تصمیم قانونی دایر به اجرای موقت اصلاحات تنظیمی به وسیله کمیسیون منتخبه در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری شانزدهم |
تصمیم قانونی دایر به اجرای موقت اصلاحات تنظیمی به وسیله کمیسیون منتخبه در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی - مصوب ۱۶ خرداد ماه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی [۱]
ماده واحده - مجلس شورای ملی مقرر می‌دارد که اصلاحات تنظیمی به وسیله کمیسیون منتخبه در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی موقتاً به موقع‌اجرا گذاشته شود.
تصمیم قانونی بالا در جلسه شانزدهم خرداد ماه یک هزار و سیصد و بیست و نه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
۱ - به ماده اول آیین‌نامه این جمله اضافه خواهد شد:
از بین شش نفر جوانترین نمایندگان چهار نفری که سنشان کمتر باشد در اطراف رییس سنی به سمت منشی جلوس می‌نمایند و در صورت تساوی سن‌آنکه سابقه نمایندگی دارد مقدم است والا عده کسری به قید قرعه تعیین خواهد شد.
۲ - ماده ۸ به طریق ذیل اصلاح می‌شود:
ماده ۸ - گزارش شعبه در مجلس قرائت می‌شود چنانچه مبنی بر قبول باشد و مخالفی هم نباشد تصویب شده محسوب می‌گردد و رییس تصویب آن را‌اعلام می‌نماید هر گاه گزارش شعبه مبنی بر رد اعتبارنامه نماینده باشد و یا در مجلس کسی مخالفت کند به کمیسیون تحقیق ارجاع می‌گردد این‌کمیسیون به دلایل و توضیحات نماینده مخالف و مدافعات طرف در ظرف ده روز رسیدگی می‌کند و رأی می‌دهد رأی کمیسیون باید مدلل و موجه باشد‌و آن رأی نیز در مجلس قرائت خواهد شد.
کسانی که در موقع طرح اعتبارنامه مخالفت کرده‌اند می‌توانند در مجلس به ترتیب صحبت کنند و هر دفعه که یک مخالف صحبت کرد برای نماینده‌مورد اعتراض حق دفاع خواهد بود و می‌تواند نماینده دیگری به درخواست او دفاع کند و همچنین نماینده مورد اعتراض یا مدافع او می‌تواند به تمام‌اعتراضات در جلسه بعد جواب بدهد و دفاع نماید. پس از خاتمه مذاکرات رأی نهایی راجع به رد یا قبول نمایندگی او با مجلس است.
اگر کمیسیون تحقیق در ظرف ده روز نظر خود را به مجلس نداد نماینده‌ای که اعتبارنامه او مورد اعتراض واقع شده می‌تواند درخواست کند که‌اعتبارنامه او در مجلس مطرح شود و این درخواست باید مورد قبول واقع گردد.
۳ - ماده ۱۲ از این قرار اصلاح خواهد شد:
ماده ۱۲ - نمایندگانی که بعداً وارد مجلس می‌شوند پس از حضور بلافاصله باید سوگند یاد نمایند.
۴ - ماده ۱۳ به طریق ذیل تغییر می‌یابد:
ماده ۱۳ - هیأت‌رییسه دائمی مجلس پس از تصویب اعتبارنامه سه ربع نمایندگان حاضر در تهران برای مدت یک سال انتخاب می‌شود و در‌صورتی که گزارش اعتبارنامه‌های دیگری برای طرح در مجلس حاضر باشد آن گزارش‌ها نیز در مجلس قرائت و بلافاصله اقدام به تعیین هیأت‌رییسه‌می‌شود.
۵ - ماده ۲۰ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۲۰ - مناط اعتبار برای تشکیل هر یک از شعب و کمیسیونها حضور بیش از نصف اعضای آن است و در مواردی که رأی کمیسیون مستقلاً قابل اجرا‌باشد یعنی برای تصویب به مجلس نرود تشکیل آن منوط به حضور سه ربع اعضاء کمیسیون خواهد بود.
در موارد فوق اکثریت وقتی حاصل می‌شود که بیش از نصف حاضرین رأی داده باشند.
۶ - در آخر ماده ۲۱ این جمله اضافه می‌شود: "انتخاب اعضاء کمیسیون تحقیق اعتبارنامه‌ها به نسبت سه نفر از هر شعبه به طور ثابت می‌باشد".
۷ - ماده ۲۵ از این قرار اصلاح می‌شود:
ماده ۲۵ - استخراج آراء مربوط به اعضاء کمیسیونها در خارج از جلسه و با حضور هیأت نظار مندرجه در ماده ۲۴ به عمل خواهد آمد و نباید بیش از‌سه روز به طول انجامد هر نماینده‌ای ملزم است لااقل عضویت یکی از کمیسیونهای دائمی را که انتخاب و تعیین می‌شود قبول نماید.
۸ - ماده ۲۶ جمله "بیشتر از دو کمیسیون" تبدیل به "بیشتر از سه کمیسیون" خواهد شد.
