| | | | | | |
|
یک عرابی بار کرده اشتری |
|
دو جوال زفت از دانه پری |
|
|
او نشسته بر سر هر دو جوال |
|
یک حدیثانداز کرد او را سال |
|
|
از وطن پرسید و آوردش بگفت |
|
واندر آن پرسش بسی درها بسفت |
|
|
بعد از آن گفتش که این هر دو جوال |
|
چیست آکنده بگو مصدوق حال |
|
|
گفت اندر یک جوالم گندمست |
|
در دگر ریگی نه قوت مردمست |
|
|
گفت تو چون بار کردی این رمال |
|
گفت تا تنها نماند آن جوال |
|
|
گفت نیم گندم آن تنگ را |
|
در دگر ریز از پی فرهنگ را |
|
|
تا سبک گردد جوال و هم شتر |
|
گفت شاباش ای حکیم اهل و حر |
|
|
این چنین فکر دقیق و رای خوب |
|
تو چنین عریان پیاده در لغوب |
|
|
رحمش آمد بر حکیم و عزم کرد |
|
کش بر اشتر بر نشاند نیکمرد |
|
|
باز گفتش ای حکیم خوشسخن |
|
شمهای از حال خود هم شرح کن |
|
|
این چنین عقل و کفایت که تراست |
|
تو وزیری یا شهی بر گوی راست |
|
|
گفت این هر دو نیم از عامهام |
|
بنگر اندر حال و اندر جامهام |
|
|
گفت اشتر چند داری چند گاو |
|
گفت نه این و نه آن ما را مکاو |
|
|
گفت رختت چیست باری در دکان |
|
گفت ما را کودکان و کو مکان |
|
|
گفت پس از نقد پرسم نقد چند |
|
که توی تنهارو و محبوبپند |
|
|
کیمیای مس عالم با توست |
|
عقل و دانش را گوهر تو بر توست |
|
|
گفت والله نیست یا وجه العرب |
|
در همه ملکم وجوه قوت شب |
|
|
پا برهنه تن برهنه میدوم |
|
هر که نانی میدهد آنجا روم |
|
|
مر مرا زین حکمت و فضل و هنر |
|
نیست حاصل جز خیال و درد سر |
|
|
پس عرب گفتش که رو دور از برم |
|
تا نبارد شومی تو بر سرم |
|
|
دور بر آن حکمت شومت ز من |
|
نطق تو شومست بر اهل زمن |
|
|
یا تو آن سو رو من این سو میدوم |
|
ور ترا ره پیش من وا پس روم |
|
|
یک جوالم گندم و دیگر ز ریگ |
|
به بود زین حیلههای مردریگ |
|
|
احمقیام پس مبارک احمقیست |
|
که دلم با برگ و جانم متقیست |
|
|
گر تو خواهی کت شقاوت کم شود |
|
جهد کن تا از تو حکمت کم شود |
|
|
حکمتی کز طبع زاید وز خیال |
|
حکمتی نی فیض نور ذوالجلال |
|
|
حکمت دنیا فزاید ظن و شک |
|
حکمت دینی برد فوق فلک |
|
|
زوبعان زیرک آخر زمان |
|
بر فزوده خویش بر پیشینیان |
|
|
حیلهآموزان جگرها سوخته |
|
فعلها و مکرها آموخته |
|
|
صبر و ایثار و سخای نفس و جود |
|
باد داده کان بود اکسیر سود |
|
|
فکر آن باشد که بگشاید رهی |
|
راه آن باشد که پیش آید شهی |
|
|
شاه آن باشد که پیش شه رود |
|
نه بمخزنها و لشکر شه شود |
|
|
تا بماند شاهی او سرمدی |
|
همچو عز ملک دین احمدی |
|