که آسیا ثروت زیاد دارد و پارسیها نمی‌توانند مانند یونانی‌ها جنگ کنند. سپر و نیزه ندارند و غلبه بر آنها آسان است. بالاخره گفت، که ینیانها مهاجرین آتنی هستند و، چون آتن زورمندتر از سایر یونانی‌ها است، وظیفۀ او است، که آنها را حمایت کند.
معلوم است، که برای پذیرفته شدن پیشنهاد خود وعده‌های زیاد به آتنی‌ها داد و در نتیجه موفق شد، چه آتنی‌ها تصمیم کردند، که دخالت کنند. در اینجا هرودوت گوید: «در نتیجه معلوم شد، که یک نفر را فریب دادن از فریب دادن جمعیتی مشکل‌تر است، چه آریستاگر نتوانست کل‌امن را فریب دهد، و حال آنکه سی هزار نفر آتنی را اغوا کرد»، ولی مورّخ مذکور در نظر نگرفته، که در آتن از جهت خشم آتنی‌ها بر ارتافرن زمینه حاضر بود، و حال آنکه اسپارتیها اندک رنجشی از ارتافرن یا پارسیها نداشتند. آتنی‌ها در نتیجۀ تصمیم خود بیست فروند کشتی تجهیز کرده و فرماندهی آن را به ملان‌ثیوس۱ دادند و آریستاگر بطرف می‌لت روانه شد. بعد از ورود باین شهر، آریستاگر چند رسول نزد پ‌انیان‌هائی، که از کنار رود ستریمون بحکم داریوش به فریگیّه رفته بودند، فرستاد و به آنها پیغام داد، که ینیانها بر داریوش شوریده‌اند. اگر می‌خواهید، شما هم آزاد شوید، حرکت کرده خودتان را بدریا برسانید. در دریا حفاظت شما با ما خواهد بود. آنها از این پیشنهاد فوق‌العاده مشعوف شده با زنان و اطفال خود حرکت کرده به جزیرۀ خیوس رفتند و سواره نظام ایران، که آنها را تعقیب می‌کرد، از جزیره مزبور آنها را خواست، ولی اهالی خیوس فراریان را به جزیرۀ لس‌بس فرستادند و بعد آنها موفق شدند، که بوطن خود برگردند. این اقدام آریستاگر فائده‌ای برای او نداشت، ولی، چنانکه هرودوت گوید، او می‌خواست داریوش را سخت بیازارد.
شورش مستعمرات یونانی، کاریّه و قبرس
همین‌که کشتیهای آتنی رسیدند، آریستاگر سرکرده‌هائی معین کرده قشون برّی و بحری یاغیان را بطرف سارد حرکت داد.
چون در سارد لشکری نبود، شورشیان بتسخیر آن موفّق شدند، ولی ارگ را نتوانستند تصرّف کنند، چه خود ارتافرن
________________________________________
(1) - Melanthius.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
