ضمیمة دوم
تخمین آمار صاحبان مشاغل روشنفکری در ایران
در پایان فصل پیش که منحصر شد بیافتن حدود تعریفی برای صنوف روشنفکران ایرانی بی مناسبت نیست اگر مختصر دیدی هم بزنیم درباره کمیت روشنفکران - یعنی درباره تعداد صاحبان مشاغل روشنفکری در ایران. گرچه آمار دقیقی ازین نوع در دست نیست اما بكمك نتایج سرشماری سال ۱۳۴۵ و نيز بكمك يكى دو تحقیق نمونه درباره فارغ التحصیل های ایرانی دانشگاه از (ایران و خارج) و نير بكمك آمار موجود در دبیرخانه دانشگاه و شورای عالی فرهنگ - تا آنجا که ممکن است اعدادی بدست خواهم داد. و اگر این فصل را به صورت ضمیمه می آورم یکی باین دلیل است که بهیچ کدام ازین اعداد و آماری که نقل می شود اعتماد صد در صد نمی توان کرد و چون چیزى بيش از يك «تخمين» نیست همان بهتر که صورت ضمیمه ای را داشته باشد بر فصلی. دیگر اینکه صاحب این قلم اصولاً از آنها نیست که اختیار عقل خود را بدست آمار می دهند و بود و نبود يك واقعيت اجتماعی را منوط به فلان عدد می کنند که معلوم نیست از چه راه و باچه نوع پرسشنامه ای و چگونه جوابی بدست آمده. ولی از آنجا که به عنوان طرح پیشنهادی هم که شده احتیاج فراوان بچنین اعداد تخمینی بود و هست، این است که کوششی گرچه ناتمام می کنم که امیدوارم دیگران با تمامش برسانند.
اکنون برای اینکه ریز دقیقی از دانشجویان دانشگاه در دست داشته باشیم دو جدول کامل یکی به نقل از آمار رسمی دانشگاه در سال تحصیلی ۴۲-۴۳ و دیگری به نقل از «تاریخ فرهنگ ایران» به قلم دکتر عیسی صدیق می آورم:
