شاهنامه/پادشاهی خسرو پرویز ۲

by فردوسی

	چو بینیم چهر تو وبخت تو			سپاه وکلاه تو وتخت تو
	بیازم بدین کار ساسانیان			چوآشفته شیری که گردد ژیان
	زدفتر همه نامشان بسترم			سر تخت ساسانیان بسپرم
	بزرگی مر اشکانیان را سزاست			اگر بشنود مرد داننده راست
	چنین پاسخ آورد خسرو بدوی			که‌ای بیهده مرد پیکار جوی
	اگر پادشاهی زتخم کیان			بخواهد شدن تو کیی درجهان
	همه رازیان از بنه خود کنید			دو رویند وز مردمی برچیند
	نخست از ری آمد سپاه اندکی			که شد با سپاه سکندر یکی
	میان را ببستند با رومیان			گرفتند ناگاه تخت کیان
	ز ری بود ناپاکدل ماهیار			کزو تیره شد تخم اسفندیار
	ازان پس ببستند ایرانیان			بکینه یکایک کمر بر میان
	نیامد جهان آفرین را پسند			ازیشان به ایران رسید آن گزند
	کلاه کیی بر سر اردشیر			نهاد آن زمان داور دستگیر
	بتاج کیان او سزاوار بود			اگر چند بی‌گنج ودینار بود
	کنون نام آن نامداران گذشت			سخن گفتن ماهمه بادگشت
	کنون مهتری را سزاوار کیست			جهان را بنوی جهاندار کیست
	بدو گفت بهرام جنگی منم			که بیخ کیان را زبن برکنم
	چنین گفت خسرو که آن داستان			که داننده یادآرد ازباستان
	که هرگز بنادان وبی‌راه وخرد			سلیح بزرگی نباید سپرد
	که چون بازخواهی نیاید بدست			که دارنده زان چیزگشتست مست
	چه گفت آن خردمند شیرین سخن			که گر بی‌بنانرا نشانی ببن
	بفرجام کارآیدت رنج ودرد			بگرد درناسپاسان مگرد
	دلاور شدی تیز وبرترمنش			ز بد گوهر آمد تو را بدکنش
	تو را کرد سالار گردنکشان			شدی مهتر اندر زمین کشان
	بران تخت سیمین وآن مهرشاه			سرت مست شد بازگشتی ز راه
	کنون نام چوبینه بهرام گشت			همان تخت سیمین تو را دام گشت
	بران تخت برماه خواهی شدن			سپهبد بدی شاه خواهی شدن
	سخن زین نشان مرد دانا نگفت			برآنم که با دیو گشتی تو جفت
	بدو گفت بهرام کای بدکنش			نزیبد همی بر تو جز سرزنش
	تو پیمان یزدان نداری نگاه			همی ناسزا خوانی این پیشگاه
	نهی داغ بر چشم شاه جهان			سخن زین نشان کی بود درنهان
	همه دوستان بر تو بر دشمنند			به گفتار با تو به دل بامنند
	بدین کار خاقان مرا یاورست			همان کاندر ایران وچین لشکرست
	بزرگی من از پارس آرم بری			نمانم کزین پس بود نام کی
	برافرازم اندر جهان داد را			کنم تازه آیین میلاد را
	من از تخمه‌ی نامور آرشم			چو جنگ آورم آتش سرکشم
	نبیره جهانجوی گرگین منم			هم آن آتش تیز برزین منم
	به ایران بران رای بد ساوه‌شاه			که نه تخت ماند نه مهر وکلاه
	کند با زمین راست آتشکده			نه نوروز ماند نه جشن سده
	همه بنده بودند ایرانیان			برین بوم تا من ببستم میان
	تو خودکامه را گر ندانی شمار			بروچارسد بار بشمر هزار
	زپیلان جنگی هزار و دویست			که گفتی که بر راه برجای نیست
	هزیمت گرفت آن سپاه بزرگ			من از پس خروشان چودیو سترگ
	چنان دان که کس بی‌هنر درجهان			بخیره نجوید نشست مهان
	همی بوی تاج آید ازمغفرم			همی تخت عاج آید از خنجرم
	اگر با تو یک پشه کین آورد			زتختت بروی زمین آورد
	بدو گفت خسرو که‌ای شوم پی			چرا یاد گرگین نگیری بری
	که اندر جهان بود وتختش نبود			بزرگی و اورنگ وبختش نبود
	ندانست کس نام او در جهان			فرومایه بد درمیان مهان
	بیامد گرانمایه مهران ستاد			بشاه زمانه نشان تو داد
	زخاک سیاهت چنان برکشید			شد آن روز برچشم تو ناپدید
	تو را داد گنج وسلیح وسپاه			درفش تهمتن درفشان چو ماه
	نبد خواست یزدان که ایران زمین			بویرانی آرند ترکان چین
	تو بودی بدین جنگشان یارمند			کلاهت برآمد بابر بلند
	چو دارنده چرخ گردان بخواست			که آن پادشا را شود کار راست
	تو زان مایه مر خویشتن را نهی			که هرگز ندیدی بهی و مهی
	گرین پادشاهی زتخم کیان			بخواهد شدن تو چه بندی میان
	چواسکندری باید اندر جهان			که تیره کند بخت شاهنشهان
	توبا چهره‌ی دیو و با رنگ وخاک			مبادی بگیتی جزاندر مغاک
	زبی راهی وکارکرد تو بود			که شد روز برشاه ایران کبود
	نوشتی همان نام من بر درم			زگیتی مرا خواستی کرد کم
	بدی را تو اندر جهان مایه‌ای			هم از بی‌رهان برترین پایه‌ای
	هران خون که شد درجهان ریخته			توباشی بران گیتی آویخته
	نیابی شب تیره آن را بخواب			که جویی همی روز در آفتاب
	ایا مرد بدبخت بیدادگر			همه روزگارت بکژی مبر
	زخشنودی ایزد اندیشه کن			خردمندی و راستی پیشه کن
	که این بر من و تو همی‌بگذرد			زمانه دم ما همی‌بشمرد
	که گوید کژی به از راستی			بکژی چرا دل بیاراستی
	چو فرمان کنی هرچ خواهی تو راست			یکی بهر ازین پادشاهی تو راست
	بدین گیتی اندر بزی شادمان			تن آسان و دور از بد بدگمان
	وگر بگذری زین سرای سپنج			گه بازگشتن نباشی به رنج
	نشاید کزین کم کنیم ارفزون			که زردشت گوید بزند اندرون
	که هرکس که برگردد از دین پاک			زیزدان ندارد به دل بیم وباک
	بسالی همی‌داد بایدش پند			چو پندش نباشد ورا سودمند
	ببایدش کشتن بفرمان شاه			فکندن تن پرگناهش به راه
	چو بر شاه گیتی شود بدگمان			ببایدش کشتن هم اندر زمان
	بریزند هم بی‌گمان خون تو			همین جستن تخت وارون تو
	کنون زندگانیت ناخوش بود			وگر بگذری جایت آتش بود
	وگر دیر مانی برین هم نشان			سر از شاه وز داد یزدان کشان
	پشیمانی آیدت زین کار خویش			ز گفتار ناخوب و کردار خویش
	تو بیماری وپند داروی تست			بگوییم تا تو شوی تن درست
	وگر چیزه شد بردلت کام ورشک			سخن گوی تا دیگر آرم پزشک
	پزشک تو پندست و دارو خرد			مگر آز تاج از دلت بسترد
	به پیروزی اندر چنین کش شدی			وز اندیشه گنج سرکش شدی
	شنیدی که ضحاک شد ناسپاس			ز دیو و ز جادو جهان پرهراس
	چو زو شد دل مهتران پر ز درد			فریدون فرخنده با او چه کرد
	سپاهت همه بندگان منند			به دل زنده و مردگان منند
	ز تو لختکی روشنی یافتند			بدین سان سر از داد برتافتند
	چومن گنج خویش آشکارا کنم			دل جنگیان پرمدارا کنم
	چو پیروز گشتی تو برساوه شاه			برآن برنهادند یکسر سپاه
	که هرگز نبینند زان پس شکست			چو از خواسته سیر گشتند ومست
	نباید که بردست من بر هلاک			شوند این دلیران بی‌بیم وباک
	تو خواهی که جنگی سپاهی گران			همه نامداران و کنداوران
	شود بوم ایران ازیشان تهی			شکست اندر آید بتخت مهی
	که بد شاه هنگام آرش بگوی			سرآید مگر بر من این گفت وگوی
	بدو گفت بهرام کان گاه شاه			منوچهر بد با کلاه و سپاه
	بدو گفت خسرو که‌ای بدنهان			چودانی که او بود شاه جهان
	ندانی که آرش ورا بنده بود			بفرمان و رایش سرافکنده بود
	بدو گفت بهرام کز راه داد			تواز تخم ساسانی ای بد نژاد
	که ساسان شبان وشبان زاده بود			نه بابک شبانی بدو داده بود
	بدو گفت خسرو که‌ای بدکنش			نه از تخم ساسان شدی برمنش
	دروغست گفتار تو سر به سر			سخن گفتن کژ نباشد هنر
	تو از بدتنان بودی وبی‌بنان			نه از تخم ساسان رسیدی بنان
	بدو گفت بهرام کاندر جهان			شبانی ز ساسان نگردد نهان
	ورا گفت خسرو که دارا بمرد			نه تاج بزرگی بساسان سپرد
	اگر بخت گم شد کجا شد نژاد			نیاید ز گفتار بیداد داد
	بدین هوش واین رای واین فرهی			بجویی همی تخت شاهنشهی
	بگفت و بخندید وبرگشت زوی			سوی لشکر خویش بنهاد روی
	زخاقانیان آن سه ترک سترگ			که ارغنده بودند برسان گرگ
	کجا گفته بودند بهرام را			که ما روز جنگ از پی نام را
	اگر مرده گر زنده بالای شاه			بنزد تو آریم پیش سپاه
	ازیشان سواری که ناپاک بود			دلاور بد و تند و ناباک بود
	همی‌راند پرخاشجوی و دژم			کمندی ببازو و درون شست خم
	چو نزدیکتر گشت با خنگ عاج			همی‌بود یازان بپرمایه تاج
	بینداخت آن تاب داده کمند			سرتاج شاه اندرآمد ببند
	یکی تیغ گستهم زد برکمند			سرشاه را زان نیامد گزند
	کمان را بزه کرد بندوی گرد			بتیر از هوا روشنایی ببرد
	بدان ترک بدساز بهرام گفت			که جز خاک تیره مبادت نهفت
	که گفتت که با شاه رزم آزمای			ندیدی مرا پیش اوبربپای
	پس آمد بلشکر گه خویش باز			روانش پر ازدرد وتن پرگداز
	چوخواهرش بشنید کامد ز راه			برادرش پر درد زان رزمگاه
	بینداخت آن نامدار افسرش			بیاورد فرمانبری چادرش
	بیامد بنزد برادر دمان			دلش خسته ازدرد و تیره روان
	بدو گفت کای مهتر جنگجوی			چگونه شدی پیش خسرو بگوی
	گر او ازجوانی شود تیزوتند			مگردان تو درآشتی رای کند
	بخواهر چنین گفت بهرام گرد			که او را زشاهان نباید شمرد
	نه جنگی سواری نه بخشنده‌یی			نه داناسری گر درخشنده یی
	هنر بهتر از گوهر نامدار			هنرمند باید تن شهریار
	چنین گفت داننده خواهر بدوی			که‌ای پرهنر مهتر نامجوی
	تو را چند گویم سخن نشنوی			به پیش آوری تندی وبدخوی
	نگر تاچه گوید سخن گوی بلخ			که باشد سخن گفتن راست تلخ
	هرآنکس که آهوی تو باتوگفت			همه راستیها گشاد ازنهفت
	مکن رای ویرانی شهر خویش			ز گیتی چو برداشتی بهرخویش
	برین بریکی داستان زد کسی			کجا بهره بودش ز دانش بسی
	که خر شد که خواهد زگاوان سروی			بیکباره گم کرد گوش وبروی
	نکوهش مخواه از جهان سر به سر			نبود از تبارت کسی تاجور
	اگر نیستی درمیان این جوان			نبودی من از داغ تیره روان
	پدرزنده و تخت شاهی بجای			نهاده تو اندر میان پیش پای
	ندانم سرانجام این چون بود			همیشه دو چشمم پر از خون بود
	جز از درد و نفرین نجویی همی			گل زهر خیره ببویی همی
	چو گویند چوبینه بدنام گشت			همه نام بهرام دشنام گشت
	برین نیز هم خشم یزدان بود			روانت به دوزخ به زندان بود
	نگر تا جز از هرمز شهریار			که بد درجهان مر تو را خواستار
	هم آن تخت و آن کاله‌ی ساوه شاه			بدست آمد و برنهادی کلاه
	چو زو نامور گشتی اندر جهان			بجویی کنون گاه شاهنشهان
	همه نیکوییها ز یزدان شناس			مباش اندرین تاجور ناسپاس
	برزمی که کردی چنین کش مشو			هنرمند بودی منی فش مشو
	به دل دیو را یار کردی همی			به یزدان گنهگار گردی همی
	چو آشفته شد هرمز وبردمید			به گفتار آذرگشسپ پلید
	تو را اندرین صبر بایست کرد			نبد بنده را روزگارنبرد
	چو او را چنان سختی آمد بروی			ز بردع بیامد پسر کینه جوی
	ببایست رفتن برشاه ند			بکام وی آراستن گاه نو
	نکردی جوان جز برای تو کار			ندیدی دلت جز به روزگار
	تن آسان بدی شاد وپیروزبخت			چراکردی آهنگ این تاج وتخت
	تودانی که ازتخمه‌ی اردشیر			بجایند شاهان برنا و پیر
	ابا گنج وبا لشکر بی‌شمار			به ایران که خواند تو را شهریار
	اگر شهریاری به گنج وسپاه			توانست کردن به ایران نگاه
	نبودی جز از ساوه سالار چین			که آورد لشکر به ایران زمین
	تو راپاک یزدان بروبرگماشت			بد او ز ایران و توران بگاشت
	جهاندار تا این جهان آفرید			زمین کرد و هم آسمان آفرید
	ندیدند هرگز سواری چوسام			نزد پیش او شیردرنده گام
	چو نوذر شد از بخت بیدادگر			بپا اندر آورد رای‌پدر
	همه مهتران سام را خواستند			همان تخت پیروزه آراستند
	بران مهتران گفت هرگز مباد			که جان سپهبد کند تاج یاد
	که خاک منوچهر گاه منست			سر تخت نوذر کلاه منست
	بدان گفتم این ای برادر که تخت			نیابد مگر مرد پیروزبخت
	که دارد کفی راد وفر ونژاد			خردمند و روشن دل و پر ز داد
	ندانم که بر تو چه خواهد رسید			که اندر دلت شد خرد ناپدید
	بدو گفت بهرام کاینست راست			برین راستی پاک یزدان گواست
	ولیکن کنون کار ازین درگذشت			دل و مغز من پر ز تیمار گشت
	اگر مه شوم گر نهم سر بمرگ			که مرگ اندر آید بپولاد ترگ
	وزان روی شد شهریار جوان			چوبگذشت شاد از پل نهروان
	همه مهتران را زلشکر بخواند			سزاوار بر تخت شاهی نشاند
	چنین گفت کای نیکدل سروران			جهاندیده و کار کرده سران
	بشاهی مرا این نخستین سرست			جز از آزمایش نه اندرخورست
	بجای کسی نیست ما را سپاس			وگر چند هستیم نیکی شناس
	شمارا زما هیچ نیکی نبود			که چندین غم ورنج باید فزود
	نیاکان ما را پرستیده‌اید			بسی شور و تلخ جهان دیده‌اید
	بخواهم گشادن یکی راز خویش			نهان دارم از لشکر آواز خویش
	سخن گفتن من بایرانیان			نباید که بیرون برند ازمیان
	کزین گفتن اندیشه من تباه			شود چون بگویند پیش سپاه
	من امشب سگالیده‌ام تاختن			سپه را به جنگ اندر انداختند
	که بهرام را دیده‌ام در سخن			سواریست اسپ افگن وکارکن
	همی کودکی بی‌خرد داندم			بگرز و بشمشیر ترساندم
	نداند که من شب شبیخون کنم			برزم اندرون بیم بیرون کنم
	اگریار باشید بامن به جنگ			چو شب تیره گردد نسازم درنگ
	چو شوید بعنبر شب تیره روی			بیفشاند این گیسوی مشکبوی
	شما برنشینید با ساز جنگ			همه گرز و خنجر گرفته بچنگ
	بران برنهادند یکسر سپاه			که یک تن نگردد زفرمان شاه
	چو خسرو بیامد بپرده سرای			زبیگانه مردم بپردخت جای
	بیاورد گستهم وبندوی را			جهاندیده و گرد گردوی را
	همه کارزار شبیخون بگفت			که با او مگر یار باشند و جفت
	بدو گفت گستهم کای شهریار			چرایی چنین ایمن از روزگار
	تو با لشکر اکنون شبیخون کنی			ز دلها مگر مهر بیرون کنی
	سپاه تو با لشکر دشمنند			ابا او همه یک دل ویک تنند
	ز یک سو نبیره ز یک سو نیا			به مغز اندرون کی بود کیمیا
	ازین سو برادر وزان سو پدر			همه پاک بسته یک اندر دگر
	پدر چون کند با پسر کارزار			بدین آروز کام دشمن مخار
	نبایست گفت این سخن با سپاه			چو گفتی کنون کار گردد تباه
	بدو گفت گردوی کاین خود گذشت			گذشته همه باد گردد به دشت
	توانایی و کام وگنج وسپاه			سر مرد بینا نپیچد ز راه
	بدین رزمگه امشب اندر مباش			ممان تا شود گنج و لشکر به لاش
	که من بی‌گمانم کزین راز ما			وزین ساختن در نهان سازما
	بدان لشکر اکنون رسید آگهی			نباید که تو سر بدشمن دهی
	چوبشنید خسرو پسند آمدش			به دل رای او سودمند آمدش
	گزین کرد زان سرکشان مرد چند			که باشند برنیک وبد یارمند
	چو خرداد برزین و گستهم شیر			چوشاپور و چون اندیان دلیر
	چو بندوی خراد لشکر فروز			چو نستود لشکرکش نیوسوز
	تلی بود پر سبزه وجای سور			سپه را همی‌دید خسرو ز دور
	وزین روی بنشست بهرام گرد			بزرگان برفتند با او وخرد
	سپهبد بپرسید زان سرکشان			که آمد زخویشان شما را نشان
	فرستید هرکس که دارید خویش			که باشند یکدل به گفتار وکیش
	گریشان بیایند وفرمان کنند			به پیمان روان را گروگان کنند
	سپه ماند از بردع واردبیل			از ارمنیه نیز بی‌مرد وخیل
	ازیشان برزم اندرون نیست باک			چه مردان بردع چه یک مشت خاک
	شنیدند گردنکشان این سخن			که بهرام جنگ آور افگند بن
	زلشکر گزیدند مردی دبیر			سخن گوی و داننده ویادگیر
	بیامد گوی با دلی پر ز راز			همی‌بود پویان شب دیریاز
	بگفت آنچ بشنید زان مهتران			ازان نامداران وکنداوران
	از ایرانیان پاسخ ایدون شنید			که تا رزم لشکر نیاید پدید
	یکی مازخسرو نگردیم باز			بترسیم کین کارگردد دراز
	مباشید ایمن بران رزمگاه			که خسرو شبیخون کند با سپاه
	چو پاسخ شنید آن فرستاده مرد			سوی لشکر پهلوان شد چو گرد
	همه لشکرآتش برافروختند			بهر جای شمعی همی‌سوختند
	ز لشکر گزین کرد بهرام شیر			سپاهی جهانگیر وگرد دلیر
	چوکردند و با او دبیران شمار			سپه بود شمشیر زن سد هزار
	ز خاقانیان آن سه ترک سترگ			که بودند غرنده برسان گرگ
	به جنگ‌آوران گفت چون زخم کوس			برآید بهنگام بانگ خروس
	شما بر خروشید و اندر دهید			سران را ز خون بر سرافسر نهید
	بشد تیز لشکر بفرمان گو			سه ترک سر افرازشان پیش رو
	برلشکر شهریار آمدند			جفاپیشه و کینه دار آمدند
	خروش آمد از گرز و گوپال و تیغ			از آهن زمین بود وز گرد میغ
	همی‌گفت هرکس که خسرو کجاست			که امروز پیروزی روز ماست
	ببالا همی‌بود خسرو بدرد			دودیده پر از خون و رخ لاژورد
	چنین تا سپیده برآمد ز کوه			شد از زخم شمشیر و کشته ستوه
	چوشد دامن تیره شب تا پدید			همه رزمگه کشته و خسته دید
	بگردنکشان گفت یاری کنید			برین دشمنان کامگاری کنید
	که پیروزگر پشت و یارمنست			همان زخم شمشیر کارمنست
	بیامد دمان تا بر آن سه ترک			نه ترک دلاور سه پیل سترگ
	یکی تاخت تا نزد خسرو رسید			پرنداوری از میان برکشید
	همی‌خواست زد بر سر شهریار			سپر بر سرآورد شاه سوار
	بزیر سپر تیغ زهر آبگون			بزد تیغ و انداختش سرنگون
	خروشید کای نامداران جنگ			زمانی دگر کرد باید درنگ
	سپاهش همه پشت برگاشتند			جهانجوی را خوار بگذاشتند
	به بندوی و گستهم گفت آن زمان			که اکنون شدم زین سخن بدگمان
	رسیده مرا هیچ فرزند نیست			همان از در تاج پیوند نیست
	اگر من شوم کشته در کارزار			جهان را نماند یکی شهریار
	بدو گفت بندوی کای سرفراز			بدین روز هرگز مبادت نیاز
	سپه رفت اکنون تو ایدر مه ایست			که کس در زمانه تو را یار نیست
	بزنگوی گفت آن زمان شهریار			کز ایدر برو تازیان تاتخوار
	ازین ماندگان بر سواری هزار			بران رزمگاه آنچ یا بی بیار
	سراپرده دیبه وگنج وتاج			همان بدره وبرده وتخت عاج
	بزرگان بنه برنهادند وگنج			فراوان ببردن کشیدند رنج
	هم آنگه یکی اژدهافش درفش			پدید آمد و گشت گیتی بنفش
	پس اندر همی‌راند بهرام گرد			به جنگ از جهان روشنایی ببرد
	رسیدند بهرام و خسرو بهم			دلاور دو جنگی دو شیر دژم
	چوپیلان جنگی بر آشوفتند			همی برسریکدگر کوفتند
	همی‌گشت بهرام چون شیر نر			سلیحش نیامد برو کارگر
	برین گونه تا خور ز گنبد بگشت			از اندازه آویزش اندر گذشت
	تخوار آن زمان پیش خسرو رسید			که گنج وبنه زان سوی پل کشید
	چوبشنید خسرو بگستهم گفت			که با ما کسی نیست در جنگ جفت
	که ما ده تنیم این سپاهی بزرگ			به پیش اندرون پهلوانی سترگ
	هزیمت بهنگام بهتر زجنگ			چو تنها شدی نیست جای درنگ
	همی‌راند ناکار دیده جوان			برین گونه بر تا پل نهروان
	پس اندر همی‌تاخت بهرام تیز			سری پر ز کینه دلی پر ستیز
	چو خسرو چنان دید بر پل بماند			جهاندیده گستهم را پیش خواند
	بیارید گفتا کمان مرا			به جنگ اندرون ترجمان مرا
	کمانش ببرد آنک گنجور بود			بران کار گستهم دستور بود
	کمان بر گرفت آن سپهدار گرد			بتیر از هوا روشنایی ببرد
	همی تیر بارید همچون تگرگ			بیک چوبه با سر همی‌دوخت ترگ
	پس اندر همی‌تاخت بهرام شیر			کمندی بدست اژدهایی بزیر
	چوخسرو و را دید برگشت شاد			دو زاغ کمان را بزه برنهاد
	یکی تیر زد بر بربارگی			بشد کار آن باره یکبارگی
	پیاده سپهبد سپر برگرفت			ز بیچارگی دست بر سرگرفت
	یلان سینه پیش اندر آمد چوگرد			جهانجوی کی داشت او را بمرد
	هم اندر زمان اسپ او رابخست			پیاده یلان سینه را پل بجست
	سپه بازگشت از پل نهروان			هرآنکس که بودند پیر و جوان
	چو بهرام برگشت خسرو چوگرد			پل نهروان سر به سر باز کرد
	همی‌راند غمگین سوی طیسفون			دلی پر زغم دیدگان پر زخون
	در شارستانها بهن ببست			بانبوه اندیشگان درنشست
	زهر بر زنی مهتران را بخواند			بدور ازه بر پاسبانان نشاند
	وزان جایگه شد به پیش پدر			دودیده پراز آب و پر خون جگر
	چو روی پدر دید بردش نماز			همی‌بود پیشش زمانی دراز
	بدو گفت کاین پهلوان سوار			که او را گزین کردی ای شهریار
	بیامد چوشاهان که دارند فر			سپاهی بیاورد بسیارمر
	بگفتم سخن هرچ آمد ز پند			برو پند من بر نبد سودمند
	همه جنگ و پرخاش بدکام اوی			که هرگز مبادا روان نام اوی
	بناکام رزمی گران کرده شد			فراوان کس از اختر آزرده شد
	زمن بازگشتند یکسر سپاه			ندیدند گفتی مرا جزبه راه
	همی شاه خوانند بهرام را			ندیدند آغاز فرجام را
	پس من کنون تا پل نهروان			بیاورد لشکر چو کوهی گران
	چوشد کاربی برگ بگریختم			بدام بلا در نیاویختم
	نگه کردم اکنون به سود و زیان			نباشند یاور مگر تازیان
	گر ای دون که فرمان دهد شهریار			سواران تازی برم بی‌شمار
	بدو گفت هرمز که این رای نیست			که اکنون تو را پای برجای نیست
	نباشند یاور تو را تازیان			چوجایی نبینند سود و زیان
	بدرد دل اندر تو را زار نیز			بدشمن سپارند از بهر چیز
	بدین کار پشت تو یزدان بود			هما و از توبخت خندان بود
	چو بگذاشت خواهی همی مرز وبوم			از ایدر برو تازیان تا بروم
	سخنهای این بنده‌ی چاره جوی			چو رفتی یکایک بقیصر بگوی
	بجایی که دین است و هم وخواستست			سلیح و سپاه وی آراستست
	فریدونیان نیز خویش تواند			چوکارت شود سخت پیش تواند
	چو بشنید خسرو زمین بوس داد			بسی بر نهان آفرین کرد یاد
	ببندوی و گردوی و گستهم گفت			که ما با غم و رنج گشتیم جفت
	بسازید و یکسر بنه برنهید			برو بوم ایران بدشمن دهید
	بگفت این و از دیده آواز خاست			که‌ای شاه نیک اختر و داد وراست
	یکی گرد تیره برآمد ز راه			درفشی درفشان میان سپاه
	درفشی کجا پیکرش اژدهاست			که چوبینه بر نهروان کرد راست
	چوبشنید خسرو بیامد بدر			گریزان برفت او ز پیش پدر
	همی‌شد سوی روم برسان گرد			درفشی پس پشت او لاژورد
	بپیچید یال و بر و روی را			نگه کرد گستهم و بند وی را
	همی‌راندند آن دو تن نرم نرم			خروشید خسرو به آوای گرم
	همانا سران تان ز پیش آمدست			که بدخواه تان همچو خویش آمدست
	اگر نه چنین نرم راندن چراست			که بهرام نزدیک پشت شماست
	بدو گفت بندوی کای شهریار			دلت را ببهرام رنجه مدار
	کجا گرد ما را نبیند ز راه			که دورست ز ایدر درفش سیاه
	چنین است یارانت را گفت و گوی			که ما را بدین تاختن نیست روی
	چو چوبینه آید بایوان شاه			هم آنگه به هرمز دهد تاج وگاه
	نشیند چو دستور بردست اوی			بدریا رسد کارگر شست اوی
	بقیصر یکی نامه از شهریار			نویسد که این بنده‌ی نابکار
	گریزان برفتست زین مرز وبوم			نباید که آرام گیرد بروم
	هم آنگه که او خویشتن کرد راست			نژندی وکژی ازین بهر ماست
	چو آید بران مرز بندش کنید			دل شادمان را گزندش کنید
	بدین بارگاهش فرستید باز			ممانید تا گردد او سرفراز
	ببندید هم در زمان با سپاه			فرستید گریان بدین جایگاه
	چنین داد پاسخ که از بخت بد			سزد زین نشان هرچ بر ما رسد
	سخنها درازست و کاری درشت			به یزدان کنون باز هشتیم پشت
	براند اسپ وگفت آنچ از خوب و زشت			جهاندار برتارک ما نبشت
	بباشد نگردد باندیشه باز			مبادا که آید بدشمن نیاز
	چو او برگذشت این دو بیدادگر			ازو بازگشتند پر کینه سر