برگه:Tarikhe 500 Saleh Khouzestan.pdf/۲۶۴

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.

کرور تومان از این راه بهره شیخ بود و شاید صد هزار تومان بیشتر هم به عنوان رشوه بهره کسان و پسران او می‌شد.

گذشته از همه اینها شیخ را املاک فراوانی در خاک عراق و بازاری در شهر بصره هست که سالانه بهره گزافی از آنها برمی‌دارد ولی ما آگاهی درستی درباره آنها بدست نیاورده‌ایم.

از اینجا اندازه تونگری شیخ خزعل خان بدست آمده نیز میزان آزمندی و سیاهدلی او دانسته می‌شود. زیرا در جایی که آن همه املاک را داشته باز به روزی مردم دخالت کرده عرصه زندگی را بر بینوایان تنگ می‌گردانیده. چه نتیجه کنترات نان و گوشت و خوردنی‌ها این بود که مردم همه چیز را به دو برابر قیمت آن خریداری نمایند چنانکه در پارسال که گوشت در شوشتر منی هشت قرآن بود در ناصری منی دو تومان فروش می‌شد. دیگر چیزها نیز به همان اندازه گرانتر بوده.

درباره سختگیری شیخ در زمینه مالیات داستان‌های بسیاری در خوزستان مشهور است. از جمله آنکه «خراص» که برای برآورد میزان حال خرما به باغ‌ها می‌رفته تا میزان مالیات آن دانسته شود گاهی به گزافه حاصل را دو برابر آنچه که هست برآورد می‌نموده و بدینسان کشاورز تیره‌بخت که یکسال رنج پاسبانی و باغبانی را برده بود به یک بار بی‌بهره گردیده همگی مال به نام مالیات و حق مالکی به انبار شیخ می‌رفت.

من از پرده‌دری پرهیز دارم وگرنه مردم خوزستان داستان‌های زشت بسیاری از شیخ خزعل خان و پسران و کسان او بر سر زبان‌ها دارند و خود من نیز زشتی‌های بسیاری را از ایشان آگاهی دارم.


    مطرح بود من از حقیقت آن آگاهی یافتم.