که پاتسیها امور شهر را موافق میل خدایان اداره می‌کنند، بنابراین پاتسیها یک نوع پادشاهان کوچکی بودند، که امور مذهبی، کشوری و لشکری را در دست داشتند.
نشئۀ بعد از مرگ در نظر سومری‌ها خیلی تیره و تاریک بود، زیرا عقیده داشتند که انسان بعد از مرگ جز درد و محن، گرسنگی و تشنگی چیزی نخواهد یافت.
با این نظر سومری‌ها همواره برای سلامتی و حفظ خانواده دعا می‌کردند و نیاز می‌دادند. زبان سومری را بیشتر محققین زبان ملتصق غیر خالص می‌دانند. خط سومری خط میخی است و ظن قوی این است که سومری‌ها مخترع این خط بوده‌اند.
سومری‌ها خانه‌های خود را در ابتداء از نی می‌ساختند، بعد که ترقّی کردند خشت بکار می‌بردند.
پاتسیهای سومر
از پاتسیهای سومر بعضی با عیلام جنگیده‌اند. از این نظر باید بدوا اسم ان ناتوم اوّل را ذکر کرد، که پاتسی شهر لاکاش بود و قبل از سه هزار سال ق. م با عیلام جنگید. خودش گوید که شکست فاحشی به عیلامیها داده، و لیکن حقیقت امر این است که عیلامیها، بخصوص مردمان کوهستان عیلام، پیوسته به مملکت سومری‌ها حمله می‌بردند و پاتسی مزبور حملات آنها را دفع کرده. بعد در زمان ان ناتوم دوّم باز عیلامیها بشهر لاکاش حمله کردند و حملۀ آنها دفع شد. این واقعه چندان اهمیتی ندارد، و لیکن مراسله‌ای، که کاهن ربة النوع نین‌مار۱ به یکی از دوستان خود نوشته و متضمن این واقعه است، مهم است، زیرا این مراسله، که در زبان سومری نوشته شده، مربوط بسه هزار سال ق. م است.
اکّدیها و سلسلۀ سامی
بعد از سومر نوبت اکد رسید. توضیح آنکه تقریبا در ۲۸۰۰ ق. م شخصی که سامی و موسوم به مانیشتو بود، در اکد پاتسی شده سلسلۀ کیش را تأسیس و بعد، پادشاه عیلام را به اسارت به اکد برده، مملکت او را باج‌گزار کرد. از این ببعد اکد رو به ترقّی رفت و یکی از پادشاهان آن، که از سلسلۀ سامی و موسوم به سرگن۲ بود، به مملکت خود توسعه
________________________________________
(1) - Ninmar.
(2) - Sargon (اصل اسم شرّوگین است).
تاریخ ایران باستان جلد ۱
