۲ - کرزوس، باین عنوان که میخواهد عقیدۀ غیبگوی دلف را راجع به جنگ بپرسد، شخصی اوریبات۱ نام را به یونان روانه کرد و در باطن به او دستور داد، که سپاهیان اجیر برای او استخدام کند. این شخص فرار کرده نزد کوروش رفت و نقشۀ کرزوس را افشا کرد. این خبر در تمام یونان منتشر شد و هنوز هم، اگر بخواهند کسیرا بیشرف خوانند، گویند اوریبات است. بدخواهان، و لو اینکه از دست کسی، که به او خیانت کردهاند، مجازات نبینند، رسوائیشان پس از مرگ هم در دنبال آنها است.
باقی وقایع موافق نوشتههای هرودوت است.
نوشتههای ژوستن (تروگ پومپه)
مورّخ مذکور گوید (کتاب ۱، بند ۷-۸):
کوروش از ابتدای سلطنت خود سبارس را والی پارس کرد و خواهر خود را به او داد. شهرهائی که باجگزار ماد بودند، بواسطۀ عدم رضایت از تغییر اوضاع، بر کوروش شوریدند و جنگهای زیاد برای او پیش آمد. کوروش اکثر شورشها را فرونشاند و بقصد بابل حرکت کرد. در این وقت کرزوس پادشاه لیدیّه، که از حیث توانائی و ثروت معروف بود، به کمک بابل آمد و شکست خورد، پس از آن او ترسیده به مملکت خود برگشت. کوروش، که فاتح بود، امور بابل را تسویه کرده جنگ را به لیدیّه برد. کرزوس شکست خورده اسیر گردید، ولی کوروش جوانمردانه با او رفتار کرد، توضیح آنکه کوروش قسمتی از دارائی کرزوس را به خود او برگردانید و شهر بارن را هم به او بخشید. (راجع به بارن بالاتر گفته شد، که باید مصحف (وارنه) باشد و آن را با صفحۀ البرز تطبیق میکنند) این عطوفت کوروش برای غالب و هم مغلوب مفید بود، زیرا تمام یونان، همینکه از جنگ کوروش با لیدیّه آگاه شد، قوایش را شتابان بدانجا فرستاد، مثل اینکه نایره جنگ خود او را هم تهدید میکرد.
یونانیها با کرزوس صمیمی بودند و، اگر کوروش نسبت به کرزوس رفتار بد نشان میداد، جنگی وحشتانگیز برای او با یونان پیش میآمد (چنانکه پائینتر بیاید، دخالت یونان در این جنگ صحیح نیست، ذکر نوشتههای هرودوت، راجع باین مطلب
________________________________________
(1) - [۱]
- ↑ Eurybate.