معلوم نشد چه لغتی است
ص ۶۳ س ۱ خواجه امام عمر خیامی، ابو الفتح عمر بن ابراهیم الخیامی (او الخیام) النیشابوری از مشاهیر حکما و ریاضیین اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری بود و یکی از مفاخر بزرگ ایران است ولی شهرت فوق العادۀ که در بلاد شرق و درین اواخر در اروپا و امریکا بهم رسانیده همانا بیشتر (یا فقط) بواسطۀ رباعیات حکمت‌آمیزی است که در اوقات فراغت تفریح خاطر و تشحیذ ذهن را می‌سروده و سایر فضایل و مناقب او در تحت الشعاع شعر مستور مانده است،
گمان میکنم بهترین و کاملترین ترجمۀ حالی که ازین حکیم بزرگ نوشته شده آنست که پرفسور ادوارد برون معلم زبان فارسی و عربی در دار الفنون کمبریج از ممالک انگلستان در کتاب نفیس خود «تاریخ علوم ادبیۀ ایران ۱» مرقوم داشته و تمام مآخذ و مصادر سابق بر خود را با کمال دقت در نظر آورده، و چون در بلاد ایران بیشتر این مصادر و مآخذ مجهول و نایاب است مناسب دانستیم که خلاصۀ مرقومات ایشان را با اندک زیاده و نقصان و جرح و تعدیل در اینجا ایراد نمائیم پس گوئیم:
اولا لقب او در غالب کتب عربی که متضمن ترجمۀ حال اوست و همچنین در صدر رسالۀ جبر و مقابلۀ خود او «خیامی» با یاء نسبت است و در غالب کتب فارسی و در رباعیات خود او همیشه «خیام» بدون یاء نسبت پس هر دو شکل صحیح است و صحت هیچ کدام باعث بطلان دیگری نیست و اختلاف تعبیر بر حسب اختلاف زبان عربی و فارسی است،
ثانیا کتبی که در آنها ذکری از عمر خیام شده است خواه متضمن ترجمۀ
کلیات چهار مقاله جلد ۱
