برگه:Chahar Maqale.pdf/۲۶۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی نشده است.

در سنۀ ۲۵۶ که در اواخر عمر مأمون از اطباء خاص او بود و بعد از مأمون خلفاء دیگر را نیز تا مهدی خدمت نمود، ۱

اما کلمۀ بختیشوع و یوشع بخت و نحو آن از اعلام مرکبه که یک جزء آن کلمۀ بخت است از ترکیبات زبان فارسی است، علامۀ مستشرق نلدکۀ آلمانی در حاشیۀ صفحۀ ۴۹-۵۰ از تاریخ اردشیر بابکان گوید ۲:

«اعلام مرکبه از کلمۀ «بخت» یعنی «نجات داد» یا «رها کرد» و «بزد» یعنی «نجات میدهد» ۳و یک جزء دیگر ظاهرا از ترکیباتی است که بتقلید اسلوب عیسویان در زبان پارسی معمول شده است، ملاحظه کنید «مرابخت» را یعنی پروردگار نجات داد (تاریخ الکنیسه لأبی الفرج بن العبری ج ۲ ص ۵۷)، و همچنین «بختیشوع» را یعنی عیسی نجات داد که از اعلام معموله است ۴، از اعلام ایرانی یکی [کلمۀ مهبزد است یعنی «ماه نجات میدهد» -ابو علی ابزون بن مهبزد المجوسی ۵، و دیگر]کلمه سبخت یا سبخت (انساب السمعانی و تاریخ الکنیسة لأبی الفرج بن العبری ج ۱ ص ۳۷۵ یا سیبخت (فتوح البلدان للبلاذری ص ۸۰۷) یعنی «سه نجات داده‌اند» و گویا مقصود از «سه» پندار نیک و گفتار نیک و رفتار نیک باشد (هومت و هوخت و هورشت در اصطلاح زردشتیان)، و دیگر کلمۀ صهار بخت است معرب چهار بخت

کلیات چهار مقاله جلد ۱