شرح قضیه را به پادشاه اطلاع داد و بچه‌ها را نزد او برد. پسامتیک هم این کلمه را شنید و درصدد برآمد تحقیق کند، که کدام مردم این کلمه را استعمال می‌کنند و بچه معنی. در نتیجۀ تحقیقات دانست، که فریگیان نان را بگس گویند. فقط پس از این قضیه مصریها راضی شدند، که فریگیها را قدیم‌تر از خودشان بدانند. من این حکایت را از کاهنان هفست شنیدم... یونانیها، علاوه بر حرفهای پوچ دیگر از جمله گویند، پسامتیک برای آزمایش امر کرده بود، زبان چند نفر زن را قطع کنند و دو طفل مذکور را به آنها سپرده بود. (از این حکایت اگر راست باشد، به خوبی دیده می‌شود، که مصریهای آن زمان تاریخ عهود قدیمۀ مصر را نمی‌دانستند، چه اکنون مسلم است، که تاریخ مصر لااقل تا ۳۵۰۰ سال ق. م صعود می‌کند، و حال آنکه آمدن فریگیها به آسیای صغیر منتها مربوط بقرن دهم یا یازدهم ق. م باشد. م.).
بعد، هرودوت از تقویم مصری سخن رانده گوید: این تقویم صحیح‌تر از تقویم یونانی است، زیرا سال مصری شمسی است و یونانیها در هر سال سوّم باید یک ماه علاوه کنند، تا حسابشان با فصول مطابقت کند (از اینجا معلوم است، که سال یونانی قمری بوده م.). کاهنان مصری باین عقیده‌اند، که اسامی دوازده خدا را مصریها رواج دادند و بعد یونانیها از آنها اقتباس کردند و نیز ساختن محراب، بت و معابد در دفعۀ اولی از مصریها است. مصریها گویند، نخستین بشری، که پادشاه مصر شد مبنس نام داشت و در زمان او، به استثنای ولایت تب، تمام مصر باتلاقی بود و پاپین‌تر از دریاچۀ مریس۱ جائی نبود، که در زیر آب نباشد و حالا تا این دریاچه بوسیلۀ رودخانه هفت روز راه است (این گفتۀ مصریها صحیح است، زیرا علماء معرفت الارض نیز باین عقیده‌اند، که مصب رود نیل سابقا دریا بوده و خشکی کنونی از لای ترکیب شده، هرودوت هم می‌گوید: من گمان می‌کنم، که مصر کنونی هم مانند دریای اری‌تره (دریای سرخ) خلیجی بود، که بدرون قاره دویده بود و تا حبشه امتداد می‌یافت) بعد مورّخ مذکور گوید (همان‌جا، بند ۱۵-۸۷):
«ینیانها گویند، مصر عبارت از دلتا (یعنی از مصبّ نیل) است و باقی قسمتهای مصر جزو لیبیا یا عربستان می‌باشد. اگر چنین باشد، پس مصریها در عهود قدیم
________________________________________
(1) - Moeris.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
