بطرف خشکی راندند. در این احوال جناحین قشون یونانی بجناحین قشون پارسی غلبه کردند، ولی بتعقیب فراریها نپرداخته قوای خود را جمع کردند، تا متفقا بر ضدّ پارسیها و سکاها عمل کنند. بر اثر این کمک غلبه با آتنیها شد: پارسیها بطرف دریا فرار کردند، یونانیها آنها را تعقیب کرده به کشتیها رسیدند و خواستند آنها را آتش بزنند، ولی پارسیها پا فشردند و چند نفر از سرکردگان آتنی، که از جمله کاللی‌ماک بود، کشته شدند. آتنیها توانستند فقط هفت کشتی بگیرند، باقی کشتیها با سپاهیان پارسی حرکت کرده بدریا رفتند، تا از راه نزدیکتری به آتن حمله برند و آن را زودتر از اینکه آتنیها برسند، اشغال کنند. با این مقصود سونیوم۱را دور زده به فالرون۲ درآمدند و بعد قدری در آن توقف کرده به آسیا برگشتند.
مورّخ یونانی گوید، که آتنیها از رفتن سپاهیان پارسی بدریا، دریافتند، که آنها می‌خواهند از راه نزدیکتری حمله به آتن کنند. این بود، که با سرعت خود را به آتن رسانیدند، تا شهر را محفوظ دارند. در آن زمان گفته می‌شد: وقتی که پارسیها در کشتی بودند، شخصی از یونانیها در بلندترین نقطه‌ای از شبه جزیرۀ آت‌تیک سپری بلند کرده بود، تا خالی بودن آتن را از مدافع به سردار پارسی اطلاع دهد و بعض یونانیها نسبت این خیانت را به خانواده آلکمنوئید۳ می‌دادند، ولی هرودوت این نسبت را رد کرده گوید، چون خانوادۀ مزبور بر ضدّ جبّارها و هیپ‌پیاس بود، ممکن نبود، از این خانواده چنین خیانتی سر بزند. اسپارتی‌ها پس از روز چهاردهم ماه به عدّۀ دو هزار نفر حرکت کرده به آت‌تیک شتافتند، ولی وقتی رسیدند، که جنگ خاتمه یافته بود و برای تماشای اجساد پارسیها به ماراتن رفتند.
اگرچه هرودوت ساکت است، ولی پلوتارک نوشته، که دو نفر از رجال آتن آریستید۴ و تمیستوکل۵ جزو سرداران بودند و آریستید، روزی که نوبت فرماندهی او رسید، حقّ خود را به میل‌تیاد واگذارد و سایر سرداران هم چنین کردند. بعد، آن دو نفر حملات سخت به پارسیها کرده آنها را عقب نشاندند. پس از جنگ
________________________________________
(1) - Sunium.
(2) - Phaleron (بندر آتن).
(3) - Alcmenoides.
(4) - Aristide.
(5) - Themistocle.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
