برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۳۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۲۰

«نویین» هم می نویسند و اگر بخواهیم کلماتی را که در تسمیهٔ قاجارها بکار رفته ترکی جغتایی بدانیم گذشته از آنکه بسیاری از آنها درین زبان نیست کلمهٔ «قاجار» هم در ترکی جغتایی «فراری» و «گریزان» معنی میدهد و البته بنفع این طوایف نیست که نامشان بدین‌گونه تحقیرآمیز باشد. درین مطلب بسیار مشکوک که بیشتر ساختگی بنظر میآید نام جد سرتاق نویان را «جلایر» ضبط کرده‌اند. ما می‌دانیم که «جلایر» نام یکی از طوایف مغول بوده و امیر حسن بزرگ که سلسلهٔ جلایریان را در سال ۷۳۶ در مغرب ایران و سرزمین عراق تاسیس کرده ازین قبیله بوده است و بهمین جهتست که این خاندان را جلایریان گفته‌اند. پیداست که قاجارها در زمانهای بعد که خواسته‌اند نسب خود را بمغول بپیوندند جلالایر را که نام یکی از قبایل مغول بوده است نام یکی از اجداد خود کرده و سال ۷۳۶ را که آغاز سلطنت جلالایریانست سال رفتن اجداد خود بشام وانمود کرده‌اند و این تاریخ را بدین گونه بدست آورده‌اند.

اما سرتاق نویان پدر قاجار نویان ظاهراً وی را از جای دیگر آورده و با این قبایل مربوط کرده‌اند. در تاریخ مغول یک سرتای بن باتوین توشی بن چنگیز نوادهٔ چنگیزخان هست که معاصر منکوقاآن و نصرانی بوده و در تاریخ جهانگشای جوینی (چاپ اوقاف گیپ ج ا ص ۲۲۳) ذکر او هست و دیگر سرتاق نامیست که او هم از امرای مغول و معاصر با کیخاتون‌خان بود و در تاریخ وصاف (چاپ بمئی ج ۳۳ ص ۲۸۲) ذکری ازو رفته است. چنان مینماید که در تاریخ مغول این نام را یافته و قاجارها را بدو پیوسته‌اند تا بدین‌وسیله نسب آنها را بچنگیز برسانند.

دلیل دیگر اینکه سال ۷۳۶ را تاریخ رفتن قاجارها بسرزمین شام گرفته‌اند اینست که درین سال ابوسعید پادشاه سلسلهٔ ایلخانی مغول درگذشته و چون جانشین نیرومندی نداشته است امرایش بر نواحی مختلف کشورش مستولی شده‌اند وکسانی که خواسته‌اند نسب قاجارها را بمغولان برسانند درصدد برآمده‌اند ازین راه ایشان را هم جزو امرای دربار ابوسعید درآورند.

در هر صورت تاریخ نویسانی هم که گفته‌اند قاجارها در ۷۳۶ از دشت مقان بشام رفته‌اند منکر این نکته نیستند که در ۹۹۵ یا ۹۹۶ شاه عباس بزرگ طوایف قاجار را بسه قسمت کرده: قسمتی را در مرو در برابر ازبکان و قسمتی را در گنجه و ایروان و قسمت سوم را در قلعه مبارک‌آباد در سرزمین استرآباد نشانده است. این نکته که قاجارها در قرن دهم نیز در آذربایجان و در حدود گنجه و ایروان بوده‌اند خود دلیل دیگریست که از ترکان غریی باید شمرده شوند و همین نکته خود دلیلست که تا اواخر قرن دهم و زمان شاه عباس هنوز در آذربایجان و در مجاورت قفقاز میزیسته‌اند. در دورهٔ صفویه از زمان شاه عباس ببعد قاجارها