| | | | | | |
|
گرچه بر ناید به جهد و زور تو |
|
لیک مسجد را برآرد پور تو |
|
|
کردهی او کردهی تست ای حکیم |
|
ممنان را اتصالی دان قدیم |
|
|
ممنان معدود لیک ایمان یکی |
|
جسمشان معدود لیکن جان یکی |
|
|
غیرفهم و جان که در گاو و خرست |
|
آدمی را عقل و جانی دیگرست |
|
|
باز غیرجان و عقل آدمی |
|
هست جانی در ولی آن دمی |
|
|
جان حیوانی ندارد اتحاد |
|
تو مجو این اتحاد از روح باد |
|
|
گر خورد این نان نگردد سیر آن |
|
ور کشد بار این نگردد او گران |
|
|
بلک این شادی کند از مرگ او |
|
از حسد میرد چو بیند برگ او |
|
|
جان گرگان و سگان هر یک جداست |
|
متحد جانهای شیران خداست |
|
|
جمع گفتم جانهاشان من به اسم |
|
کان یکی جان صد بود نسبت به جسم |
|
|
همچو آن یک نور خورشید سما |
|
صد بود نسبت بصحن خانهها |
|
|
لیک یک باشد همه انوارشان |
|
چونک برگیری تو دیوار از میان |
|
|
چون نماند خانهها را قاعده |
|
ممنان مانند نفس واحده |
|
|
فرق و اشکالات آید زین مقال |
|
زانک نبود مثل این باشد مثال |
|
|
فرقها بیحد بود از شخص شیر |
|
تا به شخص آدمیزاد دلیر |
|
|
لیک در وقت مثال ای خوشنظر |
|
اتحاد از روی جانبازی نگر |
|
|
کان دلیر آخر مثال شیر بود |
|
نیست مثل شیر در جملهی حدود |
|
|
متحد نقشی ندارد این سرا |
|
تا که مثلی وا نمایم من ترا |
|
|
هم مثال ناقصی دست آورم |
|
تا ز حیرانی خرد را وا خرم |
|
|
شب بهر خانه چراغی مینهند |
|
تا به نور آن ز ظلمت میرهند |
|
|
آن چراغ این تن بود نورش چو جان |
|
هست محتاج فتیل و این و آن |
|
|
آن چراغ شش فتیلهی این حواس |
|
جملگی بر خواب و خور دارد اساس |
|
|
بیخور و بیخواب نزید نیم دم |
|
با خور و با خواب نزید نیز هم |
|
|
بیفتیل و روغنش نبود بقا |
|
با فتیل و روغن او هم بیوفا |
|
|
زانک نور علتیاش مرگجوست |
|
چون زید که روز روشن مرگ اوست |
|
|
جمله حسهای بشر هم بیبقاست |
|
زانک پیش نور روز حشر لاست |
|
|
نور حس و جان بابایان ما |
|
نیست کلی فانی و لا چون گیا |
|
|
لیک مانند ستاره و ماهتاب |
|
جمله محوند از شعاع آفتاب |
|
|
آنچنان که سوز و درد زخم کیک |
|
محو گردد چون در آید مار الیک |
|
|
آنچنان که عور اندر آب جست |
|
تا در آب از زخم زنبوران برست |
|
|
میکند زنبور بر بالا طواف |
|
چون بر آرد سر ندارندش معاف |
|
|
آب ذکر حق و زنبور این زمان |
|
هست یاد آن فلانه وان فلان |
|
|
دم بخور در آب ذکر و صبر کن |
|
تا رهی از فکر و وسواس کهن |
|
|
بعد از آن تو طبع آن آب صفا |
|
خود بگیری جملگی سر تا به پا |
|
|
آنچنان که از آب آن زنبور شر |
|
میگریزد از تو هم گیرد حذر |
|
|
بعد از آن خواهی تو دور از آب باش |
|
که بسر همطبع آبی خواجهتاش |
|
|
بس کسانی کز جهان بگذشتهاند |
|
لا نیند و در صفات آغشتهاند |
|
|
در صفات حق صفات جملهشان |
|
همچو اختر پیش آن خور بینشان |
|
|
گر ز قرآن نقل خواهی ای حرون |
|
خوان جمیع هم لدینا محضرون |
|
|
محضرون معدوم نبود نیک بین |
|
تا بقای روحها دانی یقین |
|
|
روح محجوب از بقا بس در عذاب |
|
روح واصل در بقا پاک از حجاب |
|
|
زین چراغ حس حیوان المراد |
|
گفتمت هان تا نجویی اتحاد |
|
|
روح خود را متصل کن ای فلان |
|
زود با ارواح قدس سالکان |
|
|
صد چراغت ار مرند ار بیستند |
|
پس جدا اند و یگانه نیستند |
|
|
زان همه جنگند این اصحاب ما |
|
جنگ کس نشنید اندر انبیا |
|
|
زانک نور انبیا خورشید بود |
|
نور حس ما چراغ و شمع و دود |
|
|
یک بمیرد یک بماند تا به روز |
|
یک بود پژمرده دیگر با فروز |
|
|
جان حیوانی بود حی از غذا |
|
هم بمیرد او بهر نیک و بذی |
|
|
گر بمیرد این چراغ و طی شود |
|
خانهی همسایه مظلم کی شود |
|
|
نور آن خانه چو بی این هم به پاست |
|
پس چراغ حس هر خانه جداست |
|
|
این مثال جان حیوانی بود |
|
نه مثال جان ربانی بود |
|
|
باز از هندوی شب چون ماه زاد |
|
در سر هر روزنی نوری فتاد |
|
|
نور آن صد خانه را تو یک شمر |
|
که نماند نور این بی آن دگر |
|
|
تا بود خورشید تابان بر افق |
|
هست در هر خانه نور او قنق |
|
|
باز چون خورشید جان آفل شود |
|
نور جمله خانهها زایل شود |
|
|
این مثال نور آمد مثل نی |
|
مر ترا هادی عدو را رهزنی |
|
|
بر مثال عنکبوت آن زشتخو |
|
پردههای گنده را بر بافد او |
|
|
از لعاب خویش پردهی نور کرد |
|
دیدهی ادراک خود را کور کرد |
|
|
گردن اسپ ار بگیرد بر خورد |
|
ور بگیرد پاش بستاند لگد |
|
|
کم نشین بر اسپ توسن بیلگام |
|
عقل و دین را پیشوا کن والسلام |
|
|
اندرین آهنگ منگر سست و پست |
|
کاندرین ره صبر و شق انفسست |
|