قشون عیلام بشوش رسید، هواخواهان شاهزادگان فراری مخالفین خود را گرفته مقید داشتند و شادیها از این شکست کردند. پس از آن بدست پادشاه آسور پسر بزرگتر اورتاکو (خوم‌بان ایگاش) به پادشاهی عیلام نامزد شد و آسوریها باج از عیلام گرفته به نینوا برگشتند. شکست عیلامیها باعث جشنهای زیاد در آسور گردید، زیرا از تمام دول آن زمان عیلام یگانه همسر آسور و دشمن موروثی او بود. بعد از این جنگ برادر آسور بانی‌پال، که در بابل پادشاه بود، بر او یاغی گردید. در ابتداء پادشاه عیلام بی‌طرف ماند، ولی، وقتی که پادشاه آسور خواست عیلامیها مجسمۀ (نه‌نه) ربّةالنوع ارخ را رد کنند، پادشاه عیلام در موقع بسیار ناگواری واقع شد، چه این مجسمه قرنها در شوش بود، مردم عیلام پرستش زیاد برای آن داشتند و بنابراین رد کردن آن با پادشاهی عیلام مباینت داشت.
در این احوال بابل به پادشاه عیلام باز وجهی از خزانۀ خدایان بابلی داد و او از جهة سختی و بدی موقع خود مجبور شد با بابل متحد شود. آسوریها به اغتشاشات داخلی عیلام دامن می‌زدند، چنانکه بر اثر آن تام‌ماری‌تو۱، برادر پادشاه عیلام، او را گرفته کشت و بتخت نشست، ولی بعد از چندی این پادشاه هم گرفتار طغیان یکی از دست‌نشانده‌های خود موسوم به ایندبغاش۲ گردید، سپس از او شکست خورده بطرف خلیج‌پارس فرار کرد و بالاخره گرفتار شده به نینوا به اسارت رفت. آسور - بانی‌پال روی خوش به او نمود، چه او را برای اجرای خیالات خود راجع به عیلام لازم داشت. پادشاه مزبور، پس از آنکه کار بابل را ساخت، تصمیم کرد، که بکار عیلام خاتمه داده خیال خود را از طرف این دشمن موروثی راحت کند، اما ایندبغاش، که برای کمک کردن ببابل اقدامی نکرده بود، بعد از سقوط این شهر سفرائی نزد پادشاه آسور فرستاد، و لیکن پادشاه مزبور آنها را خوب نپذیرفت و ردّ کردن کلدانیهائی را که در زمان طغیان بابل بآن کمک کرده بعد به عیلام رفته بودند، خواست. در این احوال ایندبغاش را نجبا کشته بجای او خوم‌بان کالداش۳ را بر تخت نشاندند و پادشاه آسور از موقع استفاده کرده تام‌ماری‌تو را بتخت عیلام نشانید، و لیکن، همین‌که
________________________________________
(1) - Tammaritu.
(2) - Inda-Bugasch.
(3) - Khumban-Kaldasch.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
