برگه:Chahar Maqale.pdf/۲۰۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

سعد سلمان را در زندان بگذاشت و مدت حبس او بسبب قربت سیف الدولة محمود بن سلطان ابراهیم دوازده سال بود، و چون وفات سلطان ابراهیم باتفاق مورخین ۱در سنۀ ۴۹۲ است پس اگر مسعود سعد سلمان دوازده سال در حبس بوده تا او از دنیا رفته است واضح است که باید حبس او در سنۀ ۴۸۰ باشد نه ۴۷۲، بنابراین یکی از دو احتمال را باید قبول کنیم یا گوئیم که صواب در عبارت متن سنۀ «ثمانین و اربعمایة» است یا آنکه قول نظامی عروضی که سلطان ابراهیم از دنیا رفت و مسعود سعد سلمان را در زندان بگذاشت خطاست، و احتمال دوم اقرب بصواب است چه صریح اشعار مسعود سعد سلمان خود آنست که سلطان ابراهیم پس از ده سال حبس او را عفو کرد و از زندان خلاصی بخشید و او بهندوستان رفت و در آنجا بحکومت چالندر منصوب گردید (رجوع کنید بابیات رائیه ص ۱۴۶-۱۴۷)،

ص ۴۵ س ۲ او را بوجیرستان بقلعۀ نای فرستادند، وجیرستان بتحقیق معلوم نشد کجاست، و تعیین موضع قلعۀ نای نیز در هیچ جا یافت نشد مگر در کتاب نزهة القلوب لحمد الله المستوفی القزوینی که در فصل «ربع مرو شاهجان» آنرا ذکر نموده فقط گوید «قلعۀ نای محبس مسعود سعد سلمان است»، نظامی عروضی و سایر ارباب تذکره محبس مسعود سعد سلمان را از ابتدا تا انتها قلعۀ نای دانسته‌اند و آن سهو است و صحیح چنانکه از اشعار خود مسعود سعد سلمان در مواضع عدیده استنباط میشود آنست که وی دو مرتبه بحبس افتاد کرت اول ده سال در عهد سلطان ابراهیم هفت سال از آن در دو قلعۀ سو و دهک و سه سال دیگر در قلعۀ نای، و کرت ثانی در عهد سلطان مسعود بن ابراهیم هفت یا هشت سال در قلعۀ مرنج، خود گوید هنگامی که بقلعۀ مرنج محبوس بوده،

کلیات چهار مقاله جلد ۱