محققین تصوّر کرده‌اند، که دیوکس او همان دیااکّوی کتیبۀ سارگن دوّم است، ولی برخی در اینکه دیوکس کلّیّة شخص تاریخی باشد تردید دارند. به هرحال، چون این مطلب هم مانند بسیاری از مسائل دیگر، که مربوط بتاریخ ماد است، محقق نمی‌باشد، ما اسمی را که هرودوت ذکر کرده، نوشته‌ایم. بعد مورّخ مزبور گوید (همان‌جا) یکی از نخستین کارهای دیوکس پس از انتخاب او به شاهی این بود، که قراولان و مستحفظینی برای خود ترتیب داد و بعد مردم را بر آن داشت، که شهری تأسیس کنند (هرودوت گوید «ترکیب دهند») و با این مقصود محل همدان را انتخاب کرد. در اینجا بامر شاه قصری ساختند، که هفت قلعه داشت، دیوار هریک از قلاع درونی بر دیوار قلعۀ بیرونی مشرف و آخرین دیوار بر تمام دیوارها مسلط بود. این ساختمانها بوسیلۀ تپه‌ها یا صنعت انجام یافته بود. قصر سلطنتی و خزانه را در آخرین قلعۀ درونی جا دادند. از هفت دیوار همدان هرکدام رنگی معین داشت. کنگره‌های دیوار اوّل (بیرونی) سفید بود، دوّمی سیاه، سوّمی سرخ تند، چهارمی آبی، پنجمین سرخ باز، ششمین سیمین رنگ، هفتمین زرّین‌گون. این نوع رنگ‌آمیزی را در بابل علامات سیّارات سبعة می‌دانستند و برج معبد معروف (بیرس نمرود) در بابل باین رنگها ملوّن بود، ولی در همدان رنگ‌آمیزیهای مزبور را برحسب تقلید کرده بودند. در باب اندازۀ دیوارها هرودوت گوید، که بزرگترین دیوار قلعۀ همدان بحجم دیوار آتن می‌رسید. (سکنۀ آتن تقریبا سی هزار نفر بود. م.) یکی از کارهای دیوکس این بود، که بتقلید دربار آسور مراسمی برای پذیرائی مقرر داشت، مثلا روبرو شدن با شاه، خنده کردن، آب دهن افکندن در حضور او ممنوع شد و عرائض را می‌بایست بشخصی، که معین شده بود، بدهند، تا او بشاه برساند. دیوکس خود بشخصه به عرائض رسیدگی می‌کرد، بدین ترتیب، که مردم عرائض خود را نوشته بشخصی، که معین شده بود، می‌دادند.
شاه این عرایض را خوانده، بعد رسیدگی کرده حکم خود را می‌نوشت و عرایض را پس می‌فرستاد. در موقع وقوع جنایات، مقصر را بحضور خود می‌طلبید و پس از رسیدگی مجازات مقصر را برحسب تقصیرش معین می‌کرد. این ترتیبات را مقرر
تاریخ ایران باستان جلد ۱