۹ - از ماده ۲۷ جمله آخر آن که از این قرار است "هرگاه اشخاصی از عضویت یا نمایندگی مجلس استعفا کنند الی آخر" حذف می‌شود.
۱۰ - ماده ۷۱ به شرح زیر اصلاح خواهد شد:
ماده ۷۱ - وجوه حاصله از جرائم مجلس نصف برای خرید کتاب و ساختمان محل کتابخانه به کتابخانه مجلس تخصیص داده می‌شود و نصف دیگر‌برای توسعه بهداری مجلس به مصرف خواهد رسید.
۱۱ - در آخر ماده ۷۲ این جمله اضافه می‌شود: "ولی در هر حال مجموع جرائم متعلقه از حقوق روزانه تجاوز نخواهد کرد".
۱۲ - در ماده ۸۰ جمله "سی نفر" به "پانزده نفر" تبدیل خواهد شد.
۱۳ - ماده ۸۳ به طریق ذیل اصلاح می‌شود:
ماده ۸۳ - هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشد و بخواهد به استحضار مجلس برساند می‌تواند قبل از شروع به دستور و یا آخر جلسه با‌اجازه رییس و رعایت نوبت به عنوان نطق قبل از دستور یا بعد از دستور مطلب خود را اظهار نماید مجموع این قبیل نطق‌ها در یک جلسه به طور کلی‌نباید از سه ربع ساعت تجاوز کند و در هر جلسه بیش از سه نفر (هر نفری ربع ساعت) نمی‌توانند در اول یا آخر جلسه صحبت نمایند و هرکدام از‌دارندگان اجازه نطق می‌تواند حق خود را به نماینده دیگر واگذار نماید.
۱۴ - به ماده ۸۴ جمله زیر اضافه خواهد شد:
"چنانچه موضوعی از دستور خارج شود مجدداً که طرح می‌شود حق تقدم صحبت با کسانی است که قبلاً ثبت نام کرده و یا اجازه خواسته‌اند".
۱۵ - ماده ۸۹ از این قرار اصلاح می‌شود:
ماده ۸۹ -
الف - حداکثر مدت نطق در جلسه علنی به قرار ذیل خواهد بود:
- ۱ - برای استیضاح سه ساعت.
- ۲ - برای مذاکره راجع به اعتبارنامه نمایندگان اعم از مخالف یا موافق یا نماینده‌ای که طرف اعتراض واقع شده و همچنین برای هر یک از ناطقین در‌برنامه دولت یک ساعت.
- ۳ - برای اظهارات مخالف و موافق نسبت به لوایح و طرحها و توجیه طرح قانونی یا توضیحات مخبری که از لایحه دفاع می‌نماید و همچنین در موقع‌تقاضای رأی اعتماد از طرف دولت نیم ساعت.
- ۳ - برای اظهارات مخالف و موافق نسبت به لوایح و طرحها و توجیه طرح قانونی یا توضیحات مخبری که از لایحه دفاع می‌نماید و همچنین در موقع‌تقاضای رأی اعتماد از طرف دولت نیم ساعت.
- ۴ - برای دفاع از توهین یا تحریف نطق یا سؤال از وزیر و توضیح ثانوی در مقابل جواب وزیر و توضیح در باب پیشنهادات اصلاحی و توجیه پیشنهاد‌کفایت مذاکرات و مخالفت با آن و توضیح پیشنهاد فوریت یا عدم فوریت پانزده دقیقه.
- ۵ - برای توضیح در پیشنهادات جمعی شور دوم مذکور در ماده ۱۲۳ پنج دقیقه.
ب - در موارد استثنایی ممکن است مدت نطق در موارد فوق به رأی مجلس اضافه شود ولی این رأی بدون مذاکره به عمل می‌آید.
ج - برای مذاکره در باب لایحه بودجه سالیانه کشور و عهدنامه‌ها و مقاوله‌نامه و امتیازات مدت نطق غیر محدود خواهد بود.
۱۶ - در ماده ۹۰ جمله "فقره ۳ بند الف" به "فقره ۴ بند الف" به "فقره ۴ بند الف" تغییر می‌یابد.
۱۷ - در ماده ۹۱ به جای جمله "بر طبق فقره ۳ بند الف ماده ۸۹" نوشته می‌شود:
"به ترتیب مندرج در ماده ۸۹".
۱۸ - در آخر ماده ۱۱۳ این جمله اضافه می‌شود: "و طرح مزبور قبل از ارجاع به کمیسیون طبع و توزیع خواهد شد".
۱۹ - ابتدای ماده ۱۲۳ از این قرار اصلاح می‌شود:
ماده ۱۲۳ - در شور ثانی گزارش لوایح و طرحهای قانونی در مجلس قرائت و نسبت به هر یک از مواد آن جداگانه مذاکره و اخذ رأی خواهد شد. در‌شور ثانی پیشنهاد تازه‌ای نمی‌شود داد ولی پیشنهادهایی که در شور اول یا بین دو شور به عمل آمده.. الی آخر.
۲۰ - ماده ۱۲۶ از این قرار اصلاح خواهد شد:
ماده ۱۲۶ - در شور دوم در مورد پیشنهادهای مذکور در ماده ۱۲۳ در صورتی که چند پیشنهاد مشابه باشد فقط پیشنهادی که با تشخیص رییس مجلس‌جامعتر باشد قرائت و مطرح خواهد شد.
۲۱ - ماده ۱۳۹ به شرح زیر اصلاح خواهد شد:
ماده ۱۳۹ - لوایح و طرحهای فوری آنها است که فقط یک شور در آنها لازم باشد و لوایح و طرحهای دو فوری آنها است که پس از تصویب دو فوریت‌بلافاصله به طبع و توزیع آن اقدام و پس از ۲۴ ساعت از موقع توزیع در مجلس طرح شود.
تقاضای یک فوریت مستلزم آن نیست که بلافاصله فوریت لایحه یا طرح در مجلس مطرح شود لیکن در موقعی که دو فوری بودن تقاضا شود باید در‌همان جلسه در لزوم و عدم لزوم فوریت بحث و رأی گرفته شود. اگر تقاضای فوریت یا دو فوری بودن در ضمن لایحه یا طرحی که در مجلس مطرح است درج نشده باشد و ۱۵ نفر از نمایندگان کتباً تقاضا فوریت یا دو‌فوریت آن لایحه یا طرح را بنمایند بدون مباحثه در اصل مطلب در باب فوریت اخذ رأی به عمل می‌آید.
چنانچه امضاکنندگان در ضمن طرح دو فوری خود تقاضا کرده باشند که بلافاصله هم مطرح شود پس از قبول دو فوریت و قبول تقاضای مزبور بلافاصله‌مطرح و مورد رسیدگی واقع خواهد شد.
تقاضای دو فوری بودن طبق ماده ۸۰ در حکم تقاضای تغییر دستور است.
۲۲ - در آخر قسمت اول ماده ۱۵۶ جمله "رأی مخفی مجاز است" تبدیل می‌شود به "رأی مخفی الزامی است".
۲۳ - در ماده ۱۶۵ بعد از جمله "استعفا دهد" اضافه می‌شود "یا فوت نماید".
۲۴ - ماده ۱۶۹ به شرح زیر اصلاح می‌شود:
ماده ۱۶۹ - دولت مکلف است از تاریخ ابلاغ سؤال در ظرف یک هفته حاضر بودن خود را برای جواب سؤال اعلام کند و در صورتی که بعد از یک‌هفته حاضر به جواب نباشد از طرف رییس باز خواست می‌شود مگر در موارد مطالبی که دولت استتار آنها را لازم بداند در آن صورت دولت در جواب‌سؤال لزوم استتار را در ظرف همان مدت اظهار می‌دارد.
۲۵ - ماده ۱۷۹ به این طریق اصلاح می‌شود:
ماده ۱۷۹ - در موقعی که استیضاح در دستور مجلس است تغییر دستور مجلس به هیچ وجه جائز نیست.
۲۶ - در ماده ۱۸۳ کلمه "جنحه" از قسمت آخر ماده حذف می‌شود.
۲۷ - در ماده ۱۸۴ کلمه "جنایات" بعد از جمله "در کلیه موارد" اضافه خواهد شد.
۲۸ - ماده ۱۹۲ از این قرار اصلاح خواهد شد:
ماده ۱۹۲ - دوره اجلاسیه مجلس شورای ملی طبق اصل هشتم قانون اساسی در هر سال از چهاردهم مهر ماه آغاز می‌شود و موقع تعطیل تابستان در‌هر سال موکول به تصمیم رأی مجلس شورای ملی است و مدت آن یک ماه است و نیز در ظرف دوره اجلاسیه از ۲۸ اسفند تا پانزدهم فروردین ماه‌سال بعد تعطیل خواهد بود.
رییس مجلس به تقاضای چهل نفر از نمایندگان یا درخواست دولت در اوقات تعطیل می‌تواند مجلس را به طور فوق‌العاده دعوت به انعقاد نماید.
۲۹ - در عناوین مواد ۳۹-۷۲-۷۸-۸۲-۱۱۲ اصلاحات عبارتی زیر به عمل می‌آید:
به آخر تیتر ماده ۳۹ اضافه می‌شود "کمیسیون خاص".
در تیتر ماده ۷۲ بعد از تشکیل جلسه اضافه می‌شود "و مدت آن".
از تیتر ماده ۷۸ کلمه "خلاصه" حذف خواهد شد.
قبل از ماده ۸۲ این تیتر علاوه می‌شود "نطق و مذاکرات قبل و بعد از دستور".
قبل از ماده ۱۱۲ این تیتر علاوه می‌شود "حضور نمایندگان دولت در کمیسیونها".
بیست و نه فقره اصلاحاتی که به وسیله کمیسیون منتخبه در آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی به عمل آمده موقتاً قابل اجرا می‌باشد.
رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
منبع
[ویرایش]- ↑ مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم - ص. ۱۱۷-۱۲۴