حقیقت است، ساکت بمانم. اگر آتنیها از ترس پارسیها مملکتشان را ترک می‌کردند یا در محل‌های خود مانده مطیع می‌شدند، احدی در یونان جرئت نمی‌کرد با شاه در دریا جنگ کند و هرگاه جنگ دریائی نمی‌شد، نتایجی، که از این وضع روی می‌داد، چنین می‌بود. اگر اهالی پلوپونس در برزخ کرنت دور خود چندین دیوار می‌کشیدند، باز بالاخره لاسدمونیها را متحدین آنها ترک می‌کردند نه از روی اختیار بل برحسب اضطرار، چه پارسیها با بحریۀ خود شهری را پس از شهری می‌گرفتند و لاسدمونیها تنها می‌ماندند و، اگرچه با افتخار همگی می‌مردند، ولی کاری انجام نمی‌دادند. نتیجه چنین می‌شد، که در این موقع یا قبل از آن اسپارتیها مجبور می‌شدند با خشیارشا صلح کنند و در هر دو مورد یونان به اطاعت پارسیها درمی‌آمد. واقعا فایدۀ دیوارهای تنگۀ کرنت چه بود، در صورتی که شاه بر دریا تسلط داشت. از این جهت است، که می‌توان از روی یقین گفت آتنیها ناجی یونان بودند، زیرا تصمیم آنها بر اینکه باید یونان آزاد بماند و اقدام جدّی آنها در متحد شدن با یونانیهائی، که مطیع پارسیها نشده بودند، باعث بهره‌مندی گردید و شاه پارس را دفع کردند» (کتاب ۷، بند ۱۳۹) چنین است تمجید هرودوت از آتنیها. چون ما نمی‌خواهیم مانند او از وقایع پیش افتیم، بذکر پیش‌آمدها می‌پردازیم تا بسر همین مطلب برسیم و معلوم شود، که آتنیها هم نمی‌توانستند باعث بهره‌مندی یونان گردند، اگر ایرانیها بجای بوغاز سالامین، که برای جنگ بحریۀ بزرگی مانند بحریۀ ایران ابدا مناسبت نداشت، دریای باز را برای این جنگ دریائی انتخاب می‌کردند.
احوال یونان
لازم است شرح پیش رفتن قشون ایران را در یونان موقتا معلّق داشته ببینیم احوال یونان مقارن این زمان چه بود.
وقتی که خبر لشکرکشی خشیارشا بیونان رسید، آتنیها بیش از سایر یونانیها دوچار وحشت و اضطراب شدند، زیرا می‌دانستند، که ضربت‌های ایران مستقیما به آتن متوجه خواهد شد. بر اثر این وحشت افکار و عقاید متشتّت گشت. جمعی جنگ را
تاریخ ایران باستان جلد ۱
