ویکینبشته:ویکینبشته چیست؟: تفاوت میان نسخهها
صفحهای جدید با ''''ویکینبشته''' - ''کتابخانه آزاد'' - پروژهای از [[w:بنیاد ویکیمدیا|بنیاد ویکیمدی…' ایجاد کرد |
|||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
=== ویکینبشته یا ویکیپدیا؟ === |
=== ویکینبشته یا ویکیپدیا؟ === |
||
ویکیپدیا یک دانشنامه است در حالی که |
ویکیپدیا یک دانشنامه است در حالی که ویکینبشته یک کتابخانه تلقی میشود. ویکیپدیا حاوی مقالههایی پیرامون کتابها است اما ویکینبشته از خود کتابها نگهداری میکند. هر دو پروژه میتوانند اطلاعات کتابشناسی نویسندگان را در بر داشته باشند. |
||
== محافظت از صفحهها == |
== محافظت از صفحهها == |
نسخهٔ ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۹، ساعت ۱۳:۳۲
ویکینبشته - کتابخانه آزاد - پروژهای از بنیاد ویکیمدیا است که به منظور خلق کتابخانهای رو به گسترش از مطالب آزاد و همچنین ترجمهی متون منبع از زبانهای دیگر به وجود آمده است.
در این صفحه میکوشیم تا مشخص کنیم که ویکینبشته چیست، چه چیزی نیست و چه چیزی آن را از دیگر پروژههای ویکیمدیا متمایز میسازد. توصیفاتی که در این صفحه آورده شدهاند نسبتاً مختصر هستند اما هر کدام حاوی پیوندهایی به صفحههای سیاستهای ویکینبشته میباشند. برای بحث پیرامون سیاستهای مذکور، میتوانید به صفحههای بحث آنها مراجعه کنید.
تاریخچه
ویکینبشته - که در ابتدا به تقلید از نام پروژه گوتنبرگ، به آن پروژه سورسبرگ گفته میشد - برای اولین بار در آبانماه سال ۱۳۸۲ (نوامبر ۲۰۰۳) به عنوان مجموعهای از متون منبع برای مقالههای ویکیپدیا آغاز به کار کرد. نسخهی زبان انگلیسی این پروژه به سرعت رشد کرد و تا تاریخ ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۴ (۱۸ مه ۲۰۰۵) مجموعاً به ۲۰۰۰۰ واحد متنی رسید.
در مرداد و شهریور ۱۳۸۴ (اوت و سپتامبر ۲۰۰۵) ویکینبشته به زیردامنههای مجزا منتقل شد تا امکان افزایش زبانهای مختلف به آن به وجود آید.
برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به تاریخچهی ویکینبشته میتوانید به پیوندهای زیر مراجعه کنید:
- مقاله ویکیپدیا درباره ویکینبشته (که حاوی تاریخچهای مفصل به خصوص در مورد مراحل ابتدایی پروژه است.)
- دورنمای تاریخی و شخصی از ویکینبشته از ابتدای پیدایش آن. (انگلیسی)
- مقالههای فراویکی درباره ویکینبشته. (که حاوی بحثهای پیش از آغاز به کار پروژه است.) (انگلیسی)
چه چیز را در ویکینبشته وارد کنیم و چه چیز را نه؟
برخی از آثاری که اجازه حضور در ویکینبشته را دارند:
- ۱. متون منبعی که پیش از این توسط نویسندگان آنها چاپ و منتشر شدهاند.
- ۲. ترجمه متون منبع
- ۳. اسناد تاریخی که جنبهی ملی یا بینالملی دارند.
- ۴. کتابشناسی نویسندگانی که در ویکینبشته کتاب دارند.
با این حال مشارکتها محدود به این فهرست نیستند.
چند معیار پایه در مورد آثاری که اجازه حضور در ویکینبشته را ندارند:
- ۱. آثاری که حق تکثیر را نقض میکنند.
- ۲. تحقیق یا اثر دستاول که توسط صاحب اثر به پروژه فرستاده میشود.
- ۳. دادههای ریاضی، فرمولها و جدولها
- ۴. کد برنامههای رایانهای
- ۵. دادههای مرجع آماری (نظیر نتایج انتخابات)
اینها تنها نمونههای از مطالبی هستند که اجازه حضور در ویکینبشته را ندارند. مطمنئاً آثار دیگری نیز وجود دارند که بنابر سیاستها یا قراردادهای ویکینبشته از حضور در آن منع میشوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر به نوشتار زیر مراجعه کنید:
زبانها و ترجمهها
ویکینبشته پروژهای چندزبانه است. از متون و ترجمهی آنها در تمام زبانها، در زیردامنههای مناسب و در ویکینبشته عمومی، استقبال میشود.
ویکینبشته فارسی مکانی است برای نگهداری از:
- متون منبعی که اصالتاً فارسی هستند.
- ترجمهی فارسی متون منبعی که اصالتاً به زبانهای دیگر هستند.
- منابع برابر که ترجمههایی به فارسی دارند.
طبقهبندی و ایجاد پیوند برای متون و ترجمهها امری مهم به شمار میرود زیرا با این کار همگان میتوانند با سادگی بیشتری به اثر مورد نظر خود دست یابند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد زبانها و ترجمهها به صفحهی زیر مراجعه کنید:
ویکینبشته و بقیه پروژههای ویکیمدیا
ویکینبشته یا ویکینسک؟
تمایز بین این دو پروژه نسبتاً آسان است.
- ویکینبشته آثاری را شامل میشود که در جای دیگری به چاپ رسیده باشند. در واقع این پروژه کتابخانهای از آثاری است که در مالکیت عمومی قرار دارند.
- ویکینسک آثاری را شامل میشود که توسط خود مشارکتکنندگان نوشته میشوند. برای مثال راهنماهای مطالعه، کتابهای درسی و یادداشتهای دروس از جملهی این آثار هستند.
موضوع یادداشتنویسی یا تفسیر منابع اصلی غالباً از آن جهت که برخی آن را مربوط به ویکینبشته و برخی مربوط به ویکینسک دانستهاند مورد اختلاف بوده است. برای مشاهدهی راهکارهای در نظر گرفتهشده به اطلاعاتی که بر روی هر دو پروژه دربارهی این موضوع تهیه شدهاند مراجعه کنید:
ویکینبشته یا ویکیپدیا؟
ویکیپدیا یک دانشنامه است در حالی که ویکینبشته یک کتابخانه تلقی میشود. ویکیپدیا حاوی مقالههایی پیرامون کتابها است اما ویکینبشته از خود کتابها نگهداری میکند. هر دو پروژه میتوانند اطلاعات کتابشناسی نویسندگان را در بر داشته باشند.
محافظت از صفحهها
صفحههای ویکی در بسیاری از پروژههای ویکیمدیا طوری طراحی شدهاند که بتوان تا ابد آنها را تغییر داد. از بین نمونههای عادی میتوان به مقالههای ویکیپدیا یا راهنماهای مطالعهی موجود در ویکینسک نام برد.
در مقابل، ویکینسک کتابخانهای از متون ثابتی است که پیش از این در جای دیگر منتشر شدهاند. در اکثر یا اغلب مواقع، نباید این متون را تغییر داد یا متحول کرد، زیرا این کار به شدت بر صحت و اعتبارشان اثر میگذارد! بنابراین، ویکینسک سیاستی را در پیش گرفته است که طی آن سعی میشود صفحههایی که یک بار ویرایش شدهاند و از صحت قالببندی و درستی مطلبشان اطمینان حاصل شده است، مورد «محافظت» قرار گیرند. هر گونه نظری در رابطه با لزوم ایجاد تغییر یا اصلاح در متن یک مطلب خاص را میتوان در هر زمانی در صفحهی گفتگوی هر واحد متنی مطرح کرد و اگر لازم باشد، مسئولین میتوانند صفحه را از حالت محافظت شده خارج کنند.
با این وصف، ویکینبشته بیشتر شبیه به ویکیگزارش میشود. در ویکیگزاش نیز صفحههایی که مربوط به بایگانی اخبار میباشند تحت محافظت قرار میگیرند تا از اعتبار تاریخیشان محافظت شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به پیوند زیر مراجعه کنید:
دیدگاه بیطرفانه
دیدگاه بیطرفانه سیاستی مهم است که در تمام پروژههای خانواده ویکیمدیا قابل اعمال میباشد. لازم نیست که متون منبع نیز سیاست بیطرفانه را رعایت کنند. تا زمانی که ما از روی صداقت به تکثیر مجدد و انتساب آنها به نویسندگانشان میپردازیم، از سیاست دیدگاه بیطرفانه تخطی نکردهایم. با این حال، تأکید بر روی بخشهای خاصی از متن یا تکثیر مجدد بخشهای خاص میتواند نشانگر بروز یک دیدگاه جانبدارانه باشد.
مطالب مقدماتی و هر گونه متن توضیحی در مورد واحدهای متنی باید با توجه به دیدگاه بیطرفانه نوشته شوند.
حقوق تکثیر
قوانین حق تکثیر مانند پروژههای دیگر ویکیمدیا اعمال میشوند، در نتیجه آنها را باید در نظر داشت.
برای مطالعه کلی حق تکثیر به پیوندهای زیر مراجعه کنید:
پیوندهای دیگر
ویکینبشته:درباره - اطلاعاتی مختصر با پیوندهای دقیق