برگه:TarikheMoaserV1.pdf/۲۹۰

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۲۵۰

درکنار رود کر بر سر پل ایستاده و پاسبانی میکند و پیرقلی‌خان و شیخعلی‌خان هم در بیرون قلعهٔ باکو لشکرگاه کرده‌اند و از سوی دیگر در لشکرگاه ژنرال تسیتسیانف بواسطهٔ شدت سرما و کمبود آذوقه مشکلات بسیار پیش‌آمده‌است.

کشته شدن تسیتسیانف

درین موقع واقعه بسیار عجیبی در دربار طهران روی داده است بدین معنی که فتحعلی شاه بخرافات و اباطیل و مخصوصاً سحر و جادو بسیار معتقد بود و در ضمن این که می‌کوشید بوسیله لشکریان خود روسها را از میدان بدر کند باین‌گونه وسایل هم متوسل می‌شد.

در آن زمان مرد روحانی باسواد اما دیوانه وضعی در طهران بود بنام حاج‌میرزامحمد سبزواری که چون اعتقاد داشت در همهٔ امور اسلام باید باخباری که از پیامبر و امامان رسیده است قناعت کرد او را میرزامحمد اخباری می‌گفتند. وی سالها در عتبات درس خوانده و مرد بسیار باسوادی بود و تألیفات بسیار داشت اما جداً بخرافات معتقد بود و کارهای عجیب می‌کرد و معروف شده بود که طلسم او مجربست و نتیجهٔ قطعی دارد.

حاج میرزا محمد اخباری در جزو عقاید دیگری که داشت معتقد بود که در اسلام ادعای اجتهاد کردن یعنی در احکام عقیده اظهار کردن مخالف شرعست و شریعتی که از پیامبر و امامان مانده کسی حق ندارد در آن عقیده‌ای اظهار کند و یگانه دستور مردم اخباریست که از آنها رسیده‌است، یعنی آنچه از گفتار و رفتار آنها روایت کرده‌اند معتبرست و چیزی بر آن نمیتوان افزود و دیگر اجتهاد معنی ندارد و جز بدعت در دین چیز دیگر نیست. وی درضمن مرد بسیار زبان‌آوری بود و حافظهٔ بسیار سرشار داشت و مخصوصا در صنعت جدل بسیار ماهر بود یعنی بقوهٔ بیان خود همه را محکوم میکرد و کسی نمیتوانست جوابش را بدهد. چون در علوم مختلف دست داشت و کسانی که با او طرف میشدند آن علوم را نمیدانستند هروقت می‌دید شکست میخورد و مجاب میشود ازین شاخ بآن شاخ میرفت و طرف را بعلمی که نمیدانست میکشید و باین وسیله مغلوبش میکرد. برای این کار در هر چیز حتی سحر و جادو و طلسم و نیرنگ و جن‌گیری و شعبده هم اظهار اطلاع و مهارت میکرد و با مخالفان خود باین وسایل هم متوسل میشد. پیشوایان بزرگ شیعه در آن زمان مانند سید علی طباطبایی معروف بصاحب شرح کبیر و حاج سید محمد باقر حجةالاسسلام اصفهانی و حاج محمد ابراهیم کلباسی و شیخ جعفر نجفی از دست او و مجادلهای او بتنگ آمده بودند و در برابر او سپر انداخته بودند. حاج میرزا محمد تألیفات بسیار هم بزبان فارسی و عربی گذاشته است که برخی از آنها منتهای رواج را داشته است و درین زمینه هم کسی بپای او