گزارش دبیر کل سازمان ملل متحد درباره اجرای مفاد قطعنامه ۵۹۸
۱- در بند ۶ قطعنامه ۵۹۸ مصوب ۲۰ ژوئیه ۱۹۸۷، شورای امنیت از دبیر کل درخواست کرد در مشورت با ایران و عراق، موضوع احاله بررسی مسوولیت مخاصمه را به گروهی بی‌طرف پیگیری کرده و در اولین فرصت ممکن در جهت اجرای این درخواست به شورای امنیت گزارش دهد.
۲- در طول مذاکرات سه سال گذشته فرصتهای متعددی برای مشورت با طرفین دربارهٔ بند ۶ داشته‌ام. این مذاکرات مرا قادر ساخت تا برداشتی از دیدگاه‌های متفاوت دو طرف داشته باشم، اما به مرحله‌ای که به تسلیم گزارشی معنی دار به شورای امنیت بینجامد نرسید.
۳- به دنبال تکمیل اجرای بندهای یک و دو قطعنامه ۵۹۸، تلاشی جدید برای تحقق دیگر مفاد قطعنامه با هدف تضمین برقراری مجدد صلح میان ایران و عراق بر مبنای طرح جامع صلحی که توسط قطعنامه ۵۹۸ ارائه شده بود، لازم به نظر رسید تا از این طریق به تأمین نیازهای جاری صلح و امنیت در منطقه کمک اساسی شود. بسیاری از اقداماتی که من برای تشدید تلاشها در جهت اجرای قطعنامه ۵۹۸ اتخاذ کردم، در گزارش من در این خصوص به شورای امنیت منعکس شده است. (سند شماره 23246/S)
۴- دربارهٔ بند ۶، اگرچه عناصری از مواضع طرفین پیرامون این پاراگراف برای من مشخص بود. با وجود این من از دولتین ایران و عراق در نامه‌هایی مشابه به تاریخ ۱۴ اوت ۱۹۹۱ خواستم که در جامعترین شکل ممکن جزئیات مواضع خود را دربارهٔ موضوع مورد بحث این پاراگراف، به من تسلیم کنند. همزمان، به منظور دست یابی به کاملترین درک از این موضوع تصمیم گرفتم تا به طور جداگانه با تعدادی از کارشناسان مستقل مشورت کنم. بر اساس پاسخهای ۲۶ اوت عراق و ۱۵ سپتامبر ۱۹۹۱ ایران که به من تسلیم شد، مشورتهایی که قبلاً با دو طرف داشتم، کلیه اطلاعات مندرج در اسناد رسمی سازمان ملل متحد از شروع مخاصمه و نیز اطلاعاتی که از کارشناسان مستقل به دست آمده، اکنون مایلم که در پرتو بند ۶ قطعنامه ۵۹۸ به شورای امنیت گزارش دهم.
- مسلم است که جنگ بین ایران و عراق که سالیان دراز به طول انجامید، شروعش نقض حقوق بین‌الملل بود و موارد نقض حقوق بین‌الملل موجب مسوولیت برای مخاصمه است که موضوع اصلی بند ۶ است. آن بخش از موارد نقض مقررات بین‌المللی که که در چارچوب بند ۶ باید مورد توجه ویژه جامعه جهانی قرار گیرد، استفاده غیرقانونی از زور و عدم احترام به تمامیت ارضی یک کشور عضو است. مسلماً در طول جنگ مواردی عمده و گسترده از نقض اصول مختلف حقوق بین‌المللی انسانی وجود داشته است.
۶- پاسخ عراق به نامه ۱۴ اوت ۱۹۹۱ من، پاسخی محتوایی نیست؛ لذا من ناچارم بر توضیحاتی که قبلاً توسط عراق ارائه شده است تکیه کنم. در واقع این توضیحات عراق برای جامعه بین‌المللی قابل قبول و کافی نیست. بنابر این، رویداد برجسته‌ای که تحت عنوان موارد نقض در بند ۵ این گزارش بدان اشاره کردم، همانا حمله ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ علیه ایران است که بر اساس منشور سازمان ملل متحد، اصول و قوانین شناخته شده بین‌المللی یا اصول اخلاقی بین‌المللی قابل توجیه نیست و موجب مسوولیت مخاصمه است.
۷- حتی اگر قبل از شروع مخاصمه برخی تعرضات از جانب ایران به خاک عراق صورت گرفته باشد، چنین تعرضاتی نمی‌تواند توجیه کننده تجاوز عراق به ایران که اشغال مستمر خاک ایران را در طول مخاصمه در پی داشت، باشد. تجاوزی که ناقض ممنوعیت کاربرد زور است که یکی از اصول امره حقوق بین‌الملل است.
۸- از میان موارد متعدد نقض حقوق انسانی که در طول جنگ ایران و عراق رخ داده، موارد بسیاری توسط سازمان ملل متحد و یا کمیته بین‌المللی صلیب سرخ ثبت شده است. برای مثال من به درخواست یک و یا هر دو طرف در موارد متعددی هیئتهای کارشناسی را برای تحقیق دربارهٔ موارد نقض مانند استفاده از تسلیحات شیمیایی، حمله به مناطق غیرنظامی و بد رفتاری با اسرای جنگی به صحنه نبرد اعزام کردم. نتیجه این تحقیقات جملگی به شورای امنیت گزارش شده و به عنوان سند این شورا انتشار یافته‌اند. این گزارشها با کمال تاسف، حاکی از وجود شواهدی از موارد نقض جدی حقوق انسانی است. در یک مورد من موظف بودم با تاسف عمیق این یافته کارشناسان را متذکر گردم که " سلاحهای شیمیایی علیه غیر نظامیان ایرانی در منطقه‌ای در نزدیکی یک مرکز شهری عاری از هرگونه حفاظت در برابر این حملات به کار رفته است. " (سند شماره 20134/S)
شورا ناخشنودی خود را از این مسئله و محکومیت آن را در قطعنامه ۶۲۰ مصوب ۲۶ اوت ۱۹۸۸ اعلام کرد.
۹- رویدادهای جنگ ایران و عراق که برای سالیان طولانی در صدر اخبار وسایل ارتباط جمعی دنیا قرار داشت، برای جامعه بین‌المللی کاملاً شناخته شده است. همچنین مواضع طرفین که در موارد بسیاری از اسناد رسمی منعکس شده و انتشار یافته، بر همگان واضح است. از دید من، به نظر نمی‌رسد تعقیب بند ۶ قطعنامه ۵۹۸ هدف مفیدی را دربرداشته باشد. در جهت صلح و اجرای قطعنامه ۵۹۸ به عنوان یک طرح صلح جامع، اکنون لازم است جریان حل و فصل دنبال شود. در واقع پرداختن به بنای دقیق روابط صلح آمیز بین دو طرف و همچنین صلح و امنیت در کل منطقه ضرورت فوری دارد.
منابع
[ویرایش]
|
این اثر از یکی از اسناد رسمی سازمان ملل متحد برگزیده شده است. سیاست این سازمان مبتنی بر انتشار آثارش در حوزه مالکیت عمومی است تا «نظرات موجود در اسناد ملل متحد به صورت هر چه گسترده‌تر» اشاعه یابد.
بر اساس دستورالعمل اداری ST/AI/189/Add.9/Rev.2 که فقط به زبان انگلیسی موجود است، اسناد ذیل در تمام جهان در مالکیت عمومی قرار می‌گیرند:
|
.svg){kind=small}
|