی مواد دریافت‌شده
5. منازل و اماکن اداری جهت کارمندانی که وجودشان برای انجام امور مذکور در فوق لازم است.
6. موادی که طبق مفاد این ماده تحویل شده‌است به تشخیص هیأت مدیره و بنابر مقررات این اساسنامه مورد استفاده قرار خواهد گرفت. هیچ یک از اعضا حق ندارد بخواهد موادی را که در اختیار مؤسسه می‌گذارد علی‌حده نگاهداری شود و یا طرح به‌خصوصی را جهت مصرف مواد مزبور معین نماید.

ماده دهم - در خدمات و تجهیزات و تأسیسات

اعضا می‌تواند خدمات و تجهیزات و تأسیساتی را که بتواند به انجام مقاصد و وظایف مؤسسه کمک کند در اختیار مؤسسه بگذارند.

ماده یازدهم - در طرح‌های مؤسسه

الف- هر عضوی یا دسته‌ای از اعضای مؤسسه که مایل به اجرای طرحی مربوط به تحقیق درباره انرژی اتمی یا توسعه آن یا استفاده عملی از آن جهت مقاصد غیرنظامی باشد می‌تواند کمک مؤسسه را در تأمین مواد شکاف‌پذیر مخصوص و خدمات و تجهیزات و وسایل و تأسیسات لازم برای این مقصود تقاضا کند. هر تقاضایی از این قبیل باید با توضیح مقصود و حدود طرح توأم باشد و این گونه تقاضاها از طرف هیأت مدیره بررسی خواهد شد.

ب- مؤسسه همچنین می‌تواند بنا به تقاضای یک عضو و یا دسته‌ای از اعضا در انعقاد قراردادهایی جهت تأمین اعتبارات مالی از طرف منابع خارجی برای اجرای چنین طرح‌هایی مساعدت نماید و ضمن انجام چنین مساعدتی هیچ‌گونه تضمین یا قبول مسئولیت مالی درباره آن طرح از مؤسسه تقاضا نخواهد شد.

پ- مؤسسه می‌تواند تدارک تمام مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات لازم برای هر طرح را به توسط یک یا چند عضو خود ترتیب بدهد و یا تدارک آن را بنا بر تمام عضو یا اعضایی که تقاضا کرده‌اند کلاً یا جزئاً به عهده بگیرد.

ت- مؤسسه می‌تواند برای بررسی هر تقاضایی شخص یا اشخاص ذی‌صلاحیتی را به قلمرو آن عضو و یا آن دسته از اعضا که تقاضا کرده‌اند برای مطالعه طرح منظور اعزام دارد و در انجام این امر مؤسسه با موفقت آن عضو یا آن دسته از اعضا که تقاضا کرده‌اند می‌تواند افرادی از کارمندان خود یا از اتباع ذی‌صلاحیت هر یک از اعضای خود را مورد استفاده قرار دهد.

ث- هیأت مدیره قبل از تصویب هر طرحی بنا بر مقررات این ماده به مراتب ذیل توجه لازم خواهد کرد:

1. فایده طرح و از جمله قابل اجرا بودن آن از نظر علمی و فنی
2. کفایت نقشه‌ها واعتبارات و کادر فنی به اندازه‌ای که اجرای طرح را به صورت ثمربخشی تأمین سازد.
3. پیش‌بینی مقررات اساسی بهداشت و جلوگیری از مخاطرات به قسمی که برای تماس با مواد و نقل و انتقال و انبار کردن آن و عمل و تأسیسات کافی باشد.
4. عدم توانایی آن عضو یا آن دسته از اعضای تقاضاکننده جهت تأمین اعتبارات و مواد و تأسیسات و تجهیزات و خدمات لازم
5. توزیع عادلانه مواد و منابع دیگری که در اختیار مؤسسه می‌باشد.
6. احتیاجات مخصوص مناطق عقب مانده جهان
7. مسائل مربوطه دیگر

ج- پس از تصویب هر طرحی مؤسسه یا عضو یا دسته‌ای از اعضا آن طرح را تسلیم کرده است قراردادی منعقد خواهد ساخت و در این قرارداد:

1. میزان هر ماده شکاف‌پذیر مخصوص و مواد دیگری که لازم است برای طرح تخصیص یابد پیش‌بینی خواهد شد.
2. انتقال مواد شکاف‌پذیر مخصوص از محل حفاظت آن حین تنظیم قرارداد(اعم از این که تحت حفاظت مؤسسه یا عضوی باشد که آن را جهت استفاده در طرح‌های مؤسسه تدارک کرده) به عضو یا دسته‌ای که از اعضایی که طرح را تسلیم نموده‌اند تحت کیفیاتی که حمل و نقل بدون مخاطره و مقررات علمی بهداشتی و صحّی را تأمین نموده باشد پیش‌بینی خواهد شد.
3. شرایط و کیفیات و از جمله قیمتی که طبق آن باید مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیساتی از طرف خود مؤسسه فراهم گردد معین خواهد شد و در صورتی که این گونه مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات باید توسط یکی از اعضا تهیه شود شرایط و کیفیات آن به قسمی که بین آن عضو یا آن دسته از اعضای تهیه‌کننده طرح و عضو تدارک‌کننده مقرر شد معین خواهد گشت.
4. ضمناً از عضو یا آن دسته از اعضایی که طرح را تسلیم کرده‌است تعهد گرفته خواهد شد که اولاً از کمک پیش‌بینی‌شده برای پیشرفت هیچ منظور نظامی استفاده نشود ثانیاً با وجود تصمیمات مربوطه مصرحه در قرارداد طرح موضوع قرارداد مشمول تدابیر احتیاطی مندرجه در ماده ۱۲ خواهد بود.
5. برای حفظ حقوق و منافع مؤسسه و عضو یا اعضای ذی‌نفع در اختراعات یا اکتشافات یا حقوق انحصاری ناشی از طرح، پیش‌بینی مقتضی خواهد شد.
6. برای فیصله اختلافات پیش‌بینی مقتضی خواهد شد.
7. هر پیش‌بینی دیگر مربوط به موضوع به عمل خواهد آمد.

چ- مقررات این ماده در صورت اقتضا، شامل هر گونه تقاضای مواد و خدمات و تأسیسات و تجهیزات مربوط به طرحی که در حال اجرا می‌باشد نیز می‌گردد.

ماده دوازدهم- در تدابیر احتیاطی تضمینات

الف- در مورد هر طرح مربوط به خود مؤسسه یا هر قراردادی که اصحاب ذی‌نفع در آن از مؤسسه اجرای تدابیر احتیاطی را تقاضا کرده باشند مؤسسه حقوق و مسئولیت‌های ذیل را تا حدی که مربوط بدان طرح یا قرارداد می‌گردد دارا می‌باشد.

1. رسیدگی به نقشه تجهیزات و تأسیسات مخصوص و از جمله رآکتورهای هسته‌ای Nucleas و تصویب آن منحصراً از لحاظ حصول اطمینان بر این که نقشه مزبور موجب پیشرفت هیچ منظور نظامی نخواهد بود و با مقررات اساسی بهداشت و جلوگیری از مخاطرات منطبق می‌باشد و تدابیر احتیاطی و تصمیمات مقرر در این ماده می‌تواند به نحو مؤثری درباره آن اجرا شود.
2. تقاضای اجرای هر گونه مقررات بهداشتی و تدابیر احتیاطی که مؤسسه وضع نماید.
3. تقاضای نگاهداری و تهیه فهرست روشنی از سابقه عملیات که به سهولت امکان احتساب به مواد اولیه یا مواد شکافت‌پذیر مخصوص که جهت طرح یا قرارداد استعمال یا تولیدشده کمک کند.
4. مطالبه و دریافت گزارش‌هایی درباره پیشرفت عملیات
5. تصویب طرق اجرای عملیات شیمیایی روی مواد قابل تشعشع صرفاً از لحاظ حصول اطمینان این که این عملیات شیمیایی به استفاده مواد در مقاصد نظامی منجر نخواهد گشت و با مقررات اساسی بهداشت و جلوگیری از مخاطرات منطبق خواهد بود و نیز تقاضای این که مواد شکاف‌پذیر مخصوصی که به صورت یک محصول فرعی جمع‌آوری یا تولید می‌شود در مقاصد غیرنظامی و تحت تضمینات مداوم مؤسسه برای تحقیقات علمی یا رآکتور یا اعم از موجود یا آن چه در دست ساختمان است و از طرف عضو یا اعضای ذی‌علاقه مشخص خواهد شد مورد استفاده قرار گیرد و نیز تقاضای این که هرگونه مازاد مواد شکاف‌پذیر مخصوص که به صورت یک محصول فرعی از آن چه برای عملیات مذکور در فوق لازم است جمع‌آوری یا تولید می‌شود به منظور جلوگیری از ذخیره شدن آن نزد مؤسسه به امانت گذاشته شود مشروط بر این که این مواد شکاف‌پذیر مخصوص که بدین نحو نزد مؤسسه به امانت سپرده می‌شود بنا به تقاضای عضو یا اعضای ذی‌نفع بلافاصله به آن عضو یا آن اعضا که ذی‌نفع هستند مسترد گردد تا تحت شرایط مذکوره در فوق به مصرف برسانند.
6. بازرسانی که از طرف مؤسسه پس از مشورت با دولت یا دولت‌های دریافت‌کننده کمک معین خواهد شد، به قلمرو آن دولت یا آن دولتها اعزام دارد و این بازرسان عنداللزوم برای احتساب مواد اولیه و مواد شکافت‌پذیر مخصوص تدارک‌شده و محصولات به دست آمده از مواد شکافت‌پذیر مخصوص و تشخیص ایفای تعهدات مربوط به عدم استفاده برای پیشرفت منظور نظامی مندرج در قسمت ج -۴ ماده ۱۱ و مقررات بهداشتی و تدابیر احتیاطی مندرج در قسمت الف - ۲ این ماده و نیز سایر کیفیات مصرحه در قرار بین مؤسسه و دولت یا دولت‌های ذی‌نفع در هر موقع به هر جا و هر برنامه کار و هر شخصی که به اقتضای سمت خود با مواد و تجهیزات و تأسیساتی سر و کار دارد که طبق مقررات این اساسنامه باید حفاظت شوند حق مراجعه خواهند داشت. بازرسان معین‌شده از طرف مؤسسه در صورت تقاضای دولت ذی‌نفع با نمایندگانی از مقامات آن دولت همراه خواهند شد مشروط بر این که در اجرای وظایف این بازرسان از این جهت تأخیر و یا از جهت دیگر ممانعتی حاصل نشود.
7. در صورتی که تعهدات و مقررات از طرف دولت یا دولت‌های دریافت‌کننده کمک مراعات نشود و یا ناقص باشد و اقدامات اصلاحی نیز در مدت معقولی به عمل نیاید کمک مؤسسه را معلق کند یا خاتمه دهد و مواد و تجهیزاتی که از طرف مؤسسه یا یک عضو آن جهت اجرای طرح تدارک شده مسترد دارد.

ب- یک هیأت بازرسی برحسب احتیاج تشکیل دهد و این هیئت بازرسی مسئول است کلیه عملیاتی که مستقیماً به وسیله مؤسسه اداره می‌شود بازرسی و اطمینان حاصل کند که مؤسسه آن اقدامات بهداشتی و تدابیر احتیاطی که اجرای آن را در طرح‌هایی که منوط به تصویب یا تحت سرپرستی و نظارت مؤسسه می‌باشد مقرر داشته خود مورد عمل قرار داده است و نیز اطمینان حاصل کند که اقدامات کافی به عمل آمده تا مواد اولیه یا مواد شکاف‌پذیر مخصوصی که در حفاظت مؤسسه می‌باشد و یا در عملیات خود مؤسسه استعمال گشته و یا تولید شده است برای پیشرفت هیچ منظور نظامی مورد استفاده قرار نگیرد. مؤسسه برای جبران هر عدم مطابقت یا هر مَنقِصتی اقدامات کافی به عمل خواهد آورد.

پ- هیئت بازرسی همچنین مسئولیت دارد که حساب مندرج در قسمت الف ۶- این ماده را بخواهد و ممیزی کند و اطمینان حاصل نماید که تعهد مصرح در قسمت ج - ۴ ماده ۱۱ و مقررات مصرحه در قسمت الف -۲ این ماده و نیز سایر کیفیات هر طرح به قسمی که در قرارداد بین مؤسسه و دولت یا دولت‌های ذی‌نفع تصریح گشته مراعات شده است. بازرسان هر تخلف از شرطی را به مدیر کل گزارش می‌دهند و مشارالیه گزارش مزبور را به هیأت مدیره تسلیم می‌کند و هیأت مدیره به دولت یا دولت‌های دریافت‌کننده کمک دیگر مراجعه و تقاضا خواهد کرد که فوراً هر تخلفی که هیأت بازرسی وقوع آن را تشخیص داد جبران کنند. هیأت مدیره این تخلف را به کلیه اعضای شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل گزارش خواهد داد و در صورتی که از طرف دولت یا دولت‌های ذی‌نفع در مدت معقولی اقدامات اصلاحی به نحو اتَم به عمل نیاید هیأت می‌تواند یکی از تصمیمات یک و یا هر دو را در آن واحد اتخاذ کند.

1. تقلیل یا تعلیق کمکی که از طرف مؤسسه یا یکی از اعضا فراهم گشته
2. تقاضای اعاده مواد و تجهیزاتی که در اختیار یک عضو یا دسته‌ای از اعضا گذاشته شده است. همچنین مؤسسه می‌تواند طبق ماده ۱۹ استفاد ه از امتیازات و حقوق ناشیه از عضویت را درباره عضو متخلف معلق سازد.

ماده سیزدهم - در تأدیه مطالبات اعضا

جز در مواردی که بین هیأت مدیره و عضوی که برای مؤسسه مواد خدمات و تجهیزات و تأسیسات تدارک می‌کند به صورت دیگری توافق شده باشد هیئت مدیره با عضو تدارک‌کننده قراردادی جهت ترتیب تأدیه بهای اقلام تدارک‌شده منعقد خواهد کرد.

ماده چهاردهم - در مقررات مالی

الف- هیأت مدیره بودجه سالیانه که متضمن برآورد مخارج مؤسسه خواهد بود به کنفرانس عمومی تسلیم خواهد نمود و مدیر کل برای تسهیل کار هیأت، طرح بودجه را بدواً تهیه می‌نماید و اگر کنفرانس عمومی برآورد مزبور را تصویب نکند آن را با توصیه‌هایی به هیأت مدیره باز می‌گرداند و در آن صورت هیأت برآورد جدیدی برای تصویب به کنفرانس عمومی تسلیم خواهد نمود.

ب- مخارج مؤسسه در اقلام زیر طبقه‌بندی می‌شود:

1. مخارج اداری که عبارتند از:
   اولاً- مخارج کارمندان مؤسسه به استثنای مخارج کارمندانی که به علت ارتباط با مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیسات مصرحه در قسمت ب ۲ که ذیلاً ذکر می‌شود استخدام شده‌اند. مخارج اجلاسات و مخارجی که جهت تهیه طرح‌های مؤسسه و توزیع اطلاعات لازم است.
   ثانیاً- مخارج اجرای تدابیر احتیاطی و تضمینات مصرحه در ماده ۱۲ د ر مورد طرح‌های مؤسسه یا تضمینات قسمت الف - ۵ ماده ۳ در مورد هر قرارداد و یا چند جانبه و نیز مخارج نقل و انتقال و انبار کردن مواد شکاف‌پذیر مخصوص علاوه بر مخارج نقل و انتقال وانبارداری مصرحه در بند ث این ماده.
2. مخارجی که در قسمت ب ۱ این ماده پیش‌بینی نشده و به مواد و لوازم و تأسیسات و تجهیزاتی ارتباط دارد که به وسیله مؤسسه جهت انجام وظایف مجاز آن تحصیل و یا ایجاد شده باشد و همچنین قیمت مواد و خدمت و تجهیزات و تأسیساتی که از طرف مؤسسه و به موجب قراردادها برای یک یا چند عضو تدارک شده است.

پ- هیأت مدیره ضمن تعیین مخارج مصرحه در قسمت ثانوی بند ب ۱ مذکور در فوق وجوهی را که طبق قراردادهای دو یا چند جانبه با مؤسسه از بابت اجرای تضمینات قابل استرداد باشد کسر خواهد کرد.

ت- هیأت مدیره مخارج مصرحه در قسمت ب ۱ مذکور در فوق را بنا به نسبتی که باید از طرف کنفرانس عمومی تعیین شود تقسیم خواهد کرد و کنفرانس عمومی در تعیین این نسبت از اصول متخذه از طرف ملل متحد برای پرداخت سهمیه دول عضو در بودجه عمومی سازمان ملل پیروی خواهد نمود.

ث- هیأت مدیره متناوباً تعرفه‌ای برای مخارج و از جمله تعرفه واحدی برای اجرت انبارداری و نقل و انتقال مواد خدمات و تجهیزات و تأسیساتی که به وسیله مؤسسه جهت اعضاء تدارک می‌شود تعیین خواهد کرد. تعرفه مزبور به قسمی تنظیم خواهد شد که عایدات کافی جهت مقابله یا مخارج و قیمت‌های مصرحه در قسمت ب - ۲ مذکور در فوق پس از وضع هدایای داوطلبانه‌ای که هیأت مدیره می‌تواند طبق بند ج به این منظور تخصیص دهد تأمین نماید. وجوهی که به وسیله این تعرفه عاید می‌شود در اعتبار جداگانه‌ای نگاهداری خواهد شد تا بابت مواد و خدمات و تجهیزات و تأسیساتی که به وسیله اعضاء تدارک شده به آن‌ها تأدیه گردد و یا به مصرف سایر مخارج مصرحه در قسمت ب ۲ مذکور در فوق که ممکن است به وسیله خود مؤسسه ایجاد گردد رسانیده بشود.

ج- هر نوع مازادی که عواید مصرحه در بند ث بر مخارج مندرج در آن بند داشته باشد و کلیه وجوهی که داوطلبانه به مؤسسه اهدا شود در یک اعتبار عمومی نگاهداری خواهد شد و طبق نظر هیأت مدیره با تصویب کنفرانس عمومی به مصرف خواهد رسید.

چ- به شرط رعایت قواعد و حدودی که از طرف کنفرانس عمومی به تصویب رسیده باشد هیأت مدیره اختیار خواهد داشت که هم به نمایندگی از طرف مؤسسه به استقراض مبادرت ورزد بدون این که هیچ گونه مسئولیتی از بابت قروض که با استفاده از این اختیار به وجود آمده بر اعضای مؤسسه تحمیل گردد و هم وجوهی که داوطلبانه به مؤسسه اهدا می‌شود قبول نماید.

ح- تصمیمات کنفرانس عمومی در خصوص مسائل مالی و نیز تصمیمات هیأت مدیره درباره میزان بودجه مؤسسه به اکثریت دو ثلث از اعضای حاضر و رأی‌دهنده اتخاذ خواهد شد.

ماده پانزدهم - در امتیازات و مصونیت‌ها

الف- مؤسسه در قلمرو هر یک از اعضاء خود از شخصیت حقوقی و امتیازات و مصونیت‌هایی که برای انجام وظایف آن لازم باشد برخوردار خواهد شد.

ب- نمایندگان اعضا و همچنین اعضای علی‌البدل و مشاورین آنان و کسانی که به عضویت هیأت مدیره منصوب می‌شوند و اعضای علی‌البدل و مشاورین آنان و مدیر کل و کارمندان مؤسسه از امتیازات و مصونیت‌هایی بهره‌مند خواهند بود که برای آزادی آنان در عمل جهت انجام وظایف مربوط مؤسسه لازم باشد.

پ- شخصیت حقوقی و امتیازات و مصونیتهایی که در این ماده بدان اشاره شد به موجب قرارداد یا قراردادهای جداگانه‌ای که در انعقاد آن مدیر کل به نمایندگی از مؤسسه و طبق تعلیمات هیأت مدیره اقدام خواهد کرد بین مؤسسه و اعضا تعیین خواهد شد.

ماده شانزدهم - در رابطه با سایر سازمان‌ها

الف- هیأت مدیره با تصویب کنفرانس عمومی مجاز است برای ایجاد رابطه مقتضی بین مؤسسه و سازمان ملل متحد یا هر سازمان دیگری که کار آن به کار مؤسسه مربوط باشد موافقتنامه یا موافقتنامه‌هایی که رابطه بین مؤسسه و سازمان ملل را برقرار می‌سازد متضمن نکات ذیل خواهد بود:

1. این که از طرف مؤسسه گزارش‌های مندرجه در قسمتهای ب -۴ و ب ۵ ماده ۳ به سازمان تسلیم شود.
2. این که مؤسسه قطعنامه‌های مربوط به مؤسسه را که در مجمع عمومی یا یکی از شوراهای آن به تصویب رسید مورد مطالعه قرار دهد و در صورتی که تقاضا شده باشد در باره اقدامی که طبق مفاد این اساسنامه در نتیجه مطالعه قطعنامه از طرف مؤسسه یا اعضای آن به عمل آمده گزارشی به مقام صالح سازمان ملل تسلیم نماید.

ماده هفدهم - در رفع اختلافات

الف- هر مسئله یا اختلافی در باب تفسیر یا اجرای این اساسنامه که با مذاکره فیصله نیافته باشد طبق اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری به آن دیوان ارجاع خواهد شد مگر این که طرفین ذی‌نفع برای رفع اختلاف به طریق دیگری توافق کنند.

ب- کنفرانس عمومی و هیأت مدیره هر یک جداگانه حق دارد به شرط اجازه مجمع عمومی سازمان ملل متحد از دیوان بین‌المللی دادگستری تقاضا کند که در هر مسأله حقوقی که در حدود فعالیت مؤسسه پیش آید نظر مشورتی ابراز نماید.

ماده هجدهم - در اصلاحات و کناره‌گیری

الف- هر یک از اعضا می‌تواند اصلاحاتی را در این اساسنامه پیشنهاد کند. رونوشت‌های مصدقی از متن هر اصلاحی که پیشنهاد شده از طرف مدیر کل تهیه و لااقل نود روز قبل از تاریخ رسیدگی کنفرانس عمومی پیشنهاد مزبور جهت اعضا فرستاده خواهد شد.

ب- در پنجمین اجلاس کنفرانس عمومی سالیانه بعد از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه موضوع تجدید نظر عمومی در مقررات این اساسنامه در دستور آن دوره اجلاسیه گذاشته خواهد شد و در صورت تصویب اکثریت اعضای حاضر و رأی‌دهنده این تجدید نظر در کنفرانس عمومی بعدی به عمل خواهد آمد و از آن به بعد پیشنهادهای مربوط به مسئله تجدیدنظر عمومی در این اساسنامه می‌تواند طبق همین رویه برای اتخاذ تصمیم به کنفرانس عمومی تقدیم شود.

پ- اصلاحات وقتی برای اعضا الزام‌آور می‌گردد که:

1. کنفرانس عمومی پس از بررسی ملاحظاتی که از طرف هیأت مدیره در مورد هر اصلاح پیشنهادشده تقدیم گشته آن را با اکثریت دو ثلث اعضای حاضر و رأی‌دهنده تصویب کرده باشد.
2. دو ثلث از اعضا با رعایت مقررات قانون اساسی خود آن را پذیرفته باشد. قبول اصلاحات از طرف هر عضو یا تسلیم سند قبول به دولتی که طبق بند پ از ماده ۲۱ امانت‌دار اسناد خواهد شد صورت خواهد گرفت.

ت- هر عضوی می‌تواند پس از انقضای مدت پنج سال از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه در هر موقع که مایل به قبول اصلاحی در این اساسنامه باشد پس از اعلام کتبی به دولتی که طبق بند پ از ماده ۲۱ امانت‌دار اسناد است از عضویت مؤسسه کناره‌گیری کند و دولت امانت‌دار اسناد بلافاصله این کناره‌گیری را به اطلاع هیأت مدیره و کلیه اعضاء خواهد رسانید.

ث- کناره‌گیری یک عضو از مؤسسه در الزامات ناشی از قراردادی که طبق ماده ۱۱ به عهده آن عضو می‌باشد یا در تعهداتی که آن عضو از لحاظ بودجه همان سال کناره‌گیری به عهده دارد تأثیری نخواهد داشت.

ماده نوزدهم - در تعلیق امتیازات

الف- هر عضوی که در پرداخت سهمیه مالی خود به مؤسسه تأخیر کند و مبلغی که تأدیه آن تأخیر شده مساوی یا زیادتر از مبلغی باشد که عضو مزبور ملزم به تأدیه آن در دو سال اخیر بوده است حق رأی در مؤسسه نخواهد داشت. مع‌ذلک در صورتی که کنفرانس عمومی تشخیص دهد که تأخیر تأدیه در اثر کیفیاتی مافوق قدرت عضو مزبور بوده می‌تواند به آن عضو اجازه شرکت در رأی بدهد.

ب- هر گاه عضوی در نقض مقررات این اساسنامه یا هر قراردادی که طبق مقررات این اساسنامه منعقد نموده اصرار ورزد کنفرانس عمومی می‌تواند بنابر توصیه هیأت مدیره به اکثریت دو ثلث از اعضای حاضر و رأی‌دهنده امتیازات و حقوق عضویت آن عضو را معلق سازد.

ماده بیستم - در تعاریف

در این اساسنامه:

1. منظور از اصطلاح «ماده شکاف‌پذیر مخصوص» پلوتونیوم ۲۳۹ و اورانیوم غنی‌شده یا چند ایزوتوپ ۲۳۵ و ۲۳۳ و هر محصولی که محتوی یک یا چند قلم از ایزوتوپ‌های مذکور در فوق و همچنین هر ماده شکاف‌پذیر دیگر که هیأت مدیره به مرور تعیین خواهد کرد می‌باشد ولی اصطلاح ماده شکاف‌پذیر مخصوص شامل مواد اولیه نیست.
2. منظور از تعریف اورانیوم غنی‌شده با ایزوتوپ ۲۳۵ و ۲۳۳ اورانیومی است که محتوی ایزوتوپ ۲۳۵ و ۲۳۳ یا هر دو به مقداری باشد که نسبت بین مجموع این دو ایزوتوپ با ایزوتوپ ۲۳۸ بیشتر از نسبت ایزوتوپ ۲۳۵ و ایزوتوپ ۲۳۸ که در طبیعت به دست می‌آید باشد.
3. منظور از اصطلاح «مواد اولیه» اورانیومی است محتوی مخلوطی از ایزوتوپ‌ها به نسبتی که در طبیعت یافت می‌شود و یا اورانیومی که مقدار ایزوتوپ ۲۳۵ آن کمتر از میزان طبیعی باشد توریوم Thorium و نیز تمام مواد مذکور در فوق به شکل فلز یا آلیاژ یا ترکیبات شیمیایی مواد پرعیارشده و هر نوع ماده دیگر که یک یا چند قلم از مواد فوق را با عیاری که هیأت مدیره به مرور تعیین خواهد نمود دارا باشد و همچنین هر ماده دیگری که هیأت مدیره به مرور تعیین خواهد کرد.

ماده بیست و یکم - در امضا و قبول و اعتبار یافتن اساسنامه

الف- از تاریخ ۲۶ اکتبر ۱۹۵۶ امضای این اساسنامه از طرف دول عضو سازمان ملل متحد یا دول عضو هر یک از مؤسسات تخصصی آن آغاز خواهد شد و تا مدت نود روز امضای آن از طرف دول مزبور میسر می‌باشد.

ب- دول امضاکننده با تسلیم اسناد تصویب جزء اصحاب این اساسنامه خواهند شد.

پ- اسناد تصویب از طرف دول امضاکننده و اسناد الحاقی دولت‌هایی که عضویت آن‌ها طبق بند ب از ماده ۴ این اساسنامه به تصویب رسیده نزد دولت ایالات متحده آمریکا که بدینوسیله به عنوان دولت امانت‌دار معین شده گذارده خواهد شد.

ت- تصویب یا قبولی این اساسنامه از طرف هر دولت طبق مقررات قانون اساسی آن دولت صورت خواهد گرفت.

ث- این اساسنامه به استثنای ضمیمه آن به محض تسلیم اسناد تصویب یا قبول از طرف ۱۸ دولت طبق بند ب - این ماده اعتبار خواهد یافت مشروط بر این که لااقل سه دولت از دولت‌های کانادا و ایالات متحده آمریکا، فرانسه، دولت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی بین ۱۸ دولت مزبور باشد اسناد تصویب یا قبولی که بعداً تسلیم شود از تاریخ وصول اعتبار خواهد یافت.

ج- دولت امانت‌دار، کلیه دول امضاکننده را به فوریت از تاریخ تسلیم هر سند تصویب و نیز از تاریخ اعتبار یافتن این اساسنامه مستحضر خواهد داشت. دولت امانت‌دار تاریخ عضویت دولی که بعداً عضویت یابند به استحضار کلیه امضاکنندگان و اعضا خواهد رسانید.

چ- ضمیمه این اساسنامه از نخستین روزی که برای امضای اساسنامه معین‌شده اعتبار خواهد یافت.

ماده بیست و دوم - در ثبت در سازمان ملل

الف- این اساسنامه به وسیله دولت امانت‌دار طبق ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد به ثبت خواهد رسید.

ب- قراردادهای منعقده بین مؤسسه و یا یک یا چند عضو آن یا قراردادهای بین مؤسسه و یک یا چند سازمان دیگر و نیز قراردادهای بین اعضا که منوط به تصویب مؤسسه می‌باشد در نزد مؤسسه به ثبت خواهد رسید. در صورتی که ماده ۱۰۲ منشور ملل متحد ثبت این گونه قراردادها را الزام کرده باشد، مؤسسه آن را نزد سازمان به ثبت خواهد رسانید.

ماده بیست و سوم - در متون معتبر و رونوشت‌های مصدق

این اساسنامه که به زبان‌های چینی و انگلیسی و فرانسوی و روسی و اسپانیایی تنظیم شده و هر متن آن علی‌السویه معتبر می‌باشد در بایگانی دولت امانت‌دار ضبط خواهد شد و رونوشت‌های مصدقی از آن به وسیله دولت امانت‌دار به دولت‌های کشورهای امضاکننده و نیز به دولت‌های کشورهایی که طبق بند ب از ماده ۴ به عضویت پذیرفته شده‌اند تسلیم خواهد شد.

با توجه به مراتب مذکور در فوق، امضاکنندگان ذیل که دارای اختیارات لازم هستند این اساسنامه را امضا می‌کنند.

این اقدام در بیست و ششمین روز اکتبر سال ۱۹۵۶ در مقر سازمان ملل انجام پذیرفت.

ضمیمه شماره یک - در کمیسیون مقدماتی

الف- در نخستین روزی که این اساسنامه برای امضا آماده می‌شود یک کمیسیون مقدماتی به وجود خواهد آمد و این کمیسیون مرکب خواهد بود از یک نماینده از هر یک از کشورهای استرالیا، بلژیک، برزیل، کانادا، چکوسلواکی، فرانسه، هند، پرتقال، اتحادیه آفریقای جنوبی، اتحاد جماهیر شوروری سوسیالیستی، کشورهای متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و ایالات متحده آمریکا به علاوه یک نماینده از هر یک از شش کشور دیگری که باید کنفرانس بین‌المللی تنظیم اساسنامه مؤسسه بین‌المللی انرژی اتمی انتخاب نماید. این کمیسیون مقدماتی تا اعتبار یافتن این اساسنامه و سپس تا زمانی که طبق ماده ۴ کنفرانس عمومی تشکیل نشده و هیأت مدیره انتخاب نگشته است ادامه خواهد یافت.

ب- مخارج این کمیسیون مقدماتی ممکن است با وامی که از طرف سازمان ملل متحد داده می‌شود تأمین گردد و کمیسیون مقدماتی با مقامات صالحه سازمان ملل برای این منظور ترتیبات لازم و از جمله ترتیب تأدیه این وام را از طرف مؤسسه خواهند داد و هر گاه این اعتبارات کافی نباشد کمیسیون مقدماتی می‌تواند مساعده‌هایی از دولت‌ها دریافت کند و این مساعده‌ها را می‌توان از بابت سهمیه‌ای که دولت‌های ذی‌نفع باید به مؤسسه تأدیه کنند کسر نمود.

کمیسیون مقدماتی:

1. متصدیان امور خود را انتخاب و آیین‌نامه داخلی خود را تنظیم می‌نماید. بنا به ضرورت تشکیل جلسه می‌دهد و محل اجلاسات خود را معین می‌کند و کمیته‌هایی را که لازم تشخیص دهد به وجود می‌آورد.
2. یک دبیر مأمور اجرا و کارمندان لازم را منصوب خواهد کرد و حدود اختیارات و وظایف آنان را معین خواهد نمود.
3. ترتیب اجلاس نخستین کنفرانس عمومی را که از جمله شامل تهیه دستور موقتی و طرح آیین‌نامه داخلی می‌باشد خواهد داد. این اجلاس باید هر چه زودتر پس از اعتبار یافتن این اساسنامه به عمل آید.
4. اعضای نخستین هیأت مدیره را طبق قسمت‌های الف ۱- و الف ۲- و بند ب از ماده ۴ تعیین می‌کند.
5. در موضوعات مربوط به مؤسسه که محتاج به بذل توجه فوری می‌باشد و از جمله:
   الف - امور مالی مؤسسه
   ب- برنامه‌ها و بودجه نخستین سال مؤسسه
   پ- مسائل فنی مربوط به طرح عملیات آینده مؤسسه
   ت- تشکیل هیأت کارمندان دائمی مؤسسه
   ث- مقر دائمی مؤسسه مطالعه و گزارش‌ها و توصیه‌هایی برای نخستین جلسه کنفرانس عمومی و هیأت مدیره تهیه خواهد کرد.
6. درباره شرایط قرارداد مربوط به مقر مؤسسه و نیز درباره تعیین وضع حقوقی مؤسسه و حقوق و تعهدات آن در قبال دولت مهماندار توصیه‌هایی به نخستین جلسه هیأت مدیره تسلیم خواهد نمود.
   الف- طبق ماده ۱۶ این اساسنامه مذاکرات را به منظور تهیه طرح قرارداد سازمان ملل شروع خواهد کرد این طرح قرارداد باید به نخستین اجلاس کنفرانس عمومی و نیز به نخستین جلسه هیأت مدیره تقدیم شود.
   ب- به طوریکه در ماده ۱۶ این اساسنامه پیش‌بینی شده است در باب روابط مؤسسه با سایر سازمان‌های بین‌المللی به نخستین جلسه کنفرانس عمومی و هیأت مدیره توصیه‌هایی تقدیم خواهد کرد.

تصویب در ایران

متن اساسنامه که مشتمل بر ۲۳ ماده و یک ضمیمه است در جلسه روز سه شنبه ششم خرداد ماه ۱۳۳۷ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

منبع

• http://www.dadkhahi.net/law/hoghoogh/h_beynolmelal/asasnameh_A_b_Atomi.htm