برگه:Zendegani-man.pdf/۳۷

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
زندگانی من / احمد کسروی
۳۷
 

۱۸۳۵ آمده بود و اینک در این سال ۱۹۹۱ نیز بازگشته است. سپس از پیدایش های گذشته او سخن رانده، نشان داده بود که هر باری که پیدا شده مایه بیم و ترس مردم بوده.

خواندن این گفتار نادانسته های چندی را به من دانسته گردانید. از یکسو دانستم در مصر چنین مهنامه های ارجداری هست که باید بدست آورم و بخوانم. نیز دانستم که «ستاره شناسی در نزد اروپاییان جز آنست که در دست ماست.

در مدرسه طالبیه گاهی درسی نیز از «هیئت بطلمیوسی» گفته شدی. من نیز گاهی به آن گوش داده و خود به «تشریح الافلاک» شیخ بهایی و شرح چغمینی و مانند اینها پرداخته بودم. ولی در آن، چنین زمینه ای که ستاره شناسی به حساب گردش دمداران پردازد سراغ نمی داشتم. همین مرا واداشت که به جستجوی دانشهای اروپایی روم و کتاب هایی بدست آورم. گاهی نام فیزیک و شیمی شنیده بودم و این بار به آرزوی دانستن آنها افتادم.

نخست کتابی را که بدست آوردم و خواندم کتابیست که بنام «هیئت طالبوف» شناخته گردیده و تاکنون چند بار چاپ یافته. این کتاب را به فرانسه، فلاماریون دانشمند بنام فرانسه ای نوشته «ستاره شناسی» را با زبان ساده و شیرینی که بی آموزگار توان فهمید باز نموده[۱]. سپس آنرا به روسی ترجمه کرده اند و طالبوف ترجمه به فارسی کرده، چنانکه کتاب استادانه نوشته شده ترجمه اش نیز استادانه بوده. من از خواندن آن لذت بسیار بردم و بارها آنرا از آغاز تا انجام خواندم و یکایک زمینه ها را به اندیشه سپردم و از اینکه در اروپا دانش به چنان راه روشنی افتاده خشنود و شادمان گردیدم.

۱۵) چگونه از ملایی رها گردیدم

تابستان و پاییز به پایان رسید. محمد علی میرزا پس از کوششهایی که هوده‌ای[۲] ندید پس گردیده گمنام شد. دُمدار هالی پس از چرخیدن به گرد خورشید ما، از راهی که آمده بود باز گشت و ناپیدا شد. صمدخان به تبریز دست یافتن نتوانسته در باسمنج به خاموشی نشست.

ولی التماتومی که روسها دادند دنباله پیدا کرد و در آخرهای آذرماه در تبریز میانه سالدات‌ها[۳] با مجاهدان جنگ برخاست.

این داستان از هناینده‌ترین[۴] پیشامد ها در زندگانی من بوده. نامردی های بسیاری از وزیران و دیگران پدیدار گردید. از آنسوی ایستادگی یکدسته از ایرانیان در برابر دولت آهنین

  1. باز نمودن= بیان کردن (ویراینده)
  2. هوده= نتیجه (ویراینده)
  3. سالدات= سرباز به زبان روسی (ویراینده)
  4. هناینده (بر وزن پناهنده)= مؤثر (ویراینده)