آنرا نظامی عروضی نظم کرده درست آنست که نظم شیخ بزرگوار نظامی است چه از روی تاریخ نظامی عروضی در عهد سلطان ملکشاه بوده است و شک نیست که داستان ویسه و رامین را بنام سلطان محمود نظم کردهاند و این بعهد نظامی اقرب است».
و باجماع مورخین و ارباب تذکره نظم ویس و رامین از فخرالدین اسعد گرگانی است نه از نظامی عروضی و نه از نظامی گنجوی،[۱] حاجی خلیفه رفع نزاع را جمع بینالقولین نموده و نظم ویس و رامین را هم بفخری گرگانی و هم بنظامی عروضی نسبت داده یعنی بدو نظم از آن قائل شده است،[۲] و این خطا افحش از خطای دولتشاه است.
بعد از دولتشاه امین احمد رازی در تذکرۀ هفت اقلیم که در سنۀ ۱۰۰۲ تألیف شده و بترتیب اسماء بلاد است در ذیل «سمرقند» مینویسد:
«نظامالدین احمد بن علی العروضی، از نیکو طبعان زمان خود بوده و در آن عصر نظمش نتیجۀ کان را تعییر دادی و نثرش عقد ثریا را تحقیر نمودی و او در مثنوی از متقدمان صنعت است و چند تألیف در آن پرداخته مجمعالنوادر و چهار مقاله در نثر از مصنفات اوست نور الدین محمد عوفی در تذکرۀ خود ویرا در سلک شعراء سلطان طغرل بن ارسلان سلجوقی نوشته[۳] اما در چهار مقاله خود را از منتسبان ملوک غور شمرده …»
- ↑ رجوع کنید بلباب الالباب عوفی ج ۲ ص ۲۴۰ و تاریخ گزیده در آخر کتاب در فصل شعرا و هفت اقلیم در ذیل «جرجان» و مجمعالفصحاء ج ۱ ص ۳۷۵ و ریو در فهرست نسخ فارسیهٔ موزهٔ بریطانیه ج۲ ص ۸۲۲ و غیرهم،
- ↑ حاجی خلیفه طبع فلوگل ح ۶ ص ۴۶۸،
- ↑ سهو است عوفی فقط او را در جزء شعرای ماوراءالنهر که معاصر سلجوقیه بودهاند شمرده و تعیین نام نکرده است.