شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز ۳

by فردوسی

	زراه اندر ایوان شاه آمدند			پراز رنج و دل پرگناه آمدند
	ز در چون رسیدند نزدیک تخت			زهی از کمان باز کردند سخت
	فگندند ناگاه در گردنش			بیاویختند آن گرامی تنش
	شد آن تاج و آن تخت شاهنشهان			توگفتی که هرمز نبد درجهان
	چنین است آیین گردنده دهر			گهی نوش بار آورد گاه زهر
	اگر مایه اینست سودش مجوی			که درجستنش رنجت آید بروی
	چوشد گردش روز هرمز بپای			تهی ماند زان تخت فرخنده جای
	هم آنگاه برخاست آواز کوس			رخ خونیان گشت چون سندروس
	درفش سپهبد هم آنگه ز راه			پدید آمد اندر میان سپاه
	جفا پیشه گستهم و بند وی تیز			گرفتند زان کاخ راه گریز
	چنین تا بخسرو رسید این دومرد			جهانجوی چون دیدشان روی زرد
	بدانست کایشان دو دل پر ز راز			چرا از جهاندار گشتند باز
	برخساره شد چون گل شنبلید			نکرد آن سخن بر دلیران پدید
	بدیشان چنین گفت کزشاه راه			بگردید کامد بتنگی سپاه
	بیابان گزینید وراه دراز			مدارید یکسر تن از رنج باز
	چوبهرام رفت اندر ایوان شاه			گزین کرد زان لشکر کینه خواه
	زره‌دار و شمشیر زن سی‌هزار			بدان تا شوند از پس شهریار
	چنین لشکری نامبردار و گرد			ببهرام پور سیاوش سپرد
	وزان روی خسرو بیابان گرفت			همی از بد دشمنان جان گرفت
	چنین تا بنزد رباطی رسید			سر تیغ دیوار او ناپدید
	کجا خواندندیش یزدان سرای			پرستشگهی بود و فرخنده جای
	نشستنگه سوکواران بدی			بدو در سکوبا و مطران بدی
	چنین گفت خسرو به یزدان پرست			که از خوردنی چیست کاید بدست
	سکوبا بدو گفت کای نامدار			فطیرست با تره‌ی جویبار
	گرای دون که شاید بدین سان خورش			مبادت جز از نوشه این پرورش
	ز اسب اندر آمد سبک شهریار			همان آنک بودند با اوسوار
	جهانجوی با آن دو خسرو پرست			گرفت از پی و از برسم بدست
	بخوردند با شتاب چیزی که بود			پس آنگه به زمزم بگفتند زود
	چنین گفت پس با سکوبا که می			نداری تو ای پیرفرخنده پی
	بدو گفت ما می‌زخرما کنیم			به تموز وهنگام گرما کنیم
	کنون هست لختی چو روشن گلاب			به سرخی چو بیجاده در آفتاب
	هم آنگه بیاورد جامی نبید			که شد زنگ خورشید زو ناپدید
	بخورد آن زمان خسرو از می سه جام			می و نان کشکین که دارد بنام
	چو مغزش شد از باده‌ی سرخ گرم			هم آنگه بخفت از بر ریگ نرم
	نهاد از بر ران بندوی سر			روانش پر از درد و خسته جگر
	همان چون بخواب اندر آمد سرش			سکوبای مهتر بیامد برش
	که از راه گردی برآمد سیاه			دران گرد تیره فراوان سپاه
	چنین گفت خسرو که بد روزگار			که دشمن بدین گونه شد خواستا ر
	نه مردم به کارست و نه بارگی			فراز آمد آن روز بیچارگی
	بدو گفت بندوی بس چاره ساز			که آمدت دشمن بتنگی فراز
	بدو گفت خسرو که ای نیک خواه			مرا اندرین کار بنمای راه
	بدو گفت بندوی کای شهریار			تو را چاره سازم بدین روزگار
	ولیکن فدا کرده باشم روان			به پیش جهانجوی شاه جهان
	بدو گفت خسرو که دانای چین			یکی خوب زد داستانی برین
	که هرکو کند بر درشاه کشت			بیابد بدان گیتی اندر بهشت
	چو دیوار شهر اندر آمد زپای			کلاته نباید که ماند بجای
