و اسناد دیگر مصر، تواریخ این مملکت را معین کرد. به عقیدۀ عالم مذکور ابتدای تقویم مصر زمانی بوده، که طلوع شعرای یمانی با اوّل تابستان و آغاز طغیان نیل مصادف شده، و این تصادف در ۱۹ ژولیه یولیانی در سال ۴۲۴۱ ق. م بعرض جغرافیائی منفیس و ایلیوپل روی داده. عالم مذکور بنا بر حسابی که کرد، ابتدای سلسلۀ اوّل مصری را بین ۳۴۰۰ و ۳۲۰۰ ق. م قرار داد، ولی همه با عقیدۀ او موافق نیستند و بعضی ابتدای سلسلۀ اوّل را تقریبا پنج یا شش هزار سال قبل از میلاد میدانند.
این بود سال‌شماری مصری‌ها. امّا راجع به بابل و آسور باید گفت که این سال‌شماری از ۹۱۱ ق. م صحیح است، زیرا «فهرستهای پادشاهی» و صورت اشخاصی، که سالها باسم آنها خوانده می‌شد، حساب را سهل کرده. در میان فهرستهای پادشاهی مهم‌تر از همه «قانون بطلمیوس»۱ پادشاهان بابل است، که در المجست ضبط شده. این قانون از هیئت‌دانهای اسکندریه است، که حساب نجومی بابلی را راجع به هیئت از زمان نبونصر پادشاه آسور (۷۴۷-۷۳۴ ق. م) مرتب کرده‌اند و فهرستهای پادشاهی از این زمان شروع می‌شود. فهرستهای اشخاصی که سالها باسم آنها خوانده می‌شود، تا ۹۱۱ ق. م بالا می‌رود و حساب کردن سهل است، زیرا از کسوفی، که در ۱۵ ژولیه ۷۶۳ ق. م روی داده، ذکری شده و بابلیها فهرستی از سلسله‌های سلطنتی ترتیب داده سنوات را ذکر کرده‌اند. مخصوصا چیزی، که برای حساب صحیح گرانبها می‌باشد، این است که در این فهرستها اشاره به وقایعی شده، که با واقعۀ مهمی در یک‌زمان یا در زمان معینی قبل از آن روی داده، مثلا ذکر شده که سن ناخریب پادشاه آسور در فلان سال بابل را گرفته غارت کرد و دو بت را که بابلیها ۴۱۸ سال قبل از آسور برده بودند بدست آورد. چون تسخیر بابل بدست سن ناخریب موافق مدارک ۶۸۹ ق. م بوده، پس بردن دو بت از آسور، در ۱۱۰۷ ق. م اتفاق افتاده. اما برای تاریخ قدیم بابل یا تاریخ سومر چیزهائی در نظر می‌گیرند، که به نتیجۀ قطعی می‌رسند،
________________________________________
(1) - [۱]
- ↑ Canon de Ptolemee.
