| | | | | | |
|
نفس خود را کش جهانی را زنده کن |
|
خواجه را کشتست او را بنده کن |
|
|
مدعی گاو نفس تست هین |
|
خویشتن را خواجه کردست و مهین |
|
|
آن کشندهی گاو عقل تست رو |
|
بر کشنده گاو تن منکر مشو |
|
|
عقل اسیرست و همی خواهد ز حق |
|
روزیی بی رنج و نعمت بر طبق |
|
|
روزی بی رنج او موقوف چیست |
|
آنک بکشد گاو را کاصل بدیست |
|
|
نفس گوید چون کشی تو گاو من |
|
زانک گاو نفس باشد نقش تن |
|
|
خواجهزادهی عقل مانده بینوا |
|
نفس خونی خواجه گشت و پیشوا |
|
|
روزی بیرنج میدانی که چیست |
|
قوت ارواحست و ارزاق نبیست |
|
|
لیک موقوفست بر قربان گاو |
|
گنج اندر گاو دان ای کنجکاو |
|
|
دوش چیزی خوردهام ور نه تمام |
|
دادمی در دست فهم تو زمام |
|
|
دوش چیزی خوردهام افسانه است |
|
هرچه میآید ز پنهان خانه است |
|
|
چشم بر اسباب از چه دوختیم |
|
گر ز خوشچشمان کرشم آموختیم |
|
|
هست بر اسباب اسبابی دگر |
|
در سبب منگر در آن افکن نظر |
|
|
انبیا در قطع اسباب آمدند |
|
معجزات خویش بر کیوان زدند |
|
|
بیسبب مر بحر را بشکافتند |
|
بی زراعت چاش گندم یافتند |
|
|
ریگها هم آرد شد از سعیشان |
|
پشم بز ابریشم آمد کشکشان |
|
|
جمله قرآن هست در قطع سبب |
|
عز درویش و هلاک بولهب |
|
|
مرغ بابیلی دو سه سنگ افکند |
|
لشکر زفت حبش را بشکند |
|
|
پیل را سوراخ سوراخ افکند |
|
سنگ مرغی کو به بالا پر زند |
|
|
دم گاو کشته بر مقتول زن |
|
تا شود زنده همان دم در کفن |
|
|
حلقببریده جهد از جای خویش |
|
خون خود جوید ز خونپالای خویش |
|
|
همچنین ز آغاز قرآن تا تمام |
|
رفض اسبابست و علت والسلام |
|
|
کشف این نه از عقل کارافزا شود |
|
بندگی کن تا ترا پیداشود |
|
|
بند معقولات آمد فلسفی |
|
شهسوار عقل عقل آمد صفی |
|
|
عقل عقلت مغز و عقل تست پوست |
|
معدهی حیوان همیشه پوستجوست |
|
|
مغزجوی از پوست دارد صد ملال |
|
مغز نغزان را حلال آمد حلال |
|
|
چونک قشر عقل صد برهان دهد |
|
عقل کل کی گام بی ایقان نهد |
|
|
عقل دفترها کند یکسر سیاه |
|
عقل عقل آفاق دارد پر ز ماه |
|
|
از سیاهی و سپیدی فارغست |
|
نور ماهش بر دل و جان بازغست |
|
|
این سیاه و این سپید ار قدر یافت |
|
زان شب قدرست کاختروار تافت |
|
|
قیمت همیان و کیسه از زرست |
|
بی ز زر همیان و کیسه ابترست |
|
|
همچنانک قدر تن از جان بود |
|
قدر جان از پرتو جانان بود |
|
|
گر بدی جان زنده بی پرتو کنون |
|
هیچ گفتی کافران را میتون |
|
|
هین بگو که ناطقه جو میکند |
|
تا به قرنی بعد ما آبی رسد |
|
|
گرچه هر قرنی سخنآری بود |
|
لیک گفت سالفان یاری بود |
|
|
نه که هم توریت و انجیل و زبور |
|
شد گواه صدق قرآن ای شکور |
|
|
روزی بیرنج جو و بیحساب |
|
کز بهشتت آورد جبریل سیب |
|
|
بلک رزقی از خداوند بهشت |
|
بیصداع باغبان بی رنج کشت |
|
|
زانک نفع نان در آن نان داد اوست |
|
بدهدت آن نفع بی توسیط پوست |
|
|
ذوق پنهان نقش نان چون سفرهایست |
|
نان بی سفره ولی را بهرهایست |
|
|
رزق جانی کی بری با سعی و جست |
|
جز به عدل شیخ کو داود تست |
|
|
نفس چون با شیخ بیند کام تو |
|
از بن دندان شود او رام تو |
|
|
صاحب آن گاو رام آنگاه شد |
|
کز دم داود او آگاه شد |
|
|
عقل گاهی غالب آید در شکار |
|
برسگ نفست که باشد شیخ یار |
|
|
نفس اژدرهاست با صد زور و فن |
|
روی شیخ او را زمرد دیده کن |
|
|
گر تو صاحب گاو را خواهی زبون |
|
چون خران سیخش کن آن سو ای حرون |
|
|
چون به نزدیک ولی الله شود |
|
آن زبان صد گزش کوته شود |
|
|
صد زبان و هر زبانش صد لغت |
|
زرق و دستانش نیاید در صفت |
|
|
مدعی گاو نفس آمد فصیح |
|
صد هزاران حجت آرد ناصحیح |
|
|
شهر را بفریبد الا شاه را |
|
ره نتاند زد شه آگاه را |
|
|
نفس را تسبیح و مصحف در یمین |
|
خنجر و شمشیر اندر آستین |
|
|
مصحف و سالوس او باور مکن |
|
خویش با او همسر و همسر مکن |
|
|
سوی حوضت آورد بهر وضو |
|
واندر اندازد ترا در قعر او |
|
|
عقل نورانی و نیکو طالبست |
|
نفس ظلمانی برو چون غالبست |
|
|
زانک او در خانه عقل تو غریب |
|
بر در خود سگ بود شیر مهیب |
|
|
باش تا شیران سوی بیشه روند |
|
وین سگان کور آنجا بگروند |
|
|
مکر نفس و تن نداند عام شهر |
|
او نگردد جز بوحی القلب قهر |
|
|
هر که جنس اوست یار او شود |
|
جز مگر داود کان شیخت بود |
|
|
کو مبدل گشت و جنس تن نماند |
|
هر که را حق در مقام دل نشاند |
|
|
خلق جمله علتیاند از کمین |
|
یار علت میشود علت یقین |
|
|
هر خسی دعوی داودی کند |
|
هر که بی تمییز کف در وی زند |
|
|
از صیادی بشنود آواز طیر |
|
مرغ ابله میکند آن سوی سیر |
|
|
نقد را از نقل نشناسد غویست |
|
هین ازو بگریز اگر چه معنویست |
|
|
رسته و بر بسته پیش او یکیست |
|
گر یقین دعوی کند او در شکیست |
|
|
این چنین کس گر ذکی مطلقست |
|
چونش این تمییز نبود احمقست |
|
|
هین ازو بگریز چون آهو ز شیر |
|
سوی او مشتاق ای دانا دلیر |
|