در زمانهای قدیم این کشور را بسه ناحیهٔ ممتاز تقسیم می‌کردند. یک قسمت از آنرا «ایبری» میگفتند و قسمت دیگر را «کولخیدا»، قسمت سوم سرزمین آلانیان بود که مردمی جنگ جو از نژاد آریایی ایرانی بودند و ملل مختلف نامهای گوناگون بآنها داده‌اند. ایرانیان بایشان «آلانی» و اروپاییان «آلبانی» و ارمنیان «اغوانیان» میگفتند. در آغاز دورهٔ اسلامی تازیان کلمهٔ «آلان» زبان فارسی را به «الران» تبدیل کرده‌اند و اندک‌اندک این کلمه در فارسی و عریی «اران» شده و ناحیهٔ شمالی رود ارس را که جمهوری آذربایجان شوروی امروز باشد اران گفته اند.
مردم گرجستان در جنگهای عمده‌ای که شاهنشاهان هخامنشی ایران کرده‌اند شرکت داشته‌اند. در زمانی که امپراطوری رم بنای کشورستانی را در آسیای غربی گذاشت اندک‌اندک بگرجستان هم نزدیک شد و از دورهٔ اشکانی ببعد گرجستان نیز مانند ارمنستان درمیان ایران و روم متنازع شد. در قرن پنجم میلادی یکی از پادشاهان کولخیدا که زاتوس نام داشته زنی از نصاری گرفته و بدین مناسبت بدین نصاری گرویده و از آنروز دین مسیح وارد گرجستان شده است. کلیسای گرجستان شعبهٔ خاصی از دین نصاریست و آیین و رسوم مخصوص بخود دارد که نزدیک بکلیسای ارتودکس یونانیست. در دورهٔ ساسانی همچنان این نواحی گاهی در دست ایرانیان و گاهی در دست رومیان بود و خسرو نوشین روان بار دیگر آنجا را متصرف شد.
آخرین بارکه امپراطوران بیزنتیه یا رومیةالصغری بگرجستان حمله بردند در سال ۶۲۷ میلادی یا سال ششم هجری بودکه هراکلیوس امپراطور معروف آنجا را گرفت و جزو خاک خود کرد، اما چندی نگذشت که اعراب وارد آنجا شدند و گرجستان جزو قلمرو خلفا درآمد. در پایان قرن دوم سلسلهٔ باگراتی های ارمنستان بر گرجستان هم مسلط شدند و استیلای آنها مدتهای مدید طول کشید تا اینکه در قرن پنجم سلجوقیان پس ازاستیلای بر ایران بر گرجستان هم دست انداختند و پس از برافتادن سلجوقیان، ترکان عثمانی بر آنجا غلبه کردند. اما در سال ۴۹۳ هجری متحدین صلیبی پس از تصرف اورشلیم با نصارای گرجستان یاری کردند و ایشان هم ترکان را از آنجا راندند و سلسله مستقلی در گرجستان تشکیل شدکه تا ۶۰۹ هجری بر سر کار بود.
پس از آن مغولها بر آن مملکت دست یافتند و تیمور، از ۷۸۰ تا ۸۰۵ شش بار بگرجستان تاخت. پس از برافتادن تیموریان گرجستان بار دیگر مستقل شد و سه دولت مستقل در آنجا تشکیل یافت که در اسناد فارسی آنها را «کارتیل» و «کاخت» و «امرت» مینویسند. پیدا است که سلسلهای مختلف امرای گرجستان نمیتوانستند با هم متحد باشند و چون امپراطوری بیزنتیه را ترکان عثمانی از پا درآوردند دیگر این پادشاهان پشتیبان نیرومند در جهان
