همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار
شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری
خلاصه اگر بخواهیم تمام کار و زحمت اشخاصی را که در یک عمل ترتیبدادن نان شراکت دارند در مدّ نظر گیریم باید آنهائیرا که باستخراج فلزّات معادن میپردازند و از آن دیگران بیل و کلند و داس و بسا ابزار دیگر میسازند همچنین عرّادهچیها و کشتیبانان و ملّاحانرا که وسایل حمل و نقل آرد و گندم و هیزم و نمک و غیره میباشند و سازندگان سفاین و بارکشها را فراموش ننمائیم درینصورت دایره تقریباً آنقدر وسیع میشود که شباهت بمالایتناهی پیدا میکند
فایده حقیقی کار و زحمت
مستر میل از دانشمندان انگلیس گوید در تحصیل مکنت فایده حقیقی کارها حاصل نمیشود مگرآنکه هرچیز را در جای مناسب خود قرار دهند یا آنکه اشیا را از روی قاعده از جائی بجائی نقل نمایند و معنی کار و زحمت همینست و این تعریف مستر مشارالبه طوری جامع و مانع میباشد که شامل تمام اعمال مختلفه صنعت است و فیالحقیقه همینکه اشیاء را درست جابجا کرده هریک را در محلّ خود قرار دادند خواصّ آنها و قوانین طبیعت بظهور میرسد و کار خود را میکند و تمام اعمال مطلوبه صورتپذیر میشود مثالی برای توضیح مطلب میزنیم و مختصری از زحمت ساختن خانه بیان مینمائیم مثلاً میپرسیم آجر را چطور میسازند جواب آنست که قسمی از گل را از محلّ خود حرکت داده در قالب میریزند و خشت میزنند و در کوره میبرند بواسطه مجاورت با آتش میپزد و آجر عبارت از آنست
برگه:اکونومی پلتیک.pdf/۱۶
این برگ نمونهخوانی نشده است.
(۱۵)