	چو ناچیز خواهد شدن شارستان			مماناد دیوار بیمارستان
	توگر چاره‌جویی دانی اکنون بساز			هم از پاک یزدان نه‌ای بی‌نیاز
	بدو گفت بندوی کاین تاج زر			مرا ده همین گوشوار و کمر
	همان لعل زرین چینی قبای			چو من پوشم این را تو ایدر مپای
	برو با سپاهت هم اندر شتاب			چو کشتی که موجش درآرد ز آب
	بکرد آن زمان هرچ بندوی گفت			وزانجایگه گشت با باد جفت
	چو خسرو برفت از بر چاره جوی			جهاندیده سوی سقف کرد روی
	که اکنون شما را بدین بر ز کوه			بباید شدن ناپدید از گروه
	خود اندر پرستشگه آمد چو گرد			بزودی در آهنین سخت کرد
	بپوشید پس جامه‌ی زرنگار			به سر برنهاد افسر شهریار
	بران بام برشد نه بر آرزوی			سپه دید گرد اندورن چارسوی
	همی‌بود تا لشکر رزمساز			رسیدند نزدیک آن دژ فراز
	ابرپای خاست آنگه از بام زود			تن خویشتن را به لشکر نمود
	بدیدندش از دور با تاج زر			همان طوق و آن گوشوار و کمر
	همی‌گفت هر کس که این خسروست			که با تاج و با جامه‌های نوست
	چو بند وی شد بی‌گمان کان سپاه			همی‌بازنشناسد او را ز شاه
	فرود آمد و جامه‌ی خویش تفت			بپوشید ناکام و بربام رفت
	چنین گفت کای رزمسازان نو			کرا خوانم اندر شما پیش رو
	که پیغام دارم ز شاه جهان			بگویم شنیده به پیش مهان
	چو پور سیاووش دیدش ببام			منم پیش رو گفت بهرام نام
	بدو گفت گوید جهاندار شاه			که من سخت پیچانم از رنج راه
	ستوران همه خسته و کوفته			زراه دراز اندر آشوفته
	بدین خانه‌ی سوکواران به رنج			فرود آمدستیم با یار پنج
	چوپیدا شود چاک روز سپید			کنم دل زکار جهان ناامید
	بیاییم با تو به راه دراز			به نزدیک بهرام گردن فراز
	برین برکه گفتم نجویم زمان			مگر یارمندی کند آسمان
	نیاکان ماآنک بودند پیش			نگه داشتندی هم آیین وکیش
	اگرچه بدی بختشان دیر ساز			ز کهتر نبرداشتندی نیاز
	کنون آنچ ما را به دل راز بود			بگفتیم چون بخت ناساز بود
	زرخشنده خورشید تا تیره خاک			نباشد مگر رای یزدان پاک
	چو سالار بشنید زو داستان			به گفتار او گشت همداستان
	دگر هرکه بشنید گفتار اوی			پر از درد شد دل ز کردار اوی
	فرود آمد آن شب بدانجا سپاه			همی‌داشتی رای خسرو نگاه
	دگر روز بندوی بربام شد			ز دیوار تا سوی بهرام شد
	بدو گفت کامروز شاه از نماز			همانا نیاید به کاری فراز
	چنین هم شب تیره بیدار بود			پرستنده‌ی پاک دادار بود
	همان نیز خورشید گردد بلند			زگرما نباید که یابد گزند
	بیاساید امروز و فردا پگاه			همی‌راند اندر میان سپاه
	چنین گفت بهرام با مهتران			که کاریست این هم سبک هم گران
	چو بر خسرو این کار گیریم تنگ			مگر تیز گردد بیاید به جنگ
	بتنها تن او یکی لشکرست			جهانگیر و بیدار و کنداورست
	وگر کشته آید به دشت نبرد			برآرد ز ما نیز بهرام گرد
	هم آن به که امروز باشیم نیز			وگر خوردنی نیست بسیار چیز
	مگر کو بدین هم نشان خوش منش			بیاید به از جنگ وز سرزنش
	چنان هم همی‌بود تا شب ز کوه			برآمد بگرد اندر آمد گروه
	سپاه اندرآمد ز هر پهلوی			همی‌سوختند آتش از هر سوی
	چوروی زمین گشت خورشید فام			سخن گوی بندوی برشد ببام
	ببهرام گفت ای جهاندیده مرد			برانگه که برخاست از دشت گرد
	چو خسرو شما را بدید او برفت			سوی روم با لشکر خویش تفت
	کنون گر تو پران شوی چون عقاب			وگر برتر آری سر از آفتاب
	نبیند کسی شاه را جز بروم			که اکنون کهن شد بران مرز وبوم
	کنون گر دهیدم به جان زینهار			بیایم بر پهلوان سوار
	بگویم سخن هرچ پرسد زمن			ز کمی و بیشی آن انجمن
	وگرنه بپوشم سلیح نبرد			به جنگ اندر آیم بکردار گرد
	چو بهرام بشنید زو این سخن			دل مرد برنا شد از غم کهن
	به یاران چنین گفت کاکنون چه سود			اگر من برآرم ز بندوی دود
	همان به که او را برپهلوان			برم هم برین گونه روشن روان
	بگوید بدو هرچ داند ز شاه			اگر سر دهد گر ستاند کلاه
	به بندوی گفت ای بد چاره‌جوی			تو این داوریها ببهرام گوی
	فرود آمد از بام بندوی شیر			همی‌راند با نامدار دلیر
	چوبشنید بهرام کامد سپاه			سوی روم شد خسرو کینه خواه
	زپور سیاوش بر آشفت سخت			بدو گفت کای بدرگ شوربخت
	نه کار تو بود اینک فرمودمت			همی بی‌هنر خیره بستودمت
	جهانجوی بندوی را پیش خواند			همی خشم بهرام با او براند
	بدو گفت کای بدتن بدکنش			فریبنده مرد از در سرزنش
	سپاه مرا خیره بفریفتی			زبد گوهر خویش نشکیفتی
	تو با خسرو شوم گشتی یکی			جهاندیده یی کردی از کودکی
	کنون آمدی با دلی پر سخن			که من نو کنم روزگار کهن
	بدو گفت بندوی کای سرفراز			زمن راستی جوی و تندی مساز
	بدان کان شهنشاه خویش منست			بزرگیش ورادیش پیش منست
	فداکردمش جان وبایست کرد			تو گر مهتری گرد کژی مگرد
	بدو گفت بهرام من زین گناه			که کردی نخواهمت کردن تباه
	ولیکن تو هم کشته بر دست اوی			شوی زود و خوانی مرا راست گوی
	نهادند بر پای بندوی بند			ببهرام دادش ز بهر گزند
	همی‌بود تا خور شد اندر نهفت			بیامد پر اندیشه دل بخفت
	چو خورشید خنجر کشید از نیام			پدید آمد آن مطرف زردفام
	فرستاد و گردنکشان را بخواند			برتخت شاهی به زانو نشاند
	بهرجای کرسی زرین نهاد			چوشاهان پیروز بنشست شاد
	چنین گفت زان پس به بانگ بلند			که هرکس که هست ازشما ارجمند
	ز شاهان ز ضحاک بتر کسی			نیامد پدیدار بجویی بسی
	که از بهر شاهی پدر را بکشت			وزان کشتن ایرانش آمد بمشت
	دگر خسرو آن مرد بیداد و شوم			پدر را بکشت آنگهی شد بروم
	کنون ناپدیدست اندر جهان			یکی نامداری ز تخت مهان
	که زیبا بود بخشش و بخت را			کلاه و کمر بستن وتخت را
	که دارید که اکنون ببندد میان			بجا آورد رسم و راه کیان
	بدارنده‌ی آفتاب بلند			که باشم شما را بدین یارمند
	شنیدند گردنکشان این سخن			که آن نامور مهتر افکند بن
	نپیچید کس دل ز گفتار راست			یکی پیرتر بود بر پای خاست
	کجا نام او بود شهران گراز			گوی پیرسر مهتری دیریاز
	چنین گفت کای نامدار بلند			توی در جهان تابوی سودمند
	بدی گر نبودی جز از ساوه شاه			که آمد بدین مرز ما با سپاه
	ز آزادگان بندگان خواست کرد			کجا در جهانش نبد هم نبرد
	ز گیتی بمردی تو بستی میان			که آن رنج بگذشت ز ایرانیان
	سپه چاربار از یلان سدهزار			همه گرد و شایسته‌ی کارزار
	بیک چوبه تیر تو گشتند باز			برآسود ایران ز گرم و گداز
	کنون تخت ایران سزاوار تست			برین برگوا بخت بیدارتست
	کسی کو بپیچد ز فرمان ما			وگر دور ماند ز پیمان ما
	بفرمانش آریم اگر چه گوست			و گر داستان را همه خسروست
	بگفت این و بنشست بر جای خویش			خراسان سپهبد بیامد به پیش
	چنین گفت کاین پیر دانش پژوه			که چندین سخن گفت پیش گروه
	بگویم که او از چه گفت این سخن			جهانجوی و داننده مرد کهن
	که این نیکویها ز تو یاد کرد			دل انجمن زین سخن شاد کرد
	ولیکن یکی داستانست نغز			اگر بشنود مردم پاک مغز
	که زر دشت گوید باستا و زند			که هرکس که از کردگاربلند
	بپیچد بیک سال پندش دهید			همان مایه‌ی سودمندش دهید
	سرسال اگر بازناید به راه			ببایدش کشتن بفرمان شاه
	چو بر دادگر شاه دشمن شود			سرش زود باید که بی‌تن شود
	خراسان بگفت این و لب راببست			بیامد بجایی که بودش نشست
	ازان پس فرخ زاد برپای خاست			ازان انجمن سر برآورد راست
	چنین گفت کای مهتر سودمند			سخن گفتن داد به گر پسند
	اگر داد بهتر بود کس مباد			که باشد به گفتار بی‌داد شاد
	ببهرام گوید که نوشه بدی			جهان را بدیدار توشه بدی
	اگر ناپسندست گفتار ما			بدین نیست پیروزگر یارما
	انوشه بدی شاد تاجاودان			زتو دور دست و زبان بدان
	بگفت این و بنشست مرد دلیر			خزروان خسرو بیامد چو شیر
	بدو گفت اکنون که چندین سخن			سراینده برنا و مرد کهن
	سرانجام اگر راه جویی بداد			هیونی برافگن بکردار باد
	ممان دیر تا خسرو سرفراز			بکوبد بنزد تو راه دراز
	ز کار گذشته به پوزش گرای			سوی تخت گستاخ مگذار پای
	که تا زنده باشد جهاندار شاه			نباشد سپهبد سزاوار گاه
	وگر بیم داری ز خسرو به دل			پی از پارس وز طیسفون برگسل
	بشهر خراسان تن آسان بزی			که آسانی و مهتری را سزی
	به پوزش یک اندر دگر نامه ساز			مگر خسرو آید برای تو باز
	نه برداشت خسرو پی از جای خویش			کجا زاد فرخ نهد پای پیش
	سخن گفت پس زاد فرخ بداد			که‌ای نامداران فرخ نژاد
	شنیدم سخن گفتن مهتران			که هستند ز ایران گزیده سران
	نخستین سخن گفتن بنده وار			که تا پهلوانی شود شهریار
	خردمند نپسندد این گفت وگوی			کزان کم شود مرد راآب روی
	خراسان سخن برمنش وار گفت			نگویم که آن با خرد بود جفت
	فرخ زاد بفزود گفتار تند			دل مردم پرخرد کرد کند
	چهارم خزروان سالاربود			که گفتار او با خرد یاربود
	که تا آفرید این جهان کردگار			پدید آمد این گردش روزگار
	ز ضحاک تازی نخست اندرآی			که بیدادگر بود و ناپاک رای
	که جمشید برتر منش را بکشت			به بیداد بگرفت گیتی بمشت
	پر از درد دیدم دل پارسا			که اندر جهان دیو بد پادشا
	دگر آنک بد گوهر افراسیاب			ز توران بدانگونه بگذاشت آب
	بزاری سر نوذر نامدار			بشمشیر ببرید و برگشت کار
	سدیگر سکندر که آمد ز روم			به ایران و ویران شد این مرز وبوم
	چو دارای شمشیر زن را بکشت			خور و خواب ایرانیان شد درشت
	چهارم چو ناپاک دل خوشنواز			که گم کرد زین بوم و بر نام و ناز
	چو پیروز شاهی بلند اختری			جهاندار وز نامداران سری
	بکشتند هیتالیان ناگهان			نگون شد سرتخت شاه جهان
	کس اندر جهان این شگفتی ندید			که اکنون بنوی به ایران رسید
	که بگریخت شاهی چوخسرو زگاه			سوی دشمنان شد ز دست سپاه
	بگفت این و بنشست گریان بدرد			ز گفتار او گشت بهرام زرد
	جهاندیده سنباد برپای جست			میان بسته وتیغ هندی بدست
	چنین گفت کاین نامور پهلوان			بزرگست و با داد و روشن روان
	کنون تاکسی از نژادکیان			بیاید ببندد کمر بر میان
	هم آن به که این برنشیند بتخت			که گردست و جنگاور و نیک بخت
	سرجنگیان کاین سخنها شنید			بزد دست و تیغ از میان برکشید
	چنین گفت کز تخم شاهان زنی			اگر باز یابیم در بر زنی
	ببرم سرش را بشمشیر تیز			زجانش برآرم دم رستخیز
	نمانم که کس تاجداری کند			میان سواران سورای کند
	چوبشنید با بوی گرد ارمنی			که سالار ناپاک کرد آن منی
	کشیدند شمشیر و برخاستند			یکی نو سخن دیگر آراستند
	که بهرام شاهست و ماکهتریم			سر دشمنان را بپی بسپریم
	کشیده چو بهرام شمشیر دید			خردمندی و راستی برگزید
	چنین گفت کانکو ز جای نشست			برآید بیازد به شمشیر دست
	ببرم هم اندر زمان دست اوی			هشیوار گردد سرت مست اوی
	بگفت این و از پیش آزادگان			بیامد سوی گلشن شادگان
	پراگنده گشت آن بزرگ انجمن			همه رخ پر آژنگ و دل پرشکن
	چوپیدا شد آن چادر قیرگون			درفشان شد اختر بچرخ اندرون
	چو آواز دارنده‌ی پاس خاست			قلم خواست بهرام و قرطاس خواست
	بیامد دبیر خردمند و راد			دوات و قلم پیش دانا نهاد
	بدو گفت عهدی ز ایرانیان			بباید نوشتن برین پرنیان
	که بهرام شاهست و پیروزبخت			سزاوار تاج است و زیبای تخت
	نجوید جز از راستی درجهان			چه در آشکار و چه اندر نهان
	نوشته شد آن شمع برداشتند			شب تیره باندیشه بگذاشتند
	چو پنهان شد آن چادر لاژورد			جهان شد ز دیدار خورشید زرد
	بیامد یکی مرد پیروزبخت			نهاد اندر ایوان بهرام تخت
	برفتند ایوان شاهی چو عاج			بیاویختند از برگاه تاج
	برتخت زرین یکی زیرگاه			نهادند و پس برگشادند راه
	نشست از بر تخت بهرامشاه			به سر برنهاد آن کیانی کلاه
	دبیرش بیاورد عهد کیان			نوشته بران پربها پرنیان
	گوایی نوشتند یکسر مهان			که بهرام شد شهریار جهان
	بران نامه چون نام کردند یاد			بروبر یکی مهر زرین نهاد
	چنین گفت کاین پادشاهی مراست			بدین بر شما پاک یزدان گواست
	چنین هم بماناد سالی هزار			که از تخمه‌ی من بود شهریار
	پسر بر پسر هم چنین ارجمند			بماناد با تاج و تخت بلند
	بذر مه اندر بد و روز هور			که از شیر پر دخته شد پشت گور
	چنین گفت زان پس بایرانیان			که برخاست پرخاش و کین از میان
	کسی کوبرین نیست همداستان			اگر کژ باشید اگر راستان
	به ایران مباشید بیش از سه روز			چهارم چو از چرخ گیتی فروز
	بر آید همه نزد خسرو شوید			برین بوم و بر بیش ازین مغنوید
	نه از دل برو خواندند آفرین			که پردخته از تو مبادا زمین
	هرآنکس که با شاه پیوسته بود			بران پادشاهی دلش خسته بود
	برفتند زان بوم تا مرز روم			پراگنده گشتند ز آباد بوم
	همی‌بود بندوی بسته چو یوز			به زندان بهرام هفتاد روز
	نگهبان بندوی بهرام بود			کزان بند او نیک ناکام بود
	ورا نیز بندوی بفریفتی			ببند اندر از چاره نشکیفتی
	که از شاه ایران مشو ناامید			اگر تیره شد روز گردد سپید
	اگرچه شود بخت او دیرساز			شود بخت پیروز با خوشنواز
	جهان آفرین برتن کیقباد			ببخشید و گیتی بدو باز داد
	نماند به بهرام هم تاج وتخت			چه اندیشد این مردم نیک بخت
	ز دهقان نژاد ایچ مردم مباد			که خیره دهد خویشتن رابباد
	بانگشت بشمر کنون تا دوماه			که از روم بینی به ایران سپاه
	بدین تاج و تخت آتش اندرزنند			همه ز یورش بر سرش بشکنند
	بدو گفت بهرام گر شهریار			مرا داد خواهد به جان زینهار
	زپند توآرایش جان کنم			همه هرچ گویی توفرمان کنم
	یکی سخت سوگند خواهم بماه			به آذرگشسپ و بتخت و کلاه
	که گر خسرو آید برین مرز وبوم			سپاه آرد از پیش قیصر ز روم
	به خواهی مرا زو به جان زینهار			نگیری تو این کار دشوار خوار
	ازو بر تن من نیاید زیان			نگردد به گفتار ایرانیان
	بگفت این و پس دفتر زند خواست			به سوگند بندوی رابند خواست
	چو بندوی بگرفت استا و زند			چنین گفت کز کردگار بلند
	مبیناد بندوی جز درد ورنج			مباد ایمن اندر سرای سپنج
	که آنگه که خسرو بیاید زجای			ببینم من او را نشینم ز پای
	مگر کو به نزد تو انگشتری			فرستد همان افسر مهتری
	چوبشنید بهرام سوگند او			بدید آن دل پاک و پیوند او
	بدو گفت کاکنون همه راز خویش			بگویم بر افرازم آواز خویش
	بسازم یکی دام چوبینه را			بچاره فراز آورم کینه را
	به زهراب شمشیر در بزمگاه			بکوشش توانمش کردن تباه
	بدریای آب اندرون نم نماند			که بهرام را شاه بایست خواند
	بدو گفت بندوی کای کاردان			خردمند و بیدار و بسیاردان
	بدین زودی اندر جهاندار شاه			بیاید نشیند برین پیشگاه
	تودانی که من هرچ گویم بدوی			نپیچد ز گفتار این بنده روی
	بخواهم گناهی که رفت از تو پیش			ببخشد به گفتار من تاج خویش
	اگر خود برآنی که گویی همی			به دل رای کژی نجویی همی
	ز بند این دو پای من آزاد کن			نخستین ز خسرو برین یادکن
	گشاده شود زین سخن راز تو			بگوش آیدش روشن آواز تو
	چو بشنید بهرام شد تازه روی			هم اندر زمان بند برداشت زوی
	چو روشن شد آن چادر مشک رنگ			سپیده بدو اندر آویخت چنگ
	ببندوی گفت ارث دلم نشکند			چو چوبینه امروز چوگان زند
	سگالیده‌ام دوش با پنج یار			که از تارک او برآرمم دمار
	چوشد روز بهرام چوبینه روی			به میدان نهاد و بچوگان و گوی
	فرستاده آمد ز بهرام زود			به نزدیک پور سیاوش چودود
	زره خواست و پوشید زیرقبای			ز درگاه باسپ اندر آورد پای
	زنی بود بهرام یل را نه پاک			که بهرام را خواستی زیر خاک
	به دل دوست بهرام چوبینه بود			که از شوی جانش پر از کینه بود
	فرستاد نزدیک بهرام کس			که تن را نگه دار و فریاد رس
	که بهرام پوشید پنهان زره			برافگند بند زره را گره
	ندانم که در دل چه دارد ز بد			تو زو خویشتن دور داری سزد
	چو بشنید چو بینه گفتار زن			که با او همی‌گفت چوگان مزن
	هرآنکس که رفتی به میدان اوی			چو نزدیک گشتی بچوگان و گوی
	زدی دست بر پشت اونرم نرم			سخن گفتن خوب و آواز گرم
	چنین تا به پور سیاوش رسید			زره در برش آشکارا بدید
	بدو گفت ای بتر از خار گز			به میدان که پوشد زره زیر خز
	بگفت این و شمشیر کین برکشید			سراپای او پاک بر هم درید
	چوبندوی زان کشتن آگاه شد			برو تابش روز کوتاه شد
	بپوشید پس جوشن و برنشست			میان یلی لرزلرزان ببست
	ابا چند تن رفت لرزان به راه			گریزان شد از بیم بهرامشاه
	گرفت او ازان شهر راه گریز			بدان تا نبینند ازو رستخیز
	به منزل رسیدند و بفزود خیل			گرفتند تازان ره اردبیل
	زمیدان چو بهرام بیرون کشید			همی دامن ازخشم در خون کشید
	ازان پس بفرمود مهر وی را			که باشد نگهدار بندوی را
	ببهرام گفتند کای شهریار			دلت را ببندوی رنجه مدار
	که اوچون ازین کشتن آگاه شد			همانا که با باد همراه شد
	پشیمان شد از کشتن یار خویش			کزان تیره دانست بازار خویش
	چنین گفت کنکس که دشمن ز دوست			نداند مبادا ورا مغز و پوست
	یکی خفته بر تیغ دندان پیل			یکی ایمن از موج دریای نیل
	دگر آنک بر پادشا شد دلیر			چهارم که بگرفت بازوی شیر
	ببخشای برجان این هر چهار			کزیشان بپیچد سر روزگار
	دگر هرک جنباند او کوه را			بران یارگر خواهد انبوه را
	تن خویشتن را بدان رنجه داشت			وزان رنج تن باد در پنجه داشت
	بکشتی ویران گذشتن برآب			به آید که بر کارکردن شتاب
	اگر چشمه خواهی که بینی بچشم			شوی خیره زو بازگردی بخشم
	کسی راکجا کور بد رهنمون			بماند به راه دراز اندرون
	هرآنکس که گیرد بدست اژدها			شد او کشته و اژدها زو رها
	وگر آزمون را کسی خورد زهر			ازان خوردنش درد و مرگست بهر
	نکشتیم بندوی را از نخست			ز دستم رها شد در چاره جست
	برین کرده خویش باید گریست			ببینیم تا رای یزدان بچیست
	وزان روی بندوی و اندک سپاه			چوباد دمان بر گرفتند راه
	همی‌برد هرکس که بد بردنی			براهی که موسیل بود ارمنی
	بیابان بی‌راه و جای دده			سرا پرده یی دید جایی زده
	نگه کرد موسیل بود ارمنی			هم آب روان یافت هم خوردنی
	جهان جوی بندوی تنها برفت			سوی خیمه‌ها روی بنهاد تفت
	چو مو سیل را دید بردش نماز			بگفتند با او زمانی دراز
	بدو گفت موسیل زایدر مرو			که آگاهی آید تو را نوبنو
	که در روم آباد خسرو چه کرد			همی آشتی نو کند گر نبرد
	چو بشنید بندوی آنجا بماند			وزان دشت یاران خود رابخواند
	همی‌تاخت خسرو به پیش اندرون			نه آب وگیا بود و نه رهنمون
	عنان را بدان باره کرده یله			همی‌راند ناکام تا به اهله
	پذیره شدندش بزرگان شهر			کسی را که از مردمی بود بهر
	چو خسرو به نزدیک ایشان رسید			بران شهر لشکر فرود آورید
	همان چون فرود آمد اندر زمان			نوندی بیامد ز ایران دمان
	ز بهرام چوبین یکی نامه داشت			همان نامه پوشیده در جامه داشت
	نوشته سوی مهتری باهله			که گرلشکر آید مکنشان یله
	سپاه من اینک پس اندر دمان			بشهر تو آید زمان تا زمان
	چو مهتر برانگونه برنامه دید			هم اندر زمان پیش خسرو دوید
	چوخسرو نگه کرد و نامه بخواند			ز کار جهان در شگفتی بماند
	بترسید که آید پس او سپاه			بران نامه بر تنگدل گشت شاه
	ازان شهر هم در زمان برنشست			میان کیی تاختن را ببست
	همی‌تاخت تا پیش آب فرات			ندید اندرو هیچ جای نبات
	شده گرسنه مرد پیر وجوان			یکی بیشه دیدند و آب روان