برگه:Chahar Maqale.pdf/۲۳۸

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

حال او بوده یا فقط اشاره‌ای بنام او شده باشد بر حسب ترتیب زمانی از قرار ذیل است:

قدیمترین کتابی که ذکری از عمر خیام نموده همین چهار مقاله است که مصنف آن نظامی عروضی سمرقندی معاصر خیام بوده و در سنۀ ۵۰۶ در بلخ در مجلس انس بخدمت او رسیده است و در سنۀ ۵۳۰ در نیشابور قبر او را زیارت کرده و این دو حکایت را که در باب عمر خیام ذکر میکند اصح و اقدم مآخذ ترجمۀ حال اوست (رجوع کنید بصفحۀ ۶۲-۶۴)،

بعد از چهار مقاله اقدم مواضعی که نامی از عمر خیام در آن برده شده است در اشعار خاقانی شیروانی است که باصح اقوال در سنۀ ۵۹۵ وفات یافته است، در یکی از قصاید خود گوید

زان عقل بدو گفت که ای عمر عثمان هم عمر خیامی و هم عمر خطاب یعنی هم در علم دارای اولین رتبۀ مانند عمر خیام و هم در عدل صاحب نخستین درجۀ چون عمر بن خطاب ۱،

بعد از اشعار خاقانی شیخ نجم الدین ابو بکر رازی معروف بدایه در کتاب مرصاد العباد که در سنۀ ۶۲۰ تألیف شده است بتقریبی ذکری از عمر خیام نموده و عین عبارتش اینست ۲

کلیات چهار مقاله جلد ۱