را، چنانکه در جای خود بیاید، اقوام یونانی بر اثر فشاری، که مردم دریانی به اهالی یونان دادند، بنا کرده بودند، مهاجرین از سه قوم بودند: ینیانها، االیانها، دریانها۱.
اسم یونان بزبان پارسی از اسم قوم اوّلی آمده، زیرا اهمیت آنها در این مستعمرات بیشتر بود.
هرودوت اوضاع این مستعمرات را چنین توصیف کرده (کتاب اوّل، بند ۱۴۱-۱۷۱): «ینیانهائی، که شهر پانیونیوم متعلق به آنها است، شهرهای خود را در جاهائی بنا کرده‌اند، که از حیث خوبی آب‌وهوا در هیچ جا نظیر ندارد، نه شهرهای بالا می‌توانند با این شهرها برابری کنند و نه شهرهای پائین، نه صفحات شرقی و نه صفحات غربی. ینیانها به چهار زبان تکلم می‌کنند (مقصود لهجه است)، اوّل شهر ینیانی می‌لت است، که در مغرب واقع است. پس از آن می‌نویت و پری‌ین.
این شهرها در کاریه۲ واقع‌اند و اهالی آنها بیک زبان حرف می‌زنند. شهرهای ینیانی واقع در لیدیّه این‌ها است: افس، کل‌فن، لبدوس، تئوس، کلازمن، و فوسه.۳
این‌ها بیک زبان تکلم می‌کنند، ولی زبان آنها شبیه بزبان شهرهای مذکور در فوق نیست. از سه شهر دیگر ینیانی، دو شهر در جزیرۀ سامس و خیوس واقع است و سومی اریتر۴ است که در خشکی بنا شده، اهالی خیوس و اریتر بیک زبان تکلم می‌کنند و اهالی سامس به زبانی دیگر. این است چهار لهجۀ اهالی ینیانی».
بعد هرودوت گوید «ینیانهای متحد زمانی از سایر ینیانها جدا شده بودند.
جهت جدائی از اینجا بود، که در آن زمان ملت یونانی کلیة ضعیف بنظر می‌آمد و ینیانها در میان اقوام یونانی از همه ضعیف‌تر بوده بجز آتن شهر مهمی نداشتند.
بنابراین، چه آتنی‌ها و چه سایر ینیانها احتراز داشتند از اینکه خود را ینیانی نامند و تصوّر می‌کنم، که حالا هم غالب ینیانها این نام را شرم‌آور میدانند. دوازده شهر متحد ینیانی، بعکس، باسم خود افتخار می‌کردند. آنها معبدی برای خود ساختند، که پانیونیوم نامیدند، از ینیانهای دیگر کسی را بدانجا راه نمی‌دادند و کسی هم، جز
________________________________________
(1) - Ioniens,Eoliens,Doriens.
(2) - Carie.
(3) - Ephese,Colophone,Lebedus, Theos.Clazomene,Phocee.
(4) - Erythres.
تاریخ ایران باستان جلد ۱
