قانون تجارت ایران/اسناد در وجه حامل
= باب پنجم - اسناد در وجه حامل =
ماده ۳۲۰[ویرایش]
دارنده‌ی هر سند در وجه حامل مالک و برای مطالبه‌ی وجه آن محق محسوب می‌شود مگر در صورت ثبوت خلاف. مع‌ذلک اگر مقامات صلاحیتدار قضایی یا پلیس تأدیه‌ی وجه آن سند را منع کند تأدیه‌ی وجه به حامل مدیون را نسبت به شخص ثالثی که ممکن است سند متعلق به او باشد بری نخواهد کرد.
ماده ۳۲۱[ویرایش]
جز در موردی که حکم بطلان سند صادر شده مدیون سند در وجه حامل مکلف به تأدیه نیست مگر در مقابل اخذ سند.
ماده ۳۲۲[ویرایش]
در صورت گم شدن سند در وجه حامل که دارای ورقه‌های کوپن یا دارای ضمیمه‌ای برای تجدید اوراق کوپن باشد و همچنین در صورت گم شدن سند در وجه حامل که خود سند به دارنده‌ی آن حق می‌دهد ربح یا منفعتی را مرتباً دریافت کند برای اصدار حکم بطلان مطابق مقررات ذیل عمل خواهد شد.
ماده ۳۲۳[ویرایش]
مدعی باید در محکمه‌ی محل اقامت مدیون معلوم نماید سند در تصرف او بوده و فعلاً گم شده است. اگر مدعی فقط اوراق کوپن یا ضمیمه مربوط به سند خود را گم کرده باشد ابراز خود سند کافی است.
ماده ۳۲۴[ویرایش]
اگر محکمه ادعای مدعی را بنا بر اوضاع و احوال قابل اعتماد دانست باید به وسیله‌ی‌ی اعلان در جراید به دارنده‌ی مجهول سند اخطار کند. هر گاه از تاریخ انتشار اولین اعلان تا سه سال سند را ابراز ننمود حکم بطلان آن صادر خواهد شد. محکمه می‌تواند لدی‌الاقتضا مدتی بیش از سه سال تعیین کند.
ماده ۳۲۵[ویرایش]
به تقاضای مدعی محکمه می‌تواند به مدیون قدغن کند که وجه سند را به کسی نپردازد مگر پس از گرفتن ضامن یا تأمینی که محکمه تصویب نماید.
ماده ۳۲۶[ویرایش]
در مورد گم شدن اوراق کوپن نسبت به کوپن‌هایی که درضمن جریان دعوا لازم‌التأدیه می‌شود به ترتیب مقرر در مواد ۳۳۲ و ۳۳۳ عمل خواهد شد.
ماده ۳۲۷[ویرایش]
اخطار مذکور در ماده ۳۲۴ باید سه دفعه در مجله‌ی رسمی منتشر شود. محکمه می‌تواند به علاوه اعلان در جراید دیگر را نیز مقرر دارد.
ماده ۳۲۸[ویرایش]
اگر پس از اعلان فوق، سند مفقود ابراز شود محکمه به مدعی مهلت متناسبی داده و اخطار خواهد کرد که هر گاه تا انقضای مهلت، دعوی خود را تعقیب و دلایل خود را اظهار نکند محکوم شده و سند به ابرازکننده‌ی آن مسترد خواهد گردید.
ماده ۳۲۹[ویرایش]
اگر در ظرف مدتی که مطابق ماده ۳۲۴ مقرر و اعلان شده سند ابراز نگردد محکمه حکم بطلان آن را صادر خواهد نمود.
ماده ۳۳۰[ویرایش]
ابطال سند فوراً به وسیله‌ی درج در مجله‌ی رسمی و هر وسیله‌ی دیگری که محکمه مقتضی بداند به اطلاع عموم خواهد رسید.
ماده ۳۳۱[ویرایش]
پس از صدور حکم ابطال مدعی حق دارد تقاضا کند به خرج او سند جدید یا لدی‌الاقتضا اوراق کوپن تازه به او بدهند اگر سند حال شده باشد مدعی حق تقاضای تأدیه خواهد داشت.
ماده ۳۳۲[ویرایش]
هر گاه سند گم شده از اسناد مذکور در ماده ۳۲۲ نباشد به ترتیب ذیل رفتار خواهد شد:
محکمه در صورتی که ادعای مدعی سبق تصرف و گم کردن سند را قابل اعتماد دید حکم می‌دهد مدیون وجه سند را فوراً در صورتی که حال باشد و پس از انقضای اجل، در صورت موجل بودن، به صندوق عدلیه بسپارد.
ماده ۳۳۳[ویرایش]
اگر قبل از انقضای مدت مرور زمانی که وجه سند مفقود پس از آن مدت قابل مطالبه نیست سند ابراز شد مطابق ماده ۳۲۸ رفتار و الا وجهی که در صندوق عدلیه امانت گذاشته شده به مدعی داده می‌شود.
ماده ۳۳۴[ویرایش]
مقررات این باب شامل اسکناس نیست.