قانون کیفر بزه‌های مربوط به راه‌آهن
قانون کیفر بزه های مربوط به راه آهن‌قانون کیفر بزه‌های مربوط به راه‌آهن مصوب 31 فروردین ماه 1320 ماده 1 - هر کس خاک‌ریز - خاک‌بر - پل - تونل - دیوار - سد - ابنیه - بالاست تراورس - ریل - پیچ و مهره ریل - اتصالی ریل - علائم خطر-تیرهای تلفن و تلگراف و سیم‌های آن و وسائل نقلیه راه‌آهن را خراب کند و به طور کلی عملی نماید که موجب خروج قطار از خط یا تصادم یا حادثه‌مهم دیگری شود به حبس با اعمال شاقه از پنج تا 15 سال محکوم می‌شود. و اگر در نتیجه حادثه یک یا چند نفر کشته شود مرتکب محکوم به اعدام خواهد شد. هر گاه عمل منتهی به یکی از حادثه‌های مذکور نگردد در غیر مورد خرابی پل - تونل - و سد مرتکب به دو سال تا هفت سال حبس مجرد و در مورد پل‌و تونل و سد از 4 سال تا ده سال حبس با اعمال شاقه محکوم می‌شود. ماده 2 - هر کس در غیر مورد مذکور در ماده یک در متعلقات راه‌آهن عملی نماید که بیم خروج قطار از خط یا تصادم و یا حادثه مهم دیگر برود‌مرتکب به حبس مجرد از دو تا پنج سال محکوم می‌شود و هر گاه عمل مذکور برای حرکت قطار فقط ایجاد مانعی نماید و به طور کلی اسباب اختلال‌حرکت قطار را فراهم کند مرتکب به حبس تأدیبی تا دو سال محکوم می‌شود. ماده 3 - هر گاه بزه‌های مذکور در ماده یک و دو در اثر توطئه و تبانی دو نفر یا بیشتر انجام یابد یک ثلث از کیفری که قطع نظر از تبانی برای مرتکب‌منظور می‌شود به کیفر مرتکب افزوده خواهد شد جز در مورد اعدام که مرتکب به همان کیفر محکوم می‌شود. ماده 4 - هر گاه برای ارتکاب بزه‌های مذکوره در ماده یک جمعیتی از سه تن به بالا تشکیل شود تشکیل‌دهندگان و محرکین فقط برای همین عمل به‌حبس تأدیبی از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شوند. کسی که عضو این جمعیت شده باشد فقط برای همین عمل به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. هر گاه از جمعیت مزبور دست کم سه تن مسلح باشند محرکین و تشکیل‌دهندگان هر یک به حبس با اعمال شاقه از سه سال تا پنج سال محکوم‌می‌شوند و کسی که عضو این جمعیت شده باشد به دو تا سه سال حبس مجرد محکوم می‌گردد. ماده 5 - هر یک از شرکت‌کنندگان که جمعیت مذکور در مواد فوق را منحل یا موجبات انحلال آن را فراهم سازند یا از جزء توطئه‌کنندگان و عضویت‌جمعیت خارج شوند یا از وقوع بزه یا توطئه یا تشکیل جمعیت برای ارتکاب بزه مانع شوند یا وجود جمعیت و تصمیمات آن را به مأمورین دولت افشاء‌کنند از کیفر معاف خواهند بود مشروط بر این که پیش از تعقیب و پیش از وقوع بزه که جمعیت برای ارتکاب آن تشکیل شده اقدامات مزبور به عمل آمده‌باشد. ماده 6 - هر کس اعمال مذکور در مواد 1 و 2 را از روی بی‌مبالاتی یا غفلت انجام دهد در مواردی که کیفر بزه عمدی اعدام یا حبس با اعمال شاقه‌است به حبس تأدیبی از یک تا سه سال و به تأدیه غرامت از دویست تا ده هزار ریال محکوم می‌شود و در مواردی که برای بزه عمدی حبس مجرد مقرر‌شده کیفر مرتکب حبس تأدیبی از سه ماه تا دو سال و تأدیه غرامت از صد تا هزار ریال می‌باشد. ماده 7 - هر کس وسائل نقلیه راه‌آهن را ضایع یا خراب کند به طوری که از خاصیت بهره‌برداری بیندازد در صورتی که وسائط نقلیه از قبیل لوکوموتیو‌یا اتوتوریس باشد به حبس مجرد از دو تا پنج سال محکوم می‌شود و در مورد سایر وسائط نقلیه راه‌آهن کیفر مرتکب حبس تأدیبی از شش ماه تا سه‌سال خواهد بود مگر اینکه عمل مشمول عنوان شدیدتری باشد که در آن صورت مرتکب به کیفر همان بزه محکوم می‌گردد. ماده 8 - مسافری که بدون جهت علامات موجوده در واگنها را از قبیل ترمز خطر و غیره به کار برد و قطار بایستد به تأدیه غرامت دویست تا پانصد‌ریال ملزم خواهد شد. ماده 9 - مسافری که به تجهیزات واگن از قبیل چراغ - توریهای پنجره - شیشه - پرده - جایگاه جامه‌دان زیانی وارد آورد به پرداخت خسارت طبق‌تعرفه راه‌آهن مصوب وزارت راه ملزم خواهد شد. برای خسارتی که قابل پیش‌بینی در تعرفه نبوده با رعایت اینکه مقدار خسارت از یکصد ریال تجاوز‌نکند طبق تشخیص اداره راه‌آهن ملزم خواهد شد. در صورتی که عمل مشمول عناوین کیفری باشد به کیفر مقرر برای آن عمل نیز در مراجع صالحه محکوم می‌شود. ماده 10 - وجوه مذکور در ماده 8 به تشخیص رییس قطار و وجوه مذکور ماده 9 مطابق تعرفه یا تشخیص راه‌آهن به حسب مورد در مقابل قبض‌رسمی اداری دریافت می‌گردد. در صورتی که واردکننده خسارت اعتراضی داشته باشد می‌تواند پس از پرداخت وجه تا مدت شش ماه به یکی از دادگاه‌های شهرستان خط سیر مراجعه‌نماید. هر گاه واردکننده خسارت از پرداخت این وجوه امتناع نماید چنانچه مالی همراه داشته باشد رییس قطار حق دارد به میزان خسارت مورد مطالبه از مال‌او بازداشت نموده و طبق آیین‌نامه مصوب وزارت راه و وزارت دادگستری خسارت راه‌آهن را از آن استیفاء نماید. نسبت به بازداشت مال نیز واردکننده‌خسارت از تاریخ بازداشت آن به شرح بالا حق شکایت خواهد داشت. هر گاه دارایی ممتنع کفایت خسارت وارده را ندهد یا دارایی نداشته و نتواند تضمین کافی بدهد چنانچه راه‌آهن مقتضی بداند می‌تواند صورتمجلس‌تنظیم و با خود او تحت مراقبت مأمورین به نزدیکترین دادگاه مقصد ممتنع بفرستد. دادگاه در این قبیل موارد خارج از نوبت رسیدگی خواهد کرد. ماده 11 - حمل مواد زود اشتعال و قابل احتراق و انفجار بدون اطلاع اداره راه‌آهن ممنوع است و مسافری که بدون اطلاع راه‌آهن مواد مزبور را در‌جامه‌دانها و اثاثیه خود در واگنها حمل کند یا آنها را جزو اثاثیه خود به قسمت حمل و نقل اثاثیه (توشه) بسپارد و همچنین هر کس بدون استحضار‌راه‌آهن مواد مزبور را برای حمل به وسیله واگنهای باری تحویل نماید محکوم به تأدیه غرامت از دویست تا دو هزار ریال خواهد گردید. در صورتی که عمل مزبور منجر به حریق یا حادثه دیگری گردد که جرم شدیدتری شناخته شده باشد مرتکب به کیفر آن بزه محکوم خواهد شد. ماده 12 - هر گاه کسی باعث تضییع یا تلف مالی بشود که برای حمل به راه‌آهن سپرده شده است در قبال بنگاه راه‌آهن مسئول خساراتی است که از‌این جهت به راه‌آهن وارد شده باشد. ماده 13 - هر کس در حریم راه‌آهن بدون اجازه کتبی بنگاه راه‌آهن ساختمان یا حفریات و به طور کلی هر دخل و تصرفی نماید علاوه بر اجبار به‌اعاده محل به صورت اولیه محکوم به تأدیه غرامت از دویست تا دو هزار ریال خواهد شد آنچه پیش از اجرای این قانون داخل در حریم بوده در صورتی‌که راه‌آهن اجازه ابقاء آن را ندهد مالک آن ملزم است که آن را از حریم راه‌آهن بردارد و اگر امتناع نماید راه‌آهن آن را برخواهد داشت و یا در صورت‌موافقت راه‌آهن به بهای عادلانه به راه‌آهن واگذار می‌شود حریم راه‌آهن عبارت از 17 متر فاصله به هر یک از دو طرف محور خط می‌باشد. ماده 14 - نگاهداری و چراندن دام در حریم راه‌آهن ممنوع است و راه‌آهن مسئول خسارات وارده که از تلف آنها حاصل می‌شود نخواهد بود. اگر از این راه خساراتی به راه‌آهن وارد شود مالکین دام‌ها در قبال راه‌آهن مسئول خواهند بود. ماده 15 - تا مسافت کمتر از پنجاه متر از خط آهن ساختن بناهایی که دارای سقف پوشالی باشد و خرمن نمودن کاه و علف و انبار نمودن مواد زود‌احتراق و زود اشتعال ممنوع است و متخلفین محکوم به تأدیه غرامت از 200 تا دو هزار ریال خواهند شد. ماده 16 - هر یک از کارمندان راه‌آهن که متصدی راندن یا وظیفه‌دار تشکیل یا حرکت قطار می‌باشد لوکوموتیو - واگن - درزین یا هر گونه وسیله‌نقلیه‌ای را که می‌داند معیوب است و در صورت سیر موجب مخاطره خواهد شد به راه اندازد و یا به مناسبت وظیفه مانع تشکیل قطار و حرکت آن‌نشود به حبس تأدیبی از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شود. همین کیفر درباره کارمندانی که از معیوب بودن وسائل نقلیه مطلع و بر حسب وظیفه مکلف به آگاه ساختن مقامات مربوطه بوده و آن مقامات را مسبوق‌نساخته‌اند اعمال می‌گردد. ماده 17 - رییس قطار - راننده - ترمزبانان - و سوزن‌بانان که برخلاف مقررات در موقع حرکت قطار تا رسیدن آن به مقصد یا در موقع حرکت و‌ورود قطار به ایستگاه محل خدمت خود را ترک و یا وظیفه خود را انجام ندهند به حبس تأدیبی از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شوند. ماده 18 - متصدیان حفظ ساختمان و بناهای مربوطه به راه‌آهن یا آلات فنی آن که مسئول نگاهداری خط و نظارت ساختمانها و به طور کلی مأمور‌حفظ اموال راه‌آهن اعم از فنی و غیر فنی می‌باشند اگر وظیفه خود را ترک کنند محکوم به حبس تأدیبی از یک ماه تا شش ماه خواهند شد. هر گاه بزه‌های مذکور در این ماده و دو ماده پیش منتهی به تصادم یا خروج قطار از خط و یا حادثه مهم دیگری بشود مرتکب به دو تا سه سال حبس‌مجرد محکوم خواهد شد و اگر در نتیجه حادثه کسی کشته شود به حبس با اعمال شاقه از سه تا ده سال محکوم می‌گردد. در مورد این ماده و ماده 17 در قسمتی که کیفر مرتکب حبس تأدیبی مقرر شده است تعقیب بزه منوط به درخواست بنگاه راه‌آهن می‌باشد. ماده 19 - اگر مأمورین راه‌آهن از امر مافوق خود که برای احتراز از خطر و حادثه راه‌آهن صادر شده تخلف کنند به حبس تأدیبی از یک ماه تا شش‌ماه محکوم خواهند شد. و چنانچه این تخلف منجر به حادثه راه‌آهن شود مرتکب به دو تا سه سال حبس مجرد محکوم می‌شود. و اگر در نتیجه حادثه‌کسی کشته شود کیفر مرتکب حبس با اعمال شاقه از سه تا ده سال است. ماده 20 - هر گاه کارمند راه‌آهن از ساختمانها - تجهیزات - کارخانجات تأسیسات ثابت و وسائط نقلیه و غیر آن - نقشه - عکس یا اطلاعاتی که‌جنبه سری دارند و افشاء آن برخلاف مصالح راه‌آهن و یا مصالح عمومی کشور باشد به کسی بدهد و یا کسی را برای به دست آوردن چنین اسناد و‌مدارک کمک نماید در صورتی که عمل بزه شدیدتری نباشد به حبس مجرد از دو تا پنج سال محکوم می‌شود. ماده 21 - چنانچه کارکنان لوکوموتیو اعم از راننده یا آتشکار و همچنین سایر کارمندان راه‌آهن که مسئول تأمین آمد و شد قطار هستند در غیر مورد‌مذکور در ماده 6 مرتکب بی‌مبالاتی یا غفلت بشوند که منجر به زیان دولت علاوه بر جبران خسارت به حبس تأدیبی از یک ماه تا یک سال‌محکوم می‌شوند. ماده 22 - کدخدایان و دهبانانی که به امر مقامات مربوطه مواظبت قسمتی از راه‌آهن به عهده آنها واگذار شده هر گاه در انجام مأموریت خود‌بی‌مبالاتی و یا غفلتی بنمایند که موجب شود کسی به راه‌آهن خرابی وارد نماید به سه ماه تا سه سال حبس تأدیبی محکوم می‌شوند. ماده 23 - هر گاه اعمال مذکور در این قانون منتهی به نتایج قابل کیفری گردد که در این قانون پیش‌بینی نشده است مقررات سایر قوانین کیفری مجری‌خواهد بود. ماده 24 - وزارت راه‌آهن می‌تواند ضمن آیین‌نامه‌ای که به موجب ماده 4 قانون سازمان بنگاه راه‌آهن دولتی ایران مصوب 12 مرداد 1314 اختیار‌تنظیم آن داده شده از نظر انتظام و انضباط کارهای راه‌آهن برای تخلف کارمندان راه‌آهن از مقررات یا دستورهای رؤسای مافوق در موارد لزوم از یک روز‌تا بیست روز حبس انضباطی پیش‌بینی نموده و آن آیین‌نامه را پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجراء گذارد. طرز رسیدگی و مرجع شایسته نیز در آیین‌نامه مذکور معین خواهد شد. این قانون که مشتمل بر بیست و چهار ماده است در جلسه سی و یکم فروردین ماه یک هزار و سیصد و بیست به تصویب مجلس شورای ملی رسید. رییس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری