گردید». این شهر در زمان اسکندر وجود داشت و بدست سپاهیان او خراب شد.
یونانیها آن را کورپلیس۱ نامیده‌اند، که بمعنی شهر کوروش است. محققین محل آن را با اوراتپۀ حالیه تطبیق می‌کنند، اما اینکه در چه تاریخ او این شهر را بنا کرده، محققا معلوم نیست.
ارمنستان
راجع بتسخیر ارمنستان در این زمان مورّخینی مانند هرودوت و آنهائی، که غالبا نوشته‌های او را پیروی کرده‌اند، چیزی ننوشته‌اند. جهت را باید از اینجا دانست، که ارمنستان جزو دولت ماد بود و، چون دولت ماد جزو دولت کوروش گردیده، دیگر لازم ندیده‌اند ذکری از ارمنستان کنند، چنانکه هرودوت راجع به فینیقیه و سایر مستملکات بابل، که جزو دولت کوروش گردید، نیز ذکری نکرده. از نویسندگان قدیم کزنفون از قشون‌کشی کوروش به ارمنستان صحبت کرده و آنهم، چنانکه گذشت۲، راجع بزمان تسلط مادیها است.
چون از ارمنستان مکرّر در این کتاب ذکری خواهد شد، باید شرح ذیل را در نظر داشت: ارمنستان همان مملکتی است، که سابقا در مدت قرونی به مملکت آرارات (اورارتو کتیبه‌های آسوری) معروف بود. این دولت قوی، یعنی آرارات، در مدت قرونی استقلال خود را در مقابل آسوریها و مردمان آریانی، مانند کیمری‌ها، سکاها و غیره حفظ کرد، تا آنکه در اوایل قرن ششم ق. م بدست ارامنه منقرض شد. توضیح آنکه مردم مزبور، در زمانی، که محققا معلوم نیست و در هر حال باید پیش از قرن هشتم یا نهم ق. م باشد، از تراکیه به آسیای صغیر گذشته در فریگیه برقرار شدند و بعد از آنجا به کاپادوکیه، مرکز مملکت هیت‌ها گذشتند و مدت‌ها در آن مملکت سکنی گزیده با مردم هیت مخلوط شدند، چنانکه آثار هیتی در زبان و سایر چیزهای آنها، بقول بعض محققین، باقی مانده و حتی اینکه خود را هایک می‌نامند، به عقیدۀ بعضی، از توقف طولانی آنها در مملکت هیت‌ها بوده. بعد مقارن اوایل قرن ششم ارامنه از کاپادوکیه به مملکت آرارات حمله کردند و بر اثر این فشار،
________________________________________
(۱) - حالا Cyropolis گویند.
(۲) - به صفحۀ ۳۱۰ و ما بعد رجوع شود.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
