جوابی داد، ولی بموقع کمکی به پادشاه لیدی نرساند. بالاخره او مجبور شد فقط بقوای خود تکیه کند. بعد در جنگی، که روی داد لیدیها شکست خوردند و پادشاه آنها کشته شد، آردیس پسر پادشاه مقتول فراریهای جنگ را جمع کرده از یونانیهای سواحل مجاور کمک طلبید و اینها با سگهای جنگی، که تربیت کرده بودند، در قشون او داخل شده بواسطۀ سگهای مزبور، که به اسبهای کیمریها حمله می‌بردند، آنها را شکست دادند. در این حال کیمریها بطرف مشرق عقب نشسته در گردنه‌های کیلیکیه به سپاه آسور برخوردند و جنگ بنفع آسوریها خاتمه یافت، توضیح آنکه کیمریهای شکست خورده با تلفات زیاد به خانه‌های خود برگشتند. این واقعه برای دولت لیدی بسیار مهمّ بود، چه بواسطه فراغت از دشمن قوی می‌توانست از این ببعد بامور دیگر بپردازد. از این جهت دولت لیدی زود رو به ترقّی نهاد و مخصوصا در زمان سلطنت آلیات۱ به اوج عظمت خود رسید. این پادشاه حدود شرقی لیدیّه را به رود هالیس (قزل‌ایرماق حالیه) رسانید و به آبادی و ثروت مملکت افزود.
پسر او کرزوس۲، که معاصر کوروش بزرگ بود، بقدری به آرایش (سارد) پایتخت خود پرداخت، که یونانیها آن را سارد زرّین نامیدند. اشیاء نفیسه، ثروت و تجملات این پادشاه چشم مشاهیر یونانی را، که به دربار لیدی دعوت می‌شدند، خیره می‌کرد.
از حیث تمدّن لیدیها به درجه عالی رسیده بودند، زیرا اوّلا زمین‌های حاصل‌خیز زیاد داشتند و دیگر به دریاها نزدیک بودند، نیز موقع جغرافیائی این مملکت بین بابل و آسور از یک طرف و عالم یونانی از طرف دیگر فواید زیاد برای رونق تجارت و ترقّی ثروت مملکت بخشید. بالاخره باید در نظر داشت، که دولت لیدی در زمان جنگ و صلح از هنرمندی یونانیها استفاده می‌کرد، مثلا اوّلین سکه در لیدی زده شده و این اختراع مهمّ بدست استادان قوم ینیان، که مستعمراتی در آسیای صغیر داشتند، انجام یافت (نیمه قرن هفتم ق. م) وزن سکه لیدی بابلی بود. لیدیها از حیث تجارت هم خیلی پیش بودند و به عقیده بعضی، قبل از اینکه یونانیها در دریانوردی و تجارت گوی سبقت بربایند، لیدیها در این قسمت آسیای صغیر و صفحات مجاور
________________________________________
(1) - [۱]
(2) - [۲]
