در این چهار ماه من ناچار بودم در خانه نشینم و با خواندن کتاب هایی (که کم می‌داشتم) روز گزارم. یک چیزی که مایه دل آزردگی میشد این می بود که چنانکه نوشته ام مردان خانواده ما بدخواه مشروطه می بودند. مردم کوی نیز بیشتر همین حال را می داشتند. اینان گرد می آمدند و بسخن می پرداختندی و همه بد مشروطه را می گفتند و هر روز دروغ های بسیاری درباره شکست آزادیخواهان در آن کوی پراکنده گردیدی. من از کمسالی که هفده ساله می بودم بسخنی نپرداختمی و سُهش‌های[۱] خود را پنهان داشتمی.
چون کار مشروطه خواهان پس از بدی رو به نیکی گزارده و در سایه مردانگیهای ستارخان و دیگران روزبروز مشروطه خواهی به نیرو می افزود، این آگاهی ها که به من رسیدی بسیار خشنود گردانیدی. نیک به یاد می دارم که از شنیدن نام های ستارخان و حسین باغبان و دیگران دلخوشی بسیار می یافتمی.
یکی از روزهایی که هنوز پس از سی و هفت سال یاد آن در دل من زنده است روز پرآشوب آدینه شهریور ۱۲۸۷ (۱۳۲۶) می باشد. در این روز از هر سو به شهر هجوم می شد و از سوی غرب که ما می بودیم سپاه ماکو تاخت می آورد. چگونگی را در تاریخ مشروطه (بخش سوم) نوشته ام. آنچه در اینجا باید بنویسم سرگذشتیست که خود مرا بوده: در آغاز روز که جنگ تازه آغاز شده بود، در میدان هکماوار ایستاده حال
- ↑ سهش بر وزن جهش = احساس درونی (ویراینده)
