دست اندرکاران روزنامه را به سادگی نمیتوان شناسایی کرد. طبع بوالهوس ناصرالدین شاه باعث می شد که مرتباً صاحبان مقام جابجا میشدند. از اینرو تردید نیست که خطاط، نقاش، مترجم، نویسنده و مأمورین چاپ در طول دهسال تغییر می کردند و مختصر تغییراتی که در هیأت و ریخت روزنامه مشاهده می شود مولود همین تغییرات است. بنابراین شناساندن مسئولان روزنامه از آغاز تا انجام نیازمند سالها مطالعه و تحقیق است. مشهورترین دست اندرکاران روزنامه عبارتنداز:
۱ - حاج میرزا جبار تذکرهچی (پدر میرزا جوادخان سعدالدوله) مدیر روزنامه.
۲ - برجیس صاحب، مترجم روزنامه.
۳ ـ میرزا عبدالله، نویسنده فارسی روزنامه.
شـرح حال ميرزا جبار و هم چنین برجیس صاحب در مقاله گرانبهای تاریخ روزنامهنگاری در ایران (ظاهراً به قلم تقیزاده) و در مجله کاوه، دوره جدید، سال دوم، شماره شش آمده و شرح کوتاهی نیز در کتاب رجال ایران تألیف مرحوم بامداد وجود دارد. اما تکرار میکنم که دست اندرکاران منحصر به این سه نفر نیستند. زیرا بطوری که از نوشتههای آتی استنباط خواهید نمود دهها تن در کار بوده اند که محققاً هر چند گاهی عوض میشدهاند.
امتیازات روزنامه
روزنامه وقایع اتفاقیه امتیازات بسیار دارد: نخست اینکه بهای خوار و بار و مایحتاج مردم در بعضی از شمارهها درج میشد. آگهیهایی که گاهی فروشندگان کالا میداده اند بهای آن را هم تعیین میکردهاند. بنابر این مجموعه روزنامه برای تحقیق در تاریخ اقتصادی ایران خیلی مفید است.
امتیاز دوم این است که برای نخستین بـار همراه بعضی از شماره های روزنامه آگهیهایی از طرف دولت تحت عنوان اشتهار نامهها منتشر میشد و چنانکه گفتیم منادی گر و جارچی در پرتو این روزنامه جای خود را به اعلان و اعلامیه داده است. بخصوص در سالهای ۱۲۷۲ و ۱۲۷۳ ه. ق که ایران با انگلستان بر سر هرات در حال جنگ بوده است از این اشتهارنامهها بسیار منتشر شده است. تحقیق در این اشتهار نامه ها هم از نظر تاریخ سیاسی و هم از نظر تحولات و تطورات اجتماعی سودمند است.
امتیاز سوم این است که برای محققان جغرافیای تاریخی ایران در دوره قاجار فوق العاده گرانبها است، چون اخبار سفرهای داخلی ناصرالدین شاه در این روزنامه و روزنامه های بعدی به دقت درج میشده و به هر جا که شاه پا می نهـاده در صورت لزوم شرحی از اوضاع جغرافیائی آن جا نگاشته میشده است. شرح مشاهدات اماکن و آثار باستانی نیز در این روزنامه آمده که از نظر باستان شناسی اهمیت دارد.
امتیاز چهارم این است که با زبان بسیار ساده و سلیس نوشته می شده و باید آن را سرفصل تحول نثر فارسی شمرد. تا پیش از انتشار این روزنامه نوشتههایی به این درجه از سادگی نداریم. حتی روزنامه میرزا صالح نیز نثری مسجع و مقفی داشته که نویسندگان آن از مرحوم میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی تقلید میکردهاند.