این برگ نمونهخوانی شده ولی هنوز همسنجی نشدهاست.
خیام و جبر
۱۹۳
و اورا بعملی کلاً مطرّد و ایجاد آثاری کاملاً متّحدالّشکل وادار نماید، بلکه چنانچه از طرفی تولید محدودیتی کند از طرف دیگر نیز موجب افزایش تجربه و وسعت نظر و تکامل عقل آدمی میگردد، بنحویکه در مواردی هم میتواند در خور مقتضیات آنها مقاومت و حتّی مخالفت هم بنماید، چنانکه رویّهٔ همهٔ خردمندان در مقابل رذائل اخلاقی از قبیل شره و شهوت و نظایر اینها بهمین منوال است.
خلاصهٔ این همه تفاصیل آنکه از قدیم گفتهاند و هنوزهم تازه است که:–
«آدمی زاده طرفه معجونی است، | از فرشته سرشته وز حیوان. | |||||
گر کند میل این؛ شود کم ازین | ور کند میل آن؛ شود به از آن» |
یعنی، اختیار انتخاب یکی ازین دو راه در دست خود او است و هیچ گونه علّتی وجود ندارد که مانع و رادع او از تمایل بیکی از این دو طریق گردد